Duitsland: OV-vakbond en klimaatbeweging strijden samen

Afgelopen maanden stond in Duitsland de vakbond voor OV-personeel ver.di schouder aan schouder met de klimaatorganisatie Fridays for Future in de strijd voor beter openbaar vervoer. Hun bondgenootschap Wij Reizen Samen (Wir fahren zusammen) is een voorbeeld voor klimaatactivisten overal.
31 mei 2024

In de waarschuwingsstakingen van 2 en 29 februari vielen door het hele land diensten uit van het openbaar stads- en streekvervoer (ÖPNV). Volgens de vakbond ver. di staakte op 1 maart vervoerspersoneel in meer dan 100 plaatsen, in bijna alle Duitse federale staten.

Sinds de jaren 90 heeft de vervoersbond verschillende strategieën geprobeerd. De OV-arbeiders hebben 17 verschillende regionale arbeidscontracten. De regio-afdelingen onderhandelden daar zelfstandig over. Hierdoor liepen lonen en arbeidsvoorwaarden steeds meer uiteen.

Voor het eerst is er nu landelijke coördinatie. De vakbond vergelijkt contracten en vecht voor verbetering van de arbeidsvoorwaarden die ter plekke het slechtst zijn. In Hamburg wil ver.di de 35-urenweek invoeren. In Berlijn gaat het om langere doorlooptijden aan het eind van een route, meer vakantiedagen en vakantiegeld. Een belangrijke eis is 10,5 procent loonsverhoging om de inflatie te compenseren.

Voor Fridays for Future (FfF) gaan betere arbeidsvoorwaarden en een betere uitrusting van het OV hand in hand met klimaatbescherming. Samen met ver.di organiseerde FfF rally’s en demonstaties in het hele land.

Liv Manthey, activist van FfF, zegt: ‘Het is een politieke vraag of mobiliteit voor iedereen mogelijk wordt gemaakt – of niet.’ FfF stelt dat de lange diensten en korte pauzes leiden tot een hoog ziekteverzuim en een groot personeelstekort. De organisatie eist 100 miljard voor de verbetering van het OV.

De vakbond had de staking die begon op 29 februari zo gepland dat hij samenviel met een groot klimaatprotest op 1 maart. Maar het bondgenootschap tussen FfF en ver.di moest worden bevochten. Sommige arbeiders wantrouwden de klimaatactivisten, die ook met wegblokkades hun werk hadden bemoeilijkt. Daarom belegden organizers bijeenkomsten waar vakbondsleden en klimaatactivisten samen de campagneplannen bespraken. Samen verzamelden ze 200.000 handtekeningen in solidariteit met de OV-werkers.

De jonge klimaatactivisten brachten nieuwe tactieken mee, zoals het confronteren van politici. Arbeiders begonnen hen uit te nodigen voor vakbondsvergaderingen en als sprekers. In de gezamenlijke comités mag iedereen bijdragen, maar uiteindelijk beslissen de arbeiders. De klimaatactivisten verdienden enorm respect door om drie uur ’s ochtends bij de stakingspicket te komen met koffie en cake en daar acht uur lang te blijven.

Andreas Schackert, vakbondsleider voor bus en spoor, was tevreden over de samenwerking in de eerste stakingsdagen. ‘We zijn in veel steden samen onderweg geweest en hebben laten zien dat het niet alleen gaat om een kleine belangengroep van werknemers die vecht voor hun eigenbelang, maar dat we aantrekkelijke arbeidsomstandigheden nodig hebben voor betrouwbaar en aantrekkelijk openbaar vervoer.’

Parallel aan het stads-en streekvervoer waren er meerdere stakingen van spoorarbeiders en Lufthansa-grondstewards op de vliegvelden. De spoorarbeiders voerden al maandenlang een bittere strijd tegen hun werkgever Deutsche Bahn (DB), die volledig in staatshanden is. Met 40.000 leden legde spoorvakbond GDL eind januari het spoorverkeer vijf dagen volledig plat. DB probeerde tevergeefs om de stakingen te laten verbieden.

De ‘centrum-linkse’ bondsregering bestaat uit sociaaldemocraten (SPD), liberalen (FDP) en Groenen – nota bene een ‘klimaatpartij’. Van hen kregen de stakers geen enkele steun. SPD-fractiewoordvoerder Detlef Müller maande de GDL om een eerder aanbod van bemiddelaars aan te nemen. Groenen-politicus Dieter Janecek, regeringscoördinator voor toerisme, beklaagde zich over de onvoorspelbaarheid van de trein voor toeristen en de middenstand. Voor hen mogen de arbeiders kennelijk de klimaattransitie betalen.

De zesde staking in maart dwong DB terug aan de onderhandelingstafel. Het akkoord dat werd gesloten op 25 maart is een overwinning voor de spoorwerkers. De werkweek wordt stapsgewijs beperkt tot 35 uur in 2029 met behoud van loon. GDL heeft zich echter ook vastgelegd op een stakingsvrije periode tot en met minstens februari 2026.

De stakingen van 25.000 Lufthansa-grondstewards ontregelden de vliegvelden tien dagen lang. Voor hen bereikte ver.di een akkoord waarin de lonen in 2 jaar met 18 procent worden verhoogd. Op het moment van schrijven lopen de onderhandelingen voor het stads- en streekvervoer nog door. Duizenden klimaatactivisten zijn nu ooggetuige van de kracht die de georganiseerde arbeidersbeweging heeft.

Kom naar:
Marxisme Festival 2024

In het weekend van 8 & 9 juni organiseren de Internationale Socialisten hun jaarlijkse Marxisme Festival. Houd onze media in de gaten voor updates over het programma!