English Defence League: Wilders’ fanclub van racistische hooligans
Foto: intimidaties, geweld en de Hitler-groet kenmerken de demonstraties van de EDL
Nederland is helaas niet het enige Europese land waarin haat tegen moslims de kop op steekt. De verkiezingswinst van de racistische Zweden- Democraten in september was een nieuw teken aan de wand. Een jaar daarvoor organiseerde deze partij in Malmö een anti-islamcongres. Alan Lake was een van de uitgenodigde gasten die van leer trokken tegen ‘de islamisering van Europa’. Deze Britse zakenman is een belangrijke financier van de English Defence League, die afgelopen jaar met gewelddadige protesten veel onrust veroorzaakte in Engeland.
Voor mensen als Lake representeert de EDL de weg vooruit in het opbouwen van een extreem-rechtse beweging op straat. Eerder had hij zich in een interview beklaagd dat extreem-rechts duizenden bloggers heeft, maar dat het internet niet effectief is. ‘We zijn moe van woorden. We moeten de straat op. We moeten onze boodschap naar buiten brengen.’ De strategie was vanaf dat moment om protesten samen te laten vallen met voetbalwedstrijden, om onder hooligans nieuwe aanhang te rekruteren.
Ook trekt de EDL soldaten aan die in Irak of Afghanistan gediend hebben met haar retoriek dat Engeland niet alleen in het buitenland ‘moslim-extremisten moet bestrijden’, maar ook aan het thuisfront. De EDL verklaart officieel dat niet moslims maar ‘moslim-extremisten’ haar doelwit zijn, maar haar protesten draaien telkens uit op rellen tegen Aziatische jongeren en worden gedomineerd door leuzen als ‘fuck Allah’ en ‘Muhammad is a paedophile.’ De EDL zoekt bewust wijken uit waar bijvoorbeeld een moskee gebouwd wordt, om het vuur van haat op te stoken.
Deze opkomst van de EDL is mogelijk doordat de gevestigde politici met hun hetze tegen moslims een vruchtbare bodem hebben gecreëerd. Islamofobie is echter niet de enige rekruteringsbron voor de EDL, ook het fascisme speelt die rol.
British National Party
Het is geen toeval dat een aantal belangrijke organisatoren van de EDL lid zijn van de British National Party (BNP). Zij zien in de EDL het straatleger dat de BNP parallel aan een electorale aanhang moet opbouwen. Haar politieke doorbrak kwam in 1993, toen ze voor het eerst een zetel in de gemeenteraad van de Londense wijk Tower Hamlets won.
Links reageerde onmiddellijk. Een lid van de Socialist Workers Party (SWP, zusterorganisatie van de IS) en kaderlid van de vakbond Unison initieerde een staking onder het gemeentepersoneel. De Anti Nazi League, waarin de SWP een belangrijke motor was, organiseerde een campagne tegen de BNP en verspreidde bij alle huizen en bedrijven informatiemateriaal. Een demonstratie van de vakbond waaraan 40.000 mensen deelnamen bracht een rake klap toe aan de BNP, die in de jaren daarna stagneerde.
Met de verkiezing van Nick Griffin tot partijleider in 1999 sloeg de BNP een nieuwe richting in. Griffin was een oudgediende in fascistische organisaties en had de Holocaust de ‘Holohoax’ genoemd, maar hij wilde nu dat de BNP haar toon naar buiten toe matigde om stemmen te winnen, terwijl ze trouw bleef aan het einddoel van een fascistische staat. Openlijk fascistische symbolen en de naam van Hitler moesten voortaan vermeden worden, terwijl de kern van de partij in de fascistische traditie werd opgeleid.
Die strategie legde haar geen windeieren. In 2003 had ze bijna twintig gemeenteraadszetels veroverd en dat aantal steeg tot boven de vijftig in 2008. Met haar nieuwe strategie profiteerde de BNP van de groeiende woede over de toenemende armoede en ongelijkheid en van de teleurstelling in de Labour Party die zich tot het neoliberalisme had bekeerd. In 2009 won de BNP twee zetels in het Europees Parlement.
Antifascisme
Binnen de BNP is er een spanning tussen degenen die zich willen concentreren op verkiezingen en degenen die op straat een beweging willen opbouwen en daarom aan de EDL meedoen. Aanwezigheid op straat is voor fascistische bewegingen belangrijk als een manier om te zorgen dat, in de woorden van Hitler, ‘elke worm zich een draak voelt’.
Het is op straat dat zij hun macht kunnen tonen om nieuwe leden te rekruteren en minderheden, vakbonden en linkse organisaties te intimideren. Daarom hebben antifascisten in Engeland een tweezijdige strategie ontwikkeld. Unite Against Fascism (UAF) is een brede coalitie waarin leden van de Socialist Workers Party, de Labour Party, de vakbonden en migrantenorganisaties samenwerken. Aan de ene kant voeren ze een permanente campagne tegen de BNP met informatiemateriaal, bijeenkomsten en festivals om duidelijk te maken dat achter de façade van een electorale partij fascisme schuilt. Aan de andere kant confronteren ze de BNP en de EDL met tegendemonstraties wanneer die intimiderend de straat opgaan.
Toen de EDL eind mei in Newcastle met 500 mensen demonstreerde, bracht Unite Against Fascism 1000 mensen op de been in een tegendemonstratie. De EDL was gedwongen om een demonstratie in Londen af te zeggen nadat UAF een grote bijeenkomst organiseerde met lokale bewoners om een massale tegendemonstratie aan te kondigen. De aanhoudende tegenacties van UAF leidden ertoe dat de grote demonstratie die de EDL eind augustus in Bradford wilde organiseren geen succes werd en de EDL-aanhang gedemoraliseerd raakte.
Tommy Robinson, een van de belangrijkste leiders van de EDL, riep de aanhang onlangs op om de mislukkingen achter zich te laten en naar de toekomst te kijken: ‘U zult zich ervan bewust zijn dat Geert Wilders weer in de rechtszaal moet verschijnen wegens beschuldigingen van rassenhaat. De EDL heeft contact gehad met onze Europese broeders en zusters en we hebben besloten dat wij op 30 oktober zullen gaan demonstreren in Amsterdam ter ondersteuning van Wilders — wij hopen dat u allen in de gelegenheid bent om met ons mee te komen in wat een cruciale demonstratie belooft te worden voor de toekomst van de EDL.’ De EDL betuigde ook al steun aan Wilders toen hij in maart in Londen zijn film Fitna vertoonde.
De EDL is een waarschuwing dat de virulente hetze tegen moslims zich van de internetfora naar de straat kan verplaatsen en dat islamofobie in staat is om electorale politiek en geweld met elkaar te verbinden. Het is daarom belangrijk dat iedereen die democratische waarden wil verdedigen en vindt dat racistisch geweld moet worden gestopt, de krachten bundelt in een demonstratie tegen de EDL.
Zie meer informatie over de demonstratie tegen racisme en uitsluiting op 30 oktober in onze agenda