Falen van reformisme leidde tot de Griekse tragedie
Er stond geen pistool tegen het hoofd van premier Alexis Tsipras van de radicaal-linkse partij Syriza toen hij instemde met de meest recente bezuinigingsovereenkomst. Hij vroeg de aasgieren om compromissen te sluiten. Toen ze nee zeiden had hij geen plan B, behalve zich overgeven.
Om te herstellen van deze klap moeten we eerlijk kijken hoe dat gebeurde. Syriza werd verondersteld anders te zijn dan de oude sociaal-democratische partijen zoals Labour. Stathis Kouvelakis van het centraal comité van Syriza debatteerde vorige week met Alex Callinicos van het centraal comité van de Socialist Workers Party op het Marxism Festival in Londen.
Stathis betoogde: ‘Syriza is een antikapitalistische partij. Het is een partij die streeft naar de omverwerping van het kapitalisme en overgaan naar socialisme.’ Voor Stathis onderscheiden de radicale doelstellingen en wortels in de sociale bewegingen Syriza van reformistische partijen, ‘die ernaar streven om de levensvoorwaarden voor de arbeidersklasse binnen het kader van het kapitalisme te verbeteren’.
Het is waar dat Syriza een verademing was in vergelijking met het muffe Pasok en zijn klonen. En Stathis is deel van een grote en uitgesproken linkervleugel daarbinnen. Ze hebben duidelijke, eerlijke en dringende kritiek op de strategie van de regering gegeven. Ze hebben opgeroepen tot een exit uit de Europese Unie (EU) in plaats van eindeloze concessies eraan.
Maar zoals Alex Stathis antwoordde: ‘Dat soort kritiek is niet effectief, tenzij je handelt.’ Toen het Griekse parlement op vrijdag 10 juli stemde of ze zouden tekenen voor ergere bezuinigingen dan het Griekse referendum net had afgewezen, stemden slechts twee Syriza-parlementsleden niet. Acht anderen onthielden zich van stemming, zeven bleef thuis, en 15 zeiden nee terwijl ze ja stemden, in de hoop de regering te verdedigen.
De leden van het georganiseerde Links Platform waren verspreid aan alle kanten. Alex stelde: ‘Er had een gezamenlijke stem tegen het akkoord moeten zijn, en dan zouden die parlementsleden de straat op moeten om op te roepen tot massale oppositie.’
Guerrilla
Toen Syriza naar voren kwam in 2012, veroordeelden sommigen elke poging om andere linkse partijen op te bouwen. Socialisten werd verteld dat ze geen invloed zouden hebben, tenzij ze er ook lid van werden. Maar de scheidslijn tussen Syriza en de sociaal-democratie is niet zo duidelijk. Het Griekse equivalent van Tony Blair was een voormalig guerrillastrijder.
De Britse Labour Partij was formeel voor het socialisme tot 1994, en haar linkervleugel is dat nog steeds. En de Duitse SPD was marxistisch in naam toen haar parlementsleden stemden om de Eerste Wereldoorlog te steunen. Alle reformisten proberen de kapitalistische staat te gebruiken om verandering te bewerkstelligen. En deze staat heeft hen altijd meer veranderd dan andersom.
Revolutionair socialisten kijken in plaats daarvan aan de strijd van de arbeidersklasse. Dat is niet uit dogmatisme. Het is omdat dit de enige manier is om te winnen. Arbeiders houden de raderen van het kapitalisme draaiend. Hun bewegingen kunnen het tot stilstand brengen.
Petros Constantinou is een leidend lid van de Socialist Workers Party in Griekenland (SEK) en raadslid in Athene voor het antikapitalistische front Antarsya. Hij zei: ‘We willen niet dat de linkse regering valt door de handen van de EU-leiders. We vierden de linkse regering. Maar, zeiden we, dat is niet onze macht, en we bereidden de mensen voor om terug te vechten.’
De crisis van Griekenland heeft vragen opgeworpen die alleen arbeidersmacht kan beantwoorden. En het bestaan van een partij die dat bepleitte was centraal bij het tegengaan van chantage van de bazen in het referendum. Petros zei: ‘We zijn erg optimistisch dat we kunnen terugvechten. En we zijn optimistisch omdat we een revolutionaire organisatie hebben.’
Velen die ooit zeiden dat er geen toekomst was buiten Syriza, praten nu alsof er helemaal geen toekomst is. En als Grieks links Syriza niet aan zijn kant kan houden, wat voor kans heeft de socialist Jeremy Corbyn bij het terugwinnen van het verrotte Labour? De Griekse crisis onderstreept levendig dat zelfs de beste socialisten ontwapend kunnen blijken op cruciale momenten – tenzij ze een revolutionaire partij hebben.
Dit is een vertaling van Socialist Worker.