Dekker wil armen vogelvrij maken

Minister Sander Dekker van Justitie bereidt nieuwe bezuinigingen op de rechtsbijstand voor. Wat hem betreft moet de rechtsbijstand worden afgeschaft voor civiele en bestuursrechtelijke zaken. Wie arm is wordt in deze rechtsgebieden praktisch rechteloos.

Rechtsbijstand is bedoeld om het recht toegankelijk te houden voor mensen met weinig geld. Dat is geen overbodige luxe. In de eerste plaats omdat een advocaat erg duur is. Maar ten tweede omdat mensen met weinig geld een gemakkelijk doelwit zijn voor bestuurlijke willekeur.

Dat laatste geldt in het bijzonder voor mensen die in de bijstand zitten. Terwijl echte fraude nauwelijks wordt aangepakt is het aanpakken van bijstandsfraude wel een prioriteit. Om als bijstandsfraudeur aangemerkt te worden is het voldoende dat je je post te laat opent, een formulier vergeet op te sturen, te weinig ondergoed in je la hebt liggen, of je oude tandenborstel vergeet weg te gooien.

Wie eenmaal van bijstandsfraude wordt beticht wordt geconfronteerd met een omgekeerde bewijslast: je bent schuldig tot je je onschuld kunt bewijzen. Deze mensen hebben geen geld om adequate verdediging te betalen – en dat is vaak nog maar het eerste van hun problemen. Het plan van Dekker is een ordinaire bezuiniging die zal leiden tot nog meer onderbetaling van sociaal advocaten. Zij werken vaak om niet en verdienen veel minder dan collega’s die zich op vermogender klanten richten.

Maar nog fundamenteler is dat deze bezuiniging een nieuwe stap is in een lang traject om mensen met weinig geld vogelvrij te maken. Klassenjustitie is bepaald geen nieuw verschijnsel in Nederland, maar de steeds verdere inperking van de rechtsbijstand zal deze situatie nog meer verergeren.

Dat dit voorstel van de VVD komt mag geen toeval heten. Die partij kent immers een enorme rijkdom aan corrupte, frauderende en seksueel grensoverschrijdende zakenlieden – en zij komen in het overgrote deel van de gevallen weg met slecht geacteerde publieke excuses.