De verzwegen opstand in Marokko
Foto: Demonstranten protesteren tegen de overheid, Casablanca, 13 maart, 2011.
Door Hakima Aouragh
In Marokko ga je niet zomaar protesteren. De gruweldaden tegen iedereen die het lef had om in opstand te komen tegen de dictatuur van koning Hassan II, staan bij velen nog sterk in het geheugen gegrift. Met de komst van de nieuwe koning Mohamed VI in 1999 zou er een ‘nieuw tijdperk’ aanbreken. Een tijdperk waarin sprake zou zijn van vrijheid van pers en meningsuiting, waarin een eind zou worden gemaakt aan de enorme corruptie en machtsmisbruik. Maar ook een tijdperk van werkgelegenheid, waardoor de zware economische positie van velen verlicht zou worden.
De 20 februari beweging
Bijna 12 jaar na het overlijden van Hassan II, is er van dat ‘nieuwe tijdperk’ bar weinig terecht gekomen. In tegendeel, terwijl een klein deel van de bevolking steeds meer profijt haalt uit de neoliberale koers van de Marokkaanse regering, kan de meerderheid steeds moeilijker voorzien in het dagelijkse levensonderhoud. Een combinatie van hoge werkloosheid, stijgende voedselprijzen en hogere kosten voor water, elektra en huur, zorgt voor een diep ongenoegen dat meer en meer naar de oppervlakte komt.
Al jaren wordt er in verschillende Marokkaanse steden en dorpen uiting gegeven aan de gevoelens van onrechtvaardigheid. Variërend van spontane opstanden tot georganiseerde sit-ins voor regeringsgebouwen, vragen zij net zoals de bevolkingen van buurlanden aandacht voor hun uitzichtloze situatie Het zijn dan ook de revoluties in Tunesië en Egypte, geïnitieerd door jongeren, die de inspiratie vormden voor een groep lotgenoten in Marokko om zich net zo te organiseren als de opstanden in die landen. En wel met hetzelfde doel: Regime change.
Zondag 20 februari 2011 werd uitgeroepen als de dag waarop voor ‘herstel van de waardigheid van ons volk’ gedemonstreerd zou worden. Ontbinding van de regering, inperking van de koninklijke macht en een onafhankelijke rechterlijke macht zijn de politieke eisen van de protestbeweging. Een waardig bestaan, waarin onder andere gezondheidszorg en onderwijs toegankelijk moet zijn voor iedereen, en een einde aan de armoede en hoge werkloosheid onder met name (hoogopgeleide) jongeren zijn de sociaal-economische eisen.
De uitgeroepen actiedag werd ondersteund door uiteenlopende organisaties. Van vakbonden, linkse oppositiegroepen en maatschappelijke organisaties, tot de verboden islamitische oppositiebeweging Adl wal Ihsane en diverse Amazigh organisaties. Ondanks de lastercampagnes, intimidaties en het zaaien van angst door leden van de beweging enkele dagen voor de demonstratie te arresteren, gingen er in het hele land honderdduizenden mensen de straat op. Terwijl er officieel ’toestemming’ was om te protesteren, trad de politie erg provocerend op en werden de protesten op diverse plaatsen hardhandig neergeslagen. In de media werd er amper met een woord gerept over de gewonden die vielen en nog minder over het lot van de vele arrestanten die harde gevangenisstraffen boven het hoofd hangt.
Toespraak van de koning
Naar aanleiding van de protesten kondigde de regering al aan extra subsidies uit te zullen trekken voor voedsel. Deze maatregel heeft echter niet veel indruk gemaakt, net zomin als de toespraak die de koning op 9 maart hield voor ‘het Marokkaanse volk’. Daarin kondigde hij een aantal hervormingen aan. Zo zal de premier in het vervolg meer macht krijgen en ook niet meer door hem aangewezen worden. Deze hervormingen zou je kunnen zien als een kleine overwinning voor de protestbeweging. Het is in ieder geval een teken dat het regime nerveus is over de protesten. Maar een premier meer macht geven die de demonstranten liever gisteren dan vandaag helemaal zagen vertrekken, zal de gemoederen niet tot bedaren brengen. De Marokkaanse opstand wil meer dan cosmetische veranderingen.
De strijd gaat door
Bijna dagelijks vinden er onder de vlag van de 20 februari beweging acties plaats, maar het regime wordt steeds bruter. Op zondag 13 maart gingen er op verschillende plaatsen in Casablanca duizenden mensen wederom de straat op om vreedzaam te demonstreren voor hervormingen. Een van de demonstranten, tevens arts, deed achteraf verslag: ‘De politie begon van begin af aan genadeloos op de demonstranten in te slaan. Er waren ook vrouwen met kinderen aanwezig, maar niemand werd ontzien. Veel mensen zijn met zware verwondingen afgevoerd.’ De arts probeerde ter plaatse zijn beroep uit te oefenen en beschrijft hoe hij een jongen van nog geen zestien bijna voor zijn ogen zag sterven.
Ondanks, maar misschien ook mede door de repressies en intimidaties, gaan de protesten onverminderd door. Steeds meer groepen sluiten zich aan bij een beweging die duidelijk te kennen heeft gegeven door te zullen gaan tot alle eisen ingewilligd zijn.
Vandaag
Terwijl de Marokkaanse regering trots vertegenwoordigd wordt in Parijs voor het topoverleg over een internationaal militair optreden tegen Libië, maakt de protestbeweging in Marokko zich vandaag op voor een nieuwe grote actiedag. Zoals het Libische verzet echte internationale solidariteit nu harder nodig heeft dan ooit, is het belangrijk ook onze solidariteit te uiten met de moedige protesten in andere landen.
Kom vandaag naar de demonstratie voor een democratisch en vrij Marokko en Noord-Afrika. Vanaf 15 uur verzamelen op het Beursplein in Rotterdam.
Zie ook de video-reportage ‘Morocco: the youth rise up’ van The New York Times: