Een reis langs alledaags verzet in Teheran

In Nobody Knows about Persian Cats van Bahman Ghobadi volgen we het dagelijks leven van twee jonge Iraanse musici. Als ze uit de gevangenis worden vrijgelaten, keren ze terug naar de activiteit waarvoor ze werden opgesloten: het maken van indie-rock. Het verhaal van de poging van hun band om beroemd te worden met optredens in het buitenland neemt ons mee op een reis naar de muzikale onderwereld van rock en heavy metal in Teheran.
26 mei 2010

Door Donya Alinejad

De voornaamste bron van spanning in de film is het vertrek van de band uit Iran, dat door problemen met paspoorten en geld onwaarschijnlijk wordt. Het portret van de stad doet de grenzen tussen fictie en documentaire vervagen, met optredens van echte Iraanse bands. We zien de frustrerende, grappige, vervelende en tragische kanten van jong en creatief zijn in een verboden muziekindustrie.

De titel van de film is een verwijzing naar de controle over inwoners van Teheran, zoals het verbod op katten en andere huisdieren in de openbare ruimte in de stad. Hoewel deze regels naargelang de politieke situatie met enige willekeur worden afgedwongen, hebben ze de inwoners van Teheran niet verhinderd huisdieren te houden in de particuliere of openbare ruimte.

De film laat de alledaagse praktijken zien van verzet tegen sociale en culturele repressie in Iran, in contrast met de meer sensationele beelden die recentelijk via YouTube en de nieuwsuitzendingen de aandacht hebben getrokken. Maar de beelden van protesterende Iraniërs zouden onmogelijk zijn geweest zonder de alledaagse activiteiten. Deze hebben bijgedragen aan de uitbarsting van protest na de verkiezingen van afgelopen zomer.

Filmmaker Bahman Ghobadi geeft het publiek niet alleen toestemming om kopieën van de film te maken, maar spoort mensen zelfs daartoe aan zodat de boodschap verspreid kan worden. Dit gebaar weerspiegelt zijn toewijding aan het tonen van de unieke kant van Teheran. Dit gaat voor hem boven het uitwerken van plot of karakterontwikkeling, wat allebei enigszins lijkt te ontbreken.

Hoewel de film in Cannes de speciale juryprijs won, was er ook kritiek van de beroemde Iraanse filmmaker in ballingschap Abbas Kiarostami, de voormalige leraar van Ghobadi. Deze kritiek leidde tot een verhit debat over de vraag of kunst in Iran een sociaal-politieke verantwoordelijkheid heeft. Volgens sommigen duidt deze discussie op een nieuwe richting in de Iraanse cinema.

Hoewel de Koerdisch-Iraanse filmmaker er in dit werk in slaagt uiting te geven aan de schreeuw van een generatie, is dit een trieste en verslagen schreeuw en geen uitdrukking van persoonlijke en collectieve kracht. Dat maakt het einde niet alleen verontrustend, maar ook tegenstrijdig met de recentelijk bewezen vastberadenheid van het Iraanse volk, die mensen elders in de regio heeft geïnspireerd en aanleiding is geweest tot wereldwijde solidariteit.

Zie de trailer van de film hier op YouTube