Een stakingsstorm steekt op, komende week acties op ruim 100 locaties
De komende week voeren FNV-leden kleinere en grotere acties op ruim honderd locaties actie. Boa’s, chauffeurs van bussen, zorgtaxi’s en Uber, vuilnisophalers, groenvoorzieners, machinisten en conducteurs van regionale vervoerslijnen, winkelmedewerkers in de Bijenkorf én de rest van de winkelstraat gaan de straat op voor een eerlijk loon en betere arbeidsomstandigheden. De roep van werkenden wordt iedere dag luider: loonsverhoging en ook minder werkdruk.
De inflatie is nog steeds torenhoog waardoor meer dan 10 procent van je normale inkomen is weggesmolten. Dat moet gecompenseerd worden en daarvoor zullen we de strijd aan moeten gaan, in de bedrijven en op straat. Volgens de FNV wordt februari een stormachtige maand. Wellicht dat hiermee de campagne Nederland verdient beter, die op 26 november 2022 startte, na een aarzelend begin dan toch nog goed op stoom komt. De vakbond vindt dat werken moet lonen en eist dat iedereen een inkomen krijgt waar op een normale manier van te leven is. Werkenden zijn het afgelopen jaar voor 60 miljard euro beroofd door de inflatie en doordat het minimumloon nog niet naar 14 euro is opgetrokken. Dat geld moet terug naar de rechtmatige producenten, de werkenden.
Grote actiebereidheid
Volgens Zakaria Boufangacha, vicevoorzitter FNV, is de actiebereidheid groot: ‘Leden uit verschillende sectoren geven de fakkel aan elkaar door. Zij voelen de pijn van de dagelijkse prijsstijgingen in de portemonnee. We zijn een jaar nog nooit begonnen met zoveel stakingen en acties, nu al in 11 sectoren en bedrijven. Dat zegt iets over de nood en de vastbeslotenheid van onze leden. Helaas is de reactie van werkgevers ondermaats. Sommige werkgevers gaan dinsdag zelfs actie voeren bij de Eerste Kamer omdat ze niet willen dat het minimumloon omhoog gaat.’
De woede en actiebereidheid is er. En terecht. Dit jaar begon al met acties en stakingen in gemeenten, bij het streekvervoer, Etos, PostNL, het regionale treinvervoer, de touringcars, drankhandels, technische groothandel, sociale werkbedrijven, spuitgieterij Berry Promens en de Bijenkorf. Het gaat erom deze actiebereidheid te mobiliseren voor een felle en gecoördineerde strijd, waarbij politieke eisen niet uit de weg worden gegaan.
We kunnen daarbij inspiratie halen uit het buitenland. Ook daar wordt actie gevoerd door stakingen, demonstraties en andere vormen van strijd. In het Verenigd Koninkrijk is sprake van een ‘winter van onvrede’. Ook daar vormt inflatie de belangrijkste reden voor de stakingen van de spoorwegarbeiders, het gezondheidszorgpersoneel en de leerkrachten. Door de hoge inflatie zien de arbeiders hun inkomen dalen en de rijken worden ondertussen steeds rijker. Politieke druk in Spanje leidde ertoe dat het minimumloon met 8 procent werd verhoogd.
In Frankrijk organiseren de vakbonden en linkse organisaties naast stakingen grote demonstraties. Arbeiders van energiecentrales leverden gratis energie aan ziekenhuizen, scholen, gezinnen met lage inkomens en bibliotheken. Ze laten daarmee zien dat de arbeidersklasse de sleutel vormt tot de economie en die kan inzetten ten behoeve van de maatschappij en niet voor de winst van enkelen. Momenteel tonen de Franse vakbonden ruggengraat om de aangekondigde verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd van tafel te krijgen. Ook hier loopt economische vakbondsstrijd en politieke strijd in elkaar over.
Haal het geld bij de rijken
De eis van 14 euro per uur moet nu binnengehaald worden. Dat kan door dit in de verschillende cao’s af te spreken, zoals ook de vorige keer in de cao gemeenten is gebeurd. Maar nog beter is het als de strijd in het algemeen wordt afgestemd door cao’s open te breken en actietrajecten samen te laten lopen, dezelfde eisen te stellen en nergens akkoord te gaan voordat overal akkoord kan worden gegaan. Sterke sectoren met een hoge organisatiegraad en strijdtraditie kunnen de zwakkere sectoren ondersteunen.
