De kabinetsplannen: illegaliteit en kinderpardon

Het regeerakkoord heeft voor iedereen heftige gevolgen, behalve de rijken. Het enige positieve punt lijkt het kinderpardon te zijn. Daarmee kan de PvdA zeggen dat ze toch nog iets goeds hebben bereikt voor mensen aan de onderkant. Dat ze opkomen voor vluchtelingen en migranten. Maar hoe zit dat kinderpardon in elkaar?

Door Jelle Klaas

Ten eerste willen PvdA en VVD de ontwikkelingshulp enorm korten. Ongeveer een miljard euro, 25 procent van het totaal, gaat van het budget af. Een deel hiervan gaat waarschijnlijk naar defensie voor ‘vredesmissies’. PvdA en de VVD zien de ‘derde wereld’ kennelijk als een regio om winst te maken of om het leger op af te sturen, maar niet om uit de nood te helpen.

Ten tweede schreven talloze vluchtelingenorganisaties, waaronder Vluchtelingenwerk Nederland, direct na het regeerakkoord al een brief aan de PvdA met als titel: ‘Zet de PvdA PVV-beleid voort?’ Het gaat hen om de strafbaarstelling van ‘illegaliteit’. Dat is namelijk een van de belangrijkste programmapunten van de PVV, die nu in het regeerakkoord wordt overgenomen. De PvdA doet alsof het een puur symbolische maatregel is. Maar de VVD wil er echt werk van maken en sluit niet uit dat ‘illegaliteit’ als een misdrijf zal worden behandeld. Teeven noemde een boete van maximaal 3900 euro en zelfs een gevangenisstraf.

Het strafbaar stellen van illegaliteit, ook als symboolwetgeving, is walgelijