De ondraaglijke lafheid van parlementair links
Door Ewout van den Berg
Op maandagmiddag trokken de PvdA en SP hun steun in voor de antiracisme demonstratie van 18 maart. De aftocht kwam nadat deze partijen de rest van het Comité via de media voor ultimata stelde en vervolgens achteruit onderhandelde. Het vertrek van beide linkse partijen is een voorlopig sluitstuk van een voorspelbare extreemrechtse hetze tegen de demonstratie en antiracisme in het algemeen.
De aanval werd vorige week geopend door de Breivik-adept Theodor Holman. Zijn column gaf de lijnen aan waarlangs het gezamenlijke tegengeluid van links gebroken moest worden: Stap één: in de slachtofferrol kruipen door heel hard ‘demonisering’ te roepen. Stap twee: inhakken op de zwakste schakel van de brede coalitie – de PvdA.
Op zaterdag werd een 71-jarige Forum-flyeraar door drie mensen belaagd in Amsterdam-Noord. Een domme actie die op geen enkele manier bijdraagt aan het bouwen van het verzet tegen extreemrechts. Maar ook een actie die niets te maken heeft met Comité 21 Maart. Extreemrechts greep het voorval dankbaar aan, beweerde dat een bejaarde man door antifascisten in elkaar was geslagen en probeerde zo de linkse partijen onder druk te zetten. De solidariteitsverklaringen vanuit alle partijen stroomden binnen bij Annabel ‘dobbern**’ Nanninga.
Eerder bedreigden aanhangers van FvD feminist Anne Fleur Dekker en de Haagse dominee Axel Wicke en verstoorden zij een debat van de Jonge Democraten. Toen waren de twee partijen beduidend minder ‘solidair.’ Wat is er precies veranderd sinds deze partijen het manifest van het Comité in december ondertekenden? Zijn de PVV en Forum nu opeens niet racistisch meer? Evidently not.
Overleg
Op zondagochtend communiceerde het linkse pact dat de hoofdleus zich moest richten op ‘racisme’ ipv ‘racisten’ en verwijzingen naar de PVV en Forum moesten worden verwijderd. Leden van de coördinatiegroep waren hier niet van onder de indruk – mensen die racistische uitspraken doen zijn nu eenmaal racisten en de drijvende kracht van racisme zijn extreemrechtse partijen – maar liet wel weten dat hierover te praten viel.
Nadat de leus van het protest was aangepast, kwamen PvdA en SP met nieuwe eisen. Het door meer dan zestig organisaties ondertekende manifest, mocht nu geen melding meer maken van de aanstaande verkiezingen en bovendien moest de leus van het protest opnieuw worden aangepast.
Deze nog verdere verwatering van de boodschap van het protest was onacceptabel voor leden van de coördinatiegroep van Comité 21 Maart. Te meer, omdat de partijen zich hiermee boven de zestig andere aangesloten organisaties probeerden te plaatsen. Deze gang van zaken geeft helder aan dat de SP en PvdA vooral op zoek waren naar een voorwendsel om zich terug te trekken uit het protest. In plaats van zich met argumenten te verdedigen tegen de aanval van extreemrechts, zochten ze naar argumenten om de antiracistische demonstratie te verlaten.
Gedraai
Zo gaf PvdA-leider Moorman aan een ongemakkelijk gevoel te krijgen van radicale groepen zoals de ‘AFA en Internationale Socialisten’, die ook meedoen. Terecht draaide antropoloog Martijn de Koning dit om door te stellen dat de PvdA blij mag zijn dat delen van antiracistisch links nog geassocieerd willen worden met de PvdA. Een partij die de verantwoordelijkheid draagt voor moorddadig vluchtelingenbeleid (Turkije deal, strafbaarstelling illegaliteit, deportatie, etc) en onder Asscher al jarenlang een neoliberale en nationalistische – excuus: ‘progressief patriottistische’ – koers vaart.
Tegenover NRC-columniste Jutta Chorus liet Moorman weten ‘geen moeite [te hebben] met fascisten in de raad; dan bestrijd ik ze daar.’ Het mag duidelijk zijn dat iemand die het kennelijk toejuicht dat ‘fascisten’ in de gemeenteraad komen geen plaats heeft in de demonstratie. Daarbij getuigt het aan een schrikbarend gebrek aan elementaire historische kennis om te suggereren dat fascisme wel in de raadszaal verslagen kan worden.
De angst om geassocieerd te worden met antifascisme laat het succes van de extreemrechtse framing zien. Zij zijn erin geslaagd antifascisme verdacht te maken en te criminaliseren. Nu proberen ze hetzelfde te doen met antiracisme. Dat SP en PvdA hun steun verlenen aan dit project, terwijl extreemrechtse partijen aan een opmars bezig zijn, is een dolksteek in de rug van iedereen die zich zorgen maakt over racisme en de verrechtsing.
Dat het helemaal niet moeilijk hoeft te zijn om basale linkse principes als antifascisme te verdedigen liet Amsterdams Groenlinks-voorman Groot-Wassink op een voorbeeldige manier in een interview met AT5 zien: ‘Als u mij vraagt of ik anti-fascistisch ben? Ja, wel zeker. Fascisme is natuurlijk gewoon een buitengewoon bedreigende en gevaarlijke ideologie. Dus ik zou mijzelf wel als anti-fascist beschouwen, ja.’
SP
De SP geeft in een verklaring aan dat ‘gesprekken over de aanpassing van de manifesttekst niet tot een bevredigend resultaat [hebben] geleid.’ Dat is natuurlijk niet zo vreemd als je steeds nieuwe eisen blijft stellen.
Maar de opstelling van SP Amsterdam is des te opvallender, omdat leden van deze afdeling eerder in januari juist expliciet hun steun uitspraken voor een diametraal andere koers. De meerderheid van de afdeling sprak toen haar steun uit voor antiracisme, het benoemen van het gevaar van extreemrechtse partijen zoals de PVV en Forum en samenwerking met de antiracisme beweging op straat. Het is te hopen dat leden in staat zijn om hun bestuur alsnog kleur te laten bekennen.
De PvdA en SP benadrukken in hun verklaringen dat ze de strijd tegen racisme en discriminatie steunen. Maar zonder concrete invulling blijven dit holle woorden. Door bij het eerste zuchtje wind weg te duiken, bij te dragen aan de extreemrechtse verdachtmaking van antiracisme en steen te betuigen aan een racistische partij als Forum voor Democratie bereiken deze partijen namelijk het tegenovergestelde.
Déjà vu
Ook in 2008 trokken de linkse politieke partijen hun steun aan een landelijke antiracismedemonstratie in. Reden: het protest richtte zich tegen ‘collega-parlementariër’ Wilders. Groenlinks partijleider Halsema liet hierbij haar partijgenoten Rene Danen en Mohamed Rabbae, die voorop liepen in de organisatie van het protest, vallen als een baksteen. Sindsdien zijn de poppetjes veranderd, maar het spel blijft hetzelfde.
Dezelfde Halsema ging maandagavond in de Stadsschouwburg in debat met Baudet onder de noemer ‘Sign of the Times’. De bijeenkomst was inderdaad een ‘teken van deze tijd’, juist omdat de tegenstelling er één was tussen neoliberalisme en extreemrechts nationalisme. De uitdaging voor links is juist om hier een ‘derde weg’ tegenover te zetten: één die gebaseerd is op systeemkritiek en principieel antiracisme.
De opstelling van Halsema en co. in 2008 om niet te protesteren tegen een ‘collega-politicus’ heeft de verrechtsing enkel in de hand gewerkt. Het signaal was immers dat het racisme van Wilders helemaal prima was, maar protesten van antiracisten ‘een bedreiging voor de democratie.’ Het voorlopige parlementaire eindproduct van deze verrechtsing heet Baudet: iemand die een ‘dominant blank’ Europa wil en waarschuwt voor de ‘homeopathische verdunning’ van ‘het Nederlandse volk’. Hij gebruikt nazi-retoriek wanneer hij spreekt over cultuurmarxisme (cultuur-bolsjewisme) en islamisering (verjoding). ‘We weigeren Forum voor Democratie te rubriceren als categorisch racistisch’, zo oordeelt SP-prominent Arjan Vliegenthart over dit gedachtengoed.
Ondertussen durfde Baudet maandag zijn rassenleer te verdedigen met het argument dat dit een wetenschappelijke kwestie zou zijn, niet één van politiek debat. Maar op het moment dat een weerman met daadwerkelijk wetenschappelijk bewijs voor klimaatverandering komt, moet hij ontslagen worden. In de jaren dertig werd deze politiek, waarbij wetenschap werd onderworpen aan een feitenvrije politieke ideologie, ‘gelijkschakeling’ genoemd.
Tijdens het debat maandag noemde Halsema de deelname van Groenlinks aan de antiracismedemonstratie op 18 maart onverstandig en vergeleek ze deze deelname zelfs met die van Baudet aan de extreemrechtse IJzerwake. Zo stelt zij democratische oppositie tegen racisme op een lijn met rechtsextremisme.
Om de verrechtsing en de normalisering van fascistoïde ideeën als die van Baudet een halt toe te roepen, moeten we de agenda van Forum voor Democratie ontmaskeren. Zie bijvoorbeeld deze kleine actie van actiegroep Bezorgde Amsterdammers. We moeten de netwerken bouwen om op straat een alternatief zichtbaar te maken. Onze solidariteit tegenover hun racistische haat. Na het vertrek van twee ruggengraatloze linkse partijen, blijven er nog meer dan zestig organisaties over die wel werk willen maken van het gemeenschappelijke protest op 18 maart. Wij zeggen nog steeds: geen racisme in de raden!