Fossiel kapitaal viert feestje in dictatoriaal Egypte
Het kwam voor Egyptische klimaatactivisten niet als verrassing dat de klimaattop een farce zou worden. Al in juli riepen zij op tot een boycot van de top. Ze wilden voorkomen dat Al-Sisi zijn dictatuur kon opwerpen als voorvechter van klimaatrechtvaardigheid voor het Mondiale Zuiden. De boycot werd ondersteund door bekende activisten zoals Naomi Klein en Greta Thunberg.
Symbool voor de situatie in politiestaat Egypte is Alaa Abd el-Fattah, actief tijdens de Egyptische revolutie van 2011. Vrijwel sinds Al-Sisi in 2013 de macht greep, wordt de Revolutionair Socialist vastgehouden. Nu zit hij vijf jaar achter tralies vanwege een Facebookbericht. El- Fattah besloot in april in hongerstaking te gaan en dronk vanaf de eerste COP27-dag ook geen water meer. Deze volledige staking werd gedwongen onderbroken toen hij bijna doodging. El-Fattah is van plan om na aansterking door te zetten om de druk voor zijn vrijlating op te voeren. Mensenrechtenorganisaties schatten dat Egypte 60.000 politieke gevangenen heeft, Al-Sisi heeft tijdens zijn dictatuur 25 gevangenissen laten bijbouwen.
Klimaatridder
COP27 vond plaats in de nasleep van de gigantische overstromingen in Pakistan en de aanhoudende honger in de Hoorn van Afrika. Twee thema’s stonden in Sharmel- Sheikh centraal: de oprichting van een klimaatschadefonds en vasthouden aan maximaal 1,5 graad opwarming.
Tijdens de top wierp Eurocommissaris Frans Timmermans zich op als klimaatridder die voor het behoud van de 1,5 graad streed. Maar concrete invulling van het klimaatfonds stelde hij uit tot de volgende COP, terwijl de EU en de VS al jaren geleden beloofden om vanaf 2020 100 miljard dollar per jaar vrij te maken voor klimaatfinanciering. Dat uitstelgedrag geldt ook voor zijn eis dat de VS en China als grootste vervuilers meebetalen aan het fonds. Het zo snel mogelijk uitfaseren van gas, kolen en olie kwam niet voor in zijn vocabulaire.
Het zal niet verbazen dat Timmermans’ houding wordt ingegeven door de belangen van het Europese bedrijfsleven. Zo stelt SOMO in een recent gepubliceerd onderzoek naar de Nederlandse lobby bij klimaattoppen tussen 2013 en 2017: ‘Nederlandse bedrijven en het ministerie van Economische Zaken zien vooral verdienkansen in de klimaatcatastrofe.’
Dit was de eerste klimaattop waar olie- en gasmaatschappijen aan het officiële programma deelnamen. In oktober verklaarden zeventien gasexporterende landen dat COP27 ‘een mooie kans biedt om gas in de energietransitie te pleiten’. Er waren zelfs maar liefst 636 lobbyisten voor de fossiele industrie op deze klimaattop – een kwart meer dan vorig jaar in Glasgow.
Mainstreammedia prikten veel greenwashing door en besteedden aandacht aan de situatie van politieke gevangenen. Wetenschappers schatten in dat we met de huidige uitstoot in 2100 al tussen 2,2 en 3,4 graad opwarming zitten. De 27 COPs hebben niets bijgedragen aan vermindering, de klimaatbeweging moet verdere COPs actief boycotten en vertrouwen op eigen kracht.