Egypte deporteert Zweedse journalist
Door Dirk Wanrooij vanuit Caïro.
Egypte heeft een lange geschiedenis van repressie van de media, maar volgens Gamal Eid voorzitter van het Arabisch Netwerk voor Mensenrechten-informatie zijn deze nieuwe ontwikkelingen ‘erg verontrustend en angstaanjagend’. Björklund, die al drie jaar woonachtig was in de Egyptische hoofdstad, was één van de weinige journalisten die met grote regelmaat verslag deed van de arbeidersprotesten in de industriële gebieden van Egypte. Hij werkte met name voor Zweedse media, maar schreef ook voor de Engelstalige website Electronic Intifada. Bovendien hield hij een Engelstalig blog bij waarop hij regelmatig verslag deed van de stakingsgolf die sinds begin 2008 Egypte overspoelt. Zelf formuleert Björklund zijn functie op zijn website als volgt: ‘Covering the daily struggles for a another Egypt and another Middle East, that are too often made invisible in the narratives of mainstream media.’
Vanuit het oogpunt van de Egyptische overheid is het begrijpelijk dat Björklund en zijn activiteiten gemist kunnen worden als kiespijn. De stakingen en het lot van de Palestijnen zijn gevoelige onderwerpen voor de regering Mubarak. De Amerikaanse Randall schreef echter niet over specifiek gevoelige onderwerpen. Hij werkte als freelance journalist voor een Egyptisch lifestyle magazine dat voornamelijk catert voor buitenlanders en rijke Egyptenaren.
Speculaties over het hoe en waarom van de deportaties gaan voornamelijk over de aanwezigheid van beide journalisten aan een protestmars voor Gaza in januari van dit jaar. Dit protest werd, zoals de meeste protesten in Egypte, beëindigd door bruut ingrijpen van de Egyptische veiligheidsdiensten. De organisator van de mars, activist en blogger Philip Rizk, werd na de mars gearresteerd en vier dagen zonder aanklacht vastgehouden. Het feit dat Rizk naast de Egyptische nationaliteit ook beschikte over een Duits paspoort en de internationale protesten die zijn arrestatie tot gevolg had, leidden tot zijn relatief spoedige vrijlating. Voor activisten in Egypte die niet het ‘voorrecht’ van een dubbele nationaliteit hebben is de realiteit vaak grimmiger.
Bloggen in Egypte
Bloggen is in Egypte enorm populair. Reguliere media die niet willen buigen voor de restricties van de overheid hebben het doorgaans moeilijk, en onafhankelijke journalisten worden op alle mogelijke manieren tegengewerkt. Bloggen of ‘burgerjournalistiek’ heeft zich in de afgelopen jaren bewezen als een meer dan acceptabel alternatief. Het duurde echter niet lang voordat de overheid dat in de smiezen kreeg.
Tientallen Egyptische bloggers en journalisten zijn de laatste jaren gearresteerd zonder duidelijke aanleiding anders dan schrijven over zaken die niet gehoord mogen worden. Bloggers Alaa Seif and Malek Moustapha werden in 2006 aangehouden nadat zij verslag hadden gedaan en foto’s hadden gemaakt van een sit-in. Beiden werden 45 dagen onder barre omstandigheden vastgehouden. In hetzelfde jaar werden bij een andere demonstratie Kareem El Shaer en Mohammad Sharkawy aangehouden en wekenlang vastgehouden en zwaar mishandeld.
Maar misschien wel het bekendste voorbeeld is dat van Kareem Amer. Amer die een blog bijhield van 2004 tot 2006 werd op basis van zijn artikelen veroordeeld tot vier jaar gevangenisstraf voor het beledigen van de islam en president Hosni Mubarak. Volgens blogger en activist Wael Abbas diende deze veroordeling als voorbeeld. ‘De regering wilde hiermee een precedent scheppen, nieuwe bloggers afschrikken en bloggers afschilderen als seculiere religiehaters’, aldus Abbas.
De deportaties van Björklund en Randall bewijzen dat de Egyptische overheid ook buitenlandse journalisten nauwkeurig in de gaten houdt. Björklund is inmiddels weer terug in Zweden en laat weten dat hij goed behandeld is en dat hem verder niets mankeert. Volgens Gamal Eid hebben de autoriteiten de Zweedse journalist officieel tot persona non grata verklaard. ‘Dit is niet geheel nieuw, maar de manier waarop verbaasd me wel. Iedere journalist in Egypte moet nu oppassen wat hij schrijft’, aldus Eid.
Klik hier voor de website die actie voert voor de vrijlating van Kareem Amer.