De eis van 14 euro moet dan ook als politieke eis geformuleerd worden. Een combi van gecoördineerde en gedeelde cao-eisen en politieke eisen zou krachtiger uitpakken en bovendien wordt daarmee het taboe op politieke stakingen, waardoor de polderende vakbeweging zich laat gijzelen, overkomen. Dan bouw je toe naar een situatie waarin je het hele land tegelijk kunt platleggen in het kader van de caostrijd, maar vooral ook met als doel om de staat te dwingen om het minimumloon te verhogen. Überhaupt is in Nederland het stakingsrecht nooit als zodanig vastgelegd, zoals in andere landen en grijpt de rechter regelmatig in om het stakingsmiddel te verbieden.
Bovendien moet de staat ook op andere terreinen gedwongen worden om met meer geld over de brug te komen. De publieke sector loopt piepend en krakend vast. We lopen van de ene crisis naar de andere. Het geld moet gehaald worden waar het zit: bij de rijken! Het belastingsysteem moet op de schop en er moet een einde komen aan de vestiging van brievenbusmaatschappijen die geen cent belasting betalen. Er dient geld beschikbaar te worden gesteld voor goed en toegankelijk openbaar vervoer. Nuttige werkgelegenheid, die ook nog eens goed is voor het milieu, klimaat en platteland dat meer een meer verstoken blijft van goed ov. Maar dan wel zonder slooproosters als gevolg van de flexibilisering, waardoor een normaal sociaal leven niet meer mogelijk is en de plaspauze er regelmatig bij inschiet. Datzelfde geldt voor de gezondheidszorg. De Covid-pandemie heeft pijnlijk duidelijk gemaakt waar private financiering van de gezondheidszorg, marktwerking en jarenlange bezuinigingen toe leiden.
Bestorming Uberkantoor
Afgelopen maandag beet het streekvervoer ‘s ochtends het spits af met een landelijke staking, die 5 dagen zal duren. Machinisten, conducteurs en chauffeurs van regionale lijnen als Arriva, Qbuzz en Keolis staken mee. Ook vuilnisophalers in Geldermalsen, Tiel en Culemborg leggen het werk neer. Afgelopen maandagavond hield de winkelstraat een grote actiebijeenkomst op de Coolsingel in Rotterdam. De dag erna trokken Uberchauffeurs in optocht naar het hoofdkantoor van het platformbedrijf in Amsterdam. De directie liet zich niet zien, waarop de woedende taxichauffeurs het hoofdkantoor binnen stormden. Hun collega’s in het Verenigd Koninkrijk voerden tegelijkertijd actie.
Woensdag waren de medewerkers van de Sociale werkbedrijven aan de beurt. Zij voerden voor de tweede keer in twee weken tijd actie. Ditmaal in Arnhem. Gisteren zijn er werkonderbrekingen in de Drechtsteden en in Emmen wordt geen vuilnis opgehaald vanwege de staking van gemeentemedewerkers. Vandaag nemen winkelmedewerkers in Rotterdam de fakkel weer over. En tussendoor leggen ook medewerkers van de Bijenkorf opnieuw het werk neer.
Daar blijft het niet bij. Volgens de FNV beperkt de stakingsstorm beperkt zich niet tot komende week. Er liggen ultimatums bij bedrijven zoals Hibin, EasyJet, Fokker Elmo en Intertek die op korte termijn aflopen. Ook daar dreigen acties, mochten de werkgevers niet ingaan op de eisen die FNV stelt. Op 15 februari volgt een grote landelijke staking van vuilnisophalers en boa’s, alsmede andere gemeenteambtenaren. In Rotterdam gaat de reiniging een week plat. Op 17 en 18 februari staken chauffeurs van de zorgtaxi’s. In de algemene ziekenhuizen staat de barometer zoals dat heet ook op storm.
Een storm die over gaat in een orkaan
Het is goed dat er een zogeheten ketting aan acties tot stand komt, waarbij de bedrijven en sectoren elkaar versterken. Maar de coördinatie ervan kan wel wat steviger. Gezamenlijke eisen stellen zou een stap vooruit zijn. De eis van automatische prijscompensatie (apc) moet duidelijker en prominenter naar voren geschoven moeten worden. Deze heldere eis is in het verleden meermalen op de agenda gezet en in diverse sectoren bestaat deze apc nog. Dit is bovendien echt iets anders dan ‘voldoende inflatie-compensatie’, loonreparatie en andere verhullende woorden, waarbij de automatische band tussen inflatie en loonontwikkeling wordt losgelaten. Laat actievoerende vakbondsleden uit andere sectoren spreken op manifestaties.
De vakbeweging is de belangrijkste sociale organisatie van de werkende klasse. Deze moet gebaseerd zijn op strijd, solidariteit en democratische zelforganisatie. Op al deze terreinen mag er nog wel wat meer wind in de zeilen, opdat we van de stakingsstorm een economische en politiek orkaan maken.