De Pyrrusoverwinning van Netanyahu
Foto: Netanyahu deed maanden geleden al een beroep op VN-secretaris Ban Ki-moon om te voorkomen dat de Gazaflotilla met ‘radicale, gewelddadige islamisten’ zou kunnen uitvaren
Door Max van Lingen, deelnemer aan de Gazavloot
In Israël zelf was er afgelopen periode veel aandacht voor de flotilla. Er verschenen kritische stukken over de houding van de regering, van de hand van Gideon Levy, Amira Hass en Amos Harel. In Tel Aviv gingen enkele honderden activisten zelfs de straat op ter ondersteuning van de flotilla. Het nieuws over de Gazavloot werd echter overschaduwd door een nieuwe wet die het boycotten van de nederzettingen in de bezette Westelijke Jordaanoever verbiedt. Het leidde tot een storm van kritiek en bevestigt hoe weinig er klopt van de stelling dat Israël ‘de enige democratie in het Midden-Oosten’ is.
Druk op Griekenland
Dat blijkt ook uit de wijze waarop Israël met andere staten omgaat. De Griekse regering werd afgelopen weken hard onder druk gezet om de flotilla tegen te houden, terwijl de Griekse bevolking grotendeels achter de hulpvloot stond. In Athene gingen duizenden de straat op om te protesteren tegen dit ingrijpen. Ook lokale Griekse autoriteiten spraken zich uit tegen het besluit van hun eigen regering.
In Nederland was er relatief weinig aandacht voor de flotilla. Dit had met name te maken met het terugtrekken van een aantal Nederlandse journalisten. In hun kritiek op de organisatie van de Gazavloot stonden de Nederlandse journalisten alleen aangezien hun collega’s van Al-Jazeera, The Guardian en Reuters geen enkele reden zagen om te vertrekken. Dat Israël sindsdien drie Nederlandse journalisten getrakteerd heeft op zijn welbekende ‘gastvrijheid’ plaatst de kritiek op de organisatie enigszins in perspectief. Journalist David Poort werd maar liefst 18 uur lang onder barre omstandigheden op de luchthaven Ben Gurion vastgehouden.
Trouwste bondgenoten
Twee ontwikkelingen maakten het Israël mogelijk om de flotilla tegen te houden. Ten eerste heeft de crisis in de eurozone Griekenland tot een relatief makkelijk doelwit gemaakt voor economische en politieke druk. Een jaar lang heeft premier Netanyahu Europese regeringsleiders ervan proberen te overtuigen de Griekse staat te steunen. De prijs voor dit lobbywerk was Griekse steun bij de Israëlische pogingen om de flotilla te stoppen. Daar komt bij dat de meest trouwe bondgenoten van Israël in het westen tevens de staten zijn waar de Griekse overheid van afhankelijk is voor financiële steun.
Dat laatste hangt bovendien nauw samen met een andere ontwikkeling, met een meer paradoxaal karakter. De Arabische revoluties en de daarmee gepaard gaande val van prowesterse dictators als Ben Ali en Mubarak hebben de verhoudingen in de regio door elkaar geschud. De Israëlische positie is aan de ene kant verzwakt door het wegvallen van deze bondgenoten en de toegenomen druk van onderaf op andere bondgenoten. Tegelijkertijd is hiermee het belang van Israël voor het imperialistische project in het Midden-Oosten alleen maar versterkt. Israël kon bij het uitoefenen van druk op de Griekse regering dan ook rekenen op de economische en politieke macht van de Amerikaanse en Europese bondgenoten.
Andere strategie
Uit angst voor een afgang zoals vorig jaar na de moord op negen activisten aan boord van de eerste Gazavloot, koos Israël nu voor een andere strategie. Een herhaling van dat bloedige scenario voor de ogen van de hele wereld zou de steun voor Israël onder de westerse bevolking alleen maar verder doen verzwakken. En dus werd de ‘diplomatieke’ druk op Griekenland opgevoerd, in combinatie met het aangrijpen van allerlei bureaucratische regels om het uitvaren te beletten, en zelfs het saboteren van twee boten.
Deze schimmige praktijken zullen velen niet ontgaan zijn. Netanyahu en het CIDI kunnen voor het moment dus juichen wat ze willen, maar het blokkeren van de flotilla heeft evengoed laten zien hoe actueel de wurggreep van Gaza is – en met welke trucs en chantagemiddelen de Israëlische en westerse leiders bereid zijn die in stand te houden. Door te laten zien dat ze niet zwichten voor de Israëlische terreur hebben de activisten van de Gazavloot de wereld ook getoond dat de strijd voor een vrij Gaza doorgaat. Zoals Amira Hass al in Haaretz schreef heeft ‘het blokkeren van de flotilla de organisatoren, veteranen uit de strijd tegen apartheid en blanke suprematie, geenszins ontmoedigd.’