Distributiecentra Jumbo: personeel weerstaat intimidatie

Sinds begin april voert het personeel bij de distributiecentra van Jumbo actie voor een betere cao. Jumbo weigert te onderhandelen met de bonden en probeert in plaats daarvan een arbeidsvoorwaardenregeling (avr) door te drukken bij de OR. Ondertussen zette het bedrijf stakingsbrekers in.

Door Jeroen van der Starre

Het rommelt al jaren in de distributiecentra (DC’s). Werknemers hebben te maken met een onmenselijk hoge werkdruk. Werknemers worden op alle mogelijk manieren tegen elkaar opgezet om solidariteit te ondermijnen: Poolse werknemers tegen Nederlandse, vaste krachten tegen flexwerkers.

In de DC’s van Jumbo is twee derde van het personeel flexwerker. Omdat zij op elk moment gedumpt kunnen worden, dwingen de managers hen tot extreem lange dagen. Dit wordt vervolgens gebruikt om de positie van vaste krachten te ondermijnen.

FNV-kaderlid Karim Elouarroudi zei tegen NRC: ‘Uitzendkrachten

werken soms tot 22.00 of 22.30 uur, terwijl ze worden geacht de volgende dag weer om 6.00 uur aan het werk te gaan. Soms werken ze zes dagen per week. Ze durven er niet snel iets van te zeggen uit angst hun baan te verliezen.’

In 2015 maakte EenVandaag een reportage over de DC’s van Albert Heijn en Jumbo. Hierin werd aangetoond dat intimidatie van personeel aan de orde van de dag is en arboregels structureel worden overtreden.

Dit leidt tot allerlei bedrijfsongelukken. Flexwerkers worden uitgebuit tot ze er fysiek bij neervallen. Voor de werkgevers is dat geen enkel probleem: vaak hoeven flexwerkers niet doorbetaald te worden bij ziekte en kunnen ze gemakkelijk worden gedumpt en vervangen. Sindsdien is de werkdruk verder gestegen, terwijl Jumbo zijn omzet in 2016 met 9 procent zag stijgen naar 6,68 miljard euro.

Actie

Vanaf begin april is het personeel van de DC’s in actie, aanvankelijk met stiptheidsacties, vervolgens met een staking. Hun eisen zijn bescheiden: een loonsverhoging van 2,5 procent, verlaging van de werkdruk en vaste contracten voor uitzendkrachten.

De werkgevers weigeren aan de eisen tegemoet te komen of zelfs maar te onderhandelen: ze willen alleen met de bonden praten als deze akkoord gaan met het verlagen van de hoogste loonschalen. In plaats daarvan probeerden ze de acties te ondermijnen. In eerste instantie ging de werkgever naar de rechter, in de hoop dat die de staking zou verbieden. De rechter oordeelde echter dat het personeel het volste recht heeft om te staken.

Omdat juridische middelen hiermee waren uitgeput, greep Jumbo met Pasen naar illegale middelen: om het effect van de staking te minimaliseren zetten zij onderkruipers in om het besmette werk over te nemen. Dit is volgens de wet verboden: het zogenaamde ‘onderkruipersverbod’ regelt dat werk dat dooreen staking blijft liggen niet mag worden overgenomen door daarvoor ingehuurde uitzendkrachten. De vakbonden reageerden met blokkades op de inzet van stakingsbrekers.

Inmiddels heeft Jumbo aangekondigd om niet meer met de bonden te onderhandelen. Het bedrijf beweert dat de meeste werknemers zich ‘distantiëren’ van de acties. Maar het feit dat met name flexwerkers zich niet bij de staking hebben aangesloten heeft vooral te maken met de intimidatie vanuit het management en de angstcultuur die bij Jumbo heerst. Uitzendkrachten die zich bij de acties aansluiten weten immers zeker dat ze onmiddellijk hun baan verliezen.

Doordrukken

In plaats van met de vakbonden te onderhandelen wil Jumbo nu een avr doordrukken bij de OR – die helemaal niet bevoegd of uitgerust is hierover te onderhandelen. Ze bieden een loonsverhoging van 1,5 procent, maar doen niets aan de werkdruk en weigeren meer mensen in vaste dienst te nemen.

Dit is de zoveelste doorzichtige autoritaire poging van de directie om de vakbeweging buiten spel te zetten en door middel van angst en intimidatie hun zin door te drijven en de or zou zich daarom niet voor het karretje van de werkgever moeten laten spannen.

Bij de actievoerders leidt het vuile spel van Jumbo in ieder geval niet tot demoralisatie: ‘De houding van Jumbo maakt ons alleen maar meer vastberaden. Steeds meer collega’s realiseren zich dat we strijden voor een goede zaak en sluiten zich bij ons aan,’ zegt reachtruckchauffeur Ilhan Selcuk op de site van FNV.

De opstelling van Jumbo staat niet op zich. Bij Albert Heijn vinden vergelijkbare praktijken plaats. Daar houden DC-werkers al weken stiptheidsacties. Maar ook de landelijke werkgeversorganisaties proberen steeds vaker over de bonden heen te walsen. Dat zij het zelfvertrouwen hiervoor hebben hangt samen met de erosie van vakbondsmacht in de bedrijven door decennia van polderen en gefaseerd inleveren.

Als vakbondsleden moeten we weer vertrouwen op eigen kracht en eraan werken om vakbondsmacht in de bedrijven op te bouwen. Dat betekent vechten voor vaste banen om de verdeel-en-heerstactieken van de bazen in de kiem te smoren. De DC-werkers geven hierin het goede voorbeeld en zij verdienen daarom onze enthousiaste steun. Laten we beginnen door voorlopig geen stuiver uit te geven bij de winkels van Jumbo en Albert Heijn.