Enthousiasme voor Klaver toont zwakte van links

Euforie voerde de boventoon nadat bekend werd dat Jesse Klaver zou aantreden als de nieuwe lijsttrekker van GroenLinks. Voor GroenLinks was vrijwel elke nieuwe lijsttrekker een verbetering geweest.
22 juni 2015

Door Jeroen van der Starre

Sinds de ruk naar rechts onder Halsema was de partij inhoudelijk al nauwelijks te onderscheiden van D66. Zonder charismatische leider leek de partij ten dode opgeschreven. Voor GroenLinks is het aantreden van Klaver dan ook vooral een poging om de partij weer eens in een aantrekkelijker jasje te hijsen.

Het enthousiasme voor Klaver gaat echter een stuk verder: niet alleen GroenLinks, maar links als zodanig zou uit het slop worden getrokken door de ‘jonge’ en ‘frisse’ Klaver. De reden voor dit enthousiasme is dat Klaver zichzelf meer dan Sap of Ojik, maar ook meer dan Samsom of Roemer, van een links profiel voorziet. Zo profileerde hij zich als tegenstander van de toenemende ongelijkheid en zelfverrijking aan de top door econoom Thomas Piketty uit te nodigen in de Tweede Kamer. Ook sprak hij zich uit tegen de manier waarop Nederland op grote schaal meewerkt aan belastingontwijking door grote multinationals.

Maar het nieuwe linkse imago is weinig meer dan een pose: GroenLinks toont zich al vele jaren een ‘constructief’ partner van rechtse regeringen om oorlogs- en bezuinigingsbeleid te voeren. Ook is Klaver bekend voorvechter voor het schuldenstelsel voor studenten, waardoor tienduizenden studerende jongeren met kapitalen aan schuld worden opgezadeld.

Dit is geheel in lijn met het ‘studeren-is-investeren-in-jezelf’-liberalisme dat Klaver aanhangt. Dat hij tegelijkertijd afgeeft op het rendementsdenken in het onderwijs illustreert het feit dat dit soort linksige uitspraken niet meer zijn dan plastic garnering bij rechts pro-marktbeleid.

Volgens peilingen levert het aantreden van Klaver nieuwe steun voor GroenLinks – niet alleen vanuit PvdA en D66-stemmers, maar ook vanuit SP-hoek. Dit laat zien dat Klavers linkse pose toch een snaar raakt bij linkse kiezers. Klaver weet vooral slim in te spelen op het gebrek aan een links profiel bij zijn rivalen: de PvdA is wegenshaar deelname aan het VVD-kabinet terecht impopulair bij linkse kiezers. De SP wil zich ondertussen van haar meest ‘gematigde’ kant laten zien in de (ijdele) hoop straks toch echt een keer te mogen meeregeren.

In deze context waarin links het vertikt om links te zijn, kan een liberale partij als GroenLinks ermee wegkomen om linkse stemmen te kapen. Meebuigen en samenwerking zoeken met Klaver zal dit probleem alleen maar vergroten. In plaats zich te scharen achter een wat jongere en hypocrietere liberale leider moet links Klaver ontmaskeren, maar vooral zelf weer stelling in durven te nemen. Het verenigen van de linkse stem begint bij het laten horen van een onafhankelijk links geluid. Dat geluid is al veel te lang afwezig.