Debat ‘Oekraïnereferendum’: pleidooi voor een boycot
Het associatieakkoord is een neoliberaal akkoord met grote gevolgen, maar dit betekent niet per se dat links er campagne tegen moet voeren, zegt Ewout van den Berg. Het is een belangrijke leidraad voor revolutionair socialisten om deel te nemen aan verkiezingen en referenda. De parlementaire democratie is geen substituut voor democratie van onderaf, maar kan wel een podium bieden voor socialistische ideeën. Toch denken we dat mensen op 6 april beter thuis kunnen blijven.
Dit komt niet omdat we geen mening hebben over het associatieakkoord tussen de EU en Oekraïne. Het akkoord betekent een harde aanval op de Oekraïense arbeidersklasse en maakt het land tot een wingebied voor multinationals uit de kern van Europa. Tegelijkertijd dient het de geopolitieke belangen van de VS en de Europese grootmachten en verscherpt het akkoord het conflict met Rusland.
Normalisering GeenStijl
Om twee redenen denken we dat de ruimte voor een links en internationalistisch ‘nee’ echter zeer klein is. Ten eerste betekent een succesvol referendum een verdere legitimering van de giftige politiek van GeenStijl. Ten tweede wordt mensen in de kern van de EU gevraagd stelling te nemen over iets dat in de eerste plaats gevolgen heeft voor een land buiten de EU.
Vanaf 1 juli 2015 is het mogelijk in Nederland op landelijk niveau een raadgevend referendum af te dwingen. Binnen drie maanden waren er op initiatief van mediabedrijf GeenStijl meer dan 300.000 handtekeningen opgehaald. Een referendum, ‘omdat het kan’. Het referendum is de laatste stunt van de website die in 2004 nog naam maakte door een chipssmaak naar zichzelf te laten noemen. Ondertussen drukt hij zijn stempel op meer dan alleen de schappen in de supermarkt.
Met het referendum probeert GeenStijl, volledig in handen van de Telegraaf Media Groep, zijn eigen politiek van racisme, seksisme en haat verder te normaliseren. Dat de SP hier al aan meedeed door zij aan zij met de PVV handtekeningen voor het referendum op te halen, was wat dit betreft voor hen een grote overwinning. Hoe hoger de opkomst in dit referendum over een akkoord dat door alle andere EU-lidstaten al geratificeerd is, hoe beter voor rechts. En hoe goedbedoeld ook, het is onmogelijk om dit initiatief van rechts nog naar links te buigen.
Nationalistische vraagstelling
Het referendum vertrekt bovendien vanuit het perspectief van nationalistisch rechts. Het is een staat in het ‘economisch ontwikkelde’ centrum van de EU die zou mogen bepalen of er relaties aangeknoopt mogen worden met economisch minder geavanceerde staten. Dit zou in de eerste plaats de zaak van mensen in Oekraïne moeten zijn.
Met het referendum worden wij gedwongen kant te kiezen op een punt waarop in Oekraïne veel verdeeldheid is. Eind 2013 gingen tienduizenden mensen in Kiev de straat op om ertegen te protesteren dat Janoekovitsj het associatieakkoord met de EU had afgeschoten. Toen de president werd afgezet en de regering een draai maakte richting de EU, splitste een deel van de bevolking in het Oosten zich af. Waarom zou links in Nederland hierin een kant moeten kiezen?
Meedoen met dit referendum betekent dat we ons kennelijk wel in de positie achten om hier stelling in te nemen. Op sommige vragen is geen goed antwoord te geven. De reactie van de SP om de Oekraïne langs een meetlat van ‘Europese waarden’ te leggen is daarmee meer dan ‘slechts’ de degeneratie van een internationalistisch socialisme. Het is een houding die voortkomt uit de vraagstelling zelf.
Links kan zich de komende maanden beter richten op het bouwen van verzet tegen bezuinigingen en de strijd tegen racisme dan achter dit rechtse initiatief aan te hobbelen.
Ewout van den Berg is landelijk coördinator van de Internationale Socialisten.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Niels: ‘Progressief “nee” biedt Oekraïense activisten praktische solidariteit’
Beste Ewout,
Een linkse campagne in een rechts klimaat, dat is het dilemma dat jij en de Internationale Socialisten beantwoorden met een oproep tot boycot. TNI en Ander Europa gaan de strijd wel aan.
In onze campagne stellen we de politieke normalisatie van extreemrechts in Oekraïne aan de kaak. Extreem-rechts wordt daar steeds vaker geïntegreerd in leger en politie. Of mag, al dan niet op uitnodiging van een oligarch, vakbonds- of milieuactivisten intimideren en het ziekenhuis in slaan. Met toenemende samenwerking tussen extreemrechts in heel Europa is antifascistische solidariteit in woord en daad een belangrijke taak voor links.
Vrijhandel kan rekenen op een warm onthaal van Europese bedrijven en Oekraïense oligarchen, maar betekent voor Oekraïense arbeiders een directe bedreiging voor hun werk en inkomen. Hulp bij het bestrijden van de corrupte oligarchie kan Oekraïne wat ons betreft ook krijgen zonder daarvoor markttoegang voor westerse bedrijven te eisen. Het meest geholpen zouden de Oekraïners zijn met het sluiten van belastingparadijs Nederland.
Met een progressief ‘nee’ bieden wij Oekraïense activisten praktische solidariteit. En het sluit naadloos aan op campagnes die links nu al voert, tegen dat andere vrijhandelsverdrag TTIP, tegen belastingparadijs Nederland en tegen extreem-rechts. Thuis blijven helpt niemand, nee stemmen wel!
Lees ook Niels’ pleidooi voor een linkse nee-stem.