De politiek van LHBT-bevrijding
Door Thom van Laar
Hoe dit volgens de auteur moet, licht ze vooral toe aan de hand van de actualiteiten uit haar eigen land. Haar analyses zijn soms vrij simplistisch, wat snel gebeurt in een korte brochure. Toch schetst ze een duidelijke marxistische kritiek van LHBT-onderdrukking en -bevrijding.
De afgelopen twee decennia zijn in grote delen van de wereld belangrijke overwinningen behaald op het gebied van LHBT-rechten. Het huwelijk is na lange strijd opengesteld voor personen van hetzelfde geslacht en discriminatie op basis van genderidentiteit of seksuele voorkeur is verboden.
Voor velen is met deze formele gelijkheid de kous af. De emancipatie van LHBT’s zou in landen als Nederland voltooid zijn en discriminatie van homoseksuelen zou niet meer in het ‘beschaafde’ Westen voorkomen. Maar dat klopt niet, maakt Miles duidelijk.
Homofoob taalgebruik is nog steeds ‘normaal’, met name op scholen, en haatmisdrijven komen ook nog steeds voor. LHBT’s hebben procentueel vaker te maken met dakloosheid, werkeloosheid, armoede, geestelijke problemen en zelfmoord dan anderen. Vooral voor transgenders is de situatie schrijnend: in de VS heeft 41 procent van hen een zelfmoordpoging gedaan, vergeleken met 1,6 procent van de gemiddelde bevolking.
Miles gebruikt Friedrich Engels’ analyse van het kerngezin om duidelijk te maken waar deze onderdrukking vandaan komt. Met de opkomst van het kapitalisme werden arbeiders van het platteland naar de fabrieken gedreven. Door de slechte omstandigheden in de fabrieken, waar hele families werkten, vreesde de heersende klasse dat de arbeidersfamilie uit elkaar zou vallen en er dus geen stabiele bron van nieuwe arbeiders meer zou zijn.
Het kerngezin was een reactie hierop. De rol van het kerngezin in het kapitalisme is de productie en socialisering van volgende generaties arbeidskrachten. De bourgeoisie kende een scheiding tussen wonen, het domein van de vrouw, en het werken, het domein van de man. Met een ideologische campagne werd deze verdeling van taken uitgebreid naar de gehele bevolking. Vrouwen legden zich toenemend toe op kinderen krijgen, en de ruimte voor mensen die afweken van deze voorgeschreven genderrollen nam af. In de context van deze ontwikkelingen ontstond ook het begrip homoseksualiteit, dat nu tot identiteit werd bestempeld in plaats van een alternatieve gedragsvorm.
Een punt van kritiek is dat Miles in haar analyse, naar mijn mening, ideologische factoren in onderdrukking onderschat. Hoewel ideologie voortkomt uit materiële omstandigheden is het hier niet volledig van afhankelijk. Activisme dat zich alleen op de economische oorsprong van onderdrukking richt zonder voldoende aandacht te besteden aan hoe ideologie leeft onder de onderdrukten is niet voldoende.
Al met al is Miles’ pamflet een interessante tekst, die een gedegen inleiding geeft tot de problemen van LHBT-onderdrukking, en hoe deze te benaderen zijn vanuit een marxistisch perspectief. Haar taal is helder, haar voorbeelden zijn actueel en ze biedt een nuttig perspectief en handvat voor LHBT-activisten die tegen hun onderdrukking willen vechten.
Laura Miles
Pride, Politics and Protest. A Revolutionary Guide to LGBT Liberation
SWP / 32 pagina’s / 4,50
Deze brochure is te koop bij LeesLinks.