Duizenden demonstreren in Parijs tegen koehandel klimaat

Op zaterdag 12 december werd er in Parijs gedemonstreerd tegen de uitkomst van de klimaattop COP21. Gedurende het hele weekend waren activisten uit de hele wereld in Parijs en negeerden daarmee de Franse maatregelen die hen hadden moet afschrikken. De Internationale Socialisten gingen er met de bus naartoe.

‘Never waste a good crisis’ moet Hollande gedacht hebben na de aanslagen in Parijs. Hij zette deze in om de racistische hetze tegen moslims verder aan te wakkeren: een flat werd totaal vernietigd en meer dan honderd moskeeën werden gesloten. Ook verbood hij protesten tijdens de klimaattop. Tegelijkertijd gingen kerstmarkten en voetbalwedstrijden wel gewoon door, en waren regeringsleiders en multinationals wel gewoon welkom.

De opkomst zaterdag was dramatisch lager dan verwacht vóór het afkondigen van de staat van beleg. Hierdoor konden de acties makkelijker dan normaal worden genegeerd en vierden politici en bedrijfsleven hun feestje van het zoveelste ‘historische klimaatakkoord’. Tegelijkertijd leerden activisten uit verschillende landen elkaar de afgelopen weken kennen. Is de klimaatbeweging in staat zichzelf te hergroeperen en door te pakken?

Verbod genegeerd

De vraag hoe de politie zou optreden domineerde de reis naar Parijs. Wekenlang verkondigde de Franse staat het verbod op demonstreren en zelfs samenscholing. Een aantal arrestaties in de loop van de laatste week zette dit beeld kracht bij. Bij het oversteken van de Franse grens kregen we meteen te maken met wat we al verwachtten. Militairen met automatische wapens maanden onze bus tot stoppen en we werden gecontroleerd. Een blik op de passagierslijst was echter genoeg, we mochten door. Vrijdagavond ging de discussie vooral over onze veiligheid en hoe we ons door Parijs moeten bewegen zonder te worden opgepakt.

Maar zaterdagochtend bleek plotseling het verbod opgeschort, waardoor enkele duizenden zich zonder problemen konden verzamelen bij de Arc de Triomphe voor de ‘Red Lines’ actie. Er werden lange rode linten over de menigte getrokken die symbool stonden voor de grenzen die overschreden worden door de klimaatafspraken.
Hoewel een lopende demonstratie niet mocht, heerste onder een aantal groepen het gevoel dat er toch gelopen moest worden. Door van voren aan de rode linten te trekken en van binnenuit de manifestatie op te roepen te demonstreren en te lopen, lukte het om de massa in beweging te krijgen.

Kader

De kritiek beperkte zich niet tot het nauwe kader van aanpassingen binnen het systeem. Borden met ‘System change, not climate change’ en ‘Unfuck the system’ werden meegedragen. Op een ander bord wees een pijl naar rechts naar ‘COP21’ en in tegengestelde richting een pijl naar ‘Democracy’, wat het ondemocratische gehalte van de onderhandelingen goed weergaf. Antikapitalistische leuzen vonden veel gehoor en ‘Power to the people’ klonk vanuit verschillende hoeken.

Er waren vredesvlaggen, inheemse bevolkingen die hard worden geraakt door vervuiling en klimaatverandering en er werd een link gelegd tussen ‘climate justice’ en ‘social justice’. Er waren zelfs leuzen tegen de repressie tegen moslims en voor de verwelkoming van vluchtelingen. Met de verbanden die werden gelegd staat deze beweging voor meer dan alleen een veilig klimaat.

Door steeds veranderende omstandigheden – het verbod, de opschorting, de lopende demonstratie – was coördinatie afwezig. Een deel van de demonstranten wilde een verkeersplein bezet houden, wat een tijdje lukt. Er werd zelfs een busje midden op het plein geparkeerd, een tafel uitgeladen en brood met soep opgediend. Steeds meer mensen liepen door naar de brug richting Eiffeltoren, die ook bezet wordt. De meerderheid verzamelde zich echter op de Champs des Mars. Hier en daar werd overlegd over een vervolg, maar vanwege het gebrek aan onderlinge afstemming dropen mensen langzaam af.

Dubbel

Een dubbel gevoel overheerste. Het leek erop dat we hebben verloren. Het is de tegenstanders gelukt de demonstratie klein te houden. Door de demonstratie op dezelfde dag te gedogen kon het beeld worden gecreëerd alsof deze überhaupt nooit was verboden en als vanzelf zo klein gebleven was. De New York Times schrijft dat ‘de demonstratie een uitzondering was op het Franse samenscholingsverbod’. De krant vergeet te vermelden dat dit pas vanaf die ochtend het geval was.

Maar er is ook overwinning. De kop van het betreffende artikel luidt: ‘Demonstranten zijn het ook eens: Het akkoord is te zwak’. De duizenden die het verbod negeerden lieten zien dat er niet gebogen hoeft te worden. Dat is iets om te onthouden voor de volgende keer. Die lof geldt ook voor de organisaties die hun mobilisatie hebben doorgezet, zoals GroenFront! en Milieudefensie.

In de vroege avond werd een uitgesproken antikapitalistische demonstratie georganiseerd. Deze was gericht tegen de COP21 met haar kapitalistische schijnoplossingen, maar ook tegen de staat van beleg. Het gezelschap was net zo internationaal als in de middag, weer met veel activisten uit Nederland. De demonstranten vertrokken vanaf Belleville, onder begeleiding van een sambaband en de leus ‘anticapitalista’.

Maar al snel werd duidelijk dat de Franse staat minder vriendelijk reageerde op deze kleinere en in het donker gehulde demonstratie. Een ongekende politiemacht verscheen in ontelbare busjes in elke omringende straat. In hoog tempo werd het protest uit elkaar gedreven, met veel geweld en wat traangas. Een grote groep werd ingesloten en opgepakt. Zo ziet dus een staat van beleg eruit.

Ondanks deze harde confrontatie was het een inspirerend weekend voor het hele reisgezelschap. We hebben laten zien dat het, ondanks alle mogelijke tegenwerking, toch mogelijk is om de straat op te gaan. Door met zulke aantallen de staat van beleg te negeren, konden de autoriteiten niet anders dan eieren voor hun geld kiezen.

De relatief grote opkomst toont ook het potentieel van de klimaatbeweging, die een bredere beweging in zich draagt. Zoals GroenFront schrijft is ‘het belangrijk duidelijk te maken dat het om één verhaal gaat; economische ongelijkheid, milieuproblemen, gewelddadige conflicten en racisme, religieus extremisme en xenofobie gaan hand in hand en houden elkaar in stand.’

We moeten een beweging opbouwen die de strijd op verschillende terreinen verbindt – zoals met een campagne voor het creëren van honderdduizenden klimaatbanen – en uiteindelijk het kapitalisme vervangt door een systeem dat de behoeften van mensen centraal stelt, en niet de winst.

Komende week is in Utrecht een report-back bijeenkomst over COP21, waar we ook vooruit kijken:
• Locatie: Milieucentrum, Oudegracht 60, Utrecht • Aanvang: 19.30 •