Engagement in zwart en wit
Je schilderijen stralen een politiek engagement uit. ‘EITHER…..OR’ toont ons een donker landschap met donderwolken. Aan de boom met daarop de titeltekst hangen twee galgen. Wat probeer je met je schilderijen over te brengen?
‘Ten eerste moet ik aangeven dat mijn schilderijen niet altijd expliciet geëngageerd zijn. Het schilderij met de titel ‘EITHER …. .. OR’ is dat wel, omdat het een tijdsproblematiek weergeeft.
De uitspraak van Bush: ‘You are either with us or against us’, ervaar ik als een van de meest gevaarlijke uitspraken van deze tijd en deze uitspraak inspireerde mij. Een middenweg is niet mogelijk. Voor mij persoonlijk betekent dat het kiezen uit twee kwaden die ik beide niet wenselijk acht.
De titel van het schilderij is een deel van het citaat, omdat ik de nadruk wilde leggen op of het ene kwaad of het andere kwaad.’
Met deze prijs ben je onderdeel geworden van de kleine groep kunstenaars die naamsbekendheid hebben in Nederland. Heb je kritiek op de manier waarop je in Nederland een bekend kunstenaar kunt worden?
‘Over de kunstwereld kan ik geen algemene uitspraken doen omdat er veel kunstwerelden zijn. Wel kan ik stellen dat erkenning veel invloed heeft op het toegang krijgen tot deze werelden. Maar toegang betekent vooral eer krijgen voor je werk en niet direct dat je financieel er ook op vooruit gaat, helaas. Veel kunstenaars leven rond het minimuminkomen, en er is een kleine groep die tot de top behoort. Een middenklasse is er nauwelijks. Minder dan 5 procent van de kunstenaars kan leven van zijn werk. Het winnen van de Koninklijke Prijs Voor Vrije Schilderkunst betekent meer publiciteit en aandacht. Dat vergroot mijn kansen zeker. Nu is het een kwestie van door blijven werken en hopen dat de aandacht niet slechts een gril is.’
Ik ben zelf bekend met je eerdere werk. Je hebt je hiervoor onder andere bezig gehouden met het schilderen van kleurrijke en verwelkte bloemen. Is er een reden dat je bent overgestapt naar je huidige schilderijen in zwart-wit?
‘Voordat ik landschappen met woorden in zwart-wit schilderde was mijn thema de vanitas (vergankelijkheid). Die gaf ik weer met verwelkende bloemen of schedels in een overwegend landschappelijke context. Sinds de kunstacademie heb ik dit motief gehanteerd, maar na bijna tien jaar begon ik, laat ik het maar zo stellen, een bloem-, schedel- en vergankelijkheidsmoeheid te krijgen. Ook het gebruik van kleuren begon mij tegen te staan. Zodoende ben ik landschappen in zwart-wit gaan schilderen, omdat het tijd was voor iets anders.
Al vanaf de kunstacademie wilde ik ook geëngageerde schilderijen maken, maar hoe was mij niet duidelijk. Wanneer ik schetsen maakte, was het voor mij te veel een pamflet of illustratie. Het lag er te dik bovenop en het was geforceerd. Nu ik ook woorden en citaten verwerk in mijn landschappen heb ik een mogelijkheid gevonden om ook op een speelse manier geëngageerde schilderijen te maken.
Zie de website van Pascal van der Graaf voor meer schilderijen, en zie ook meer van zijn werk op galeries.nl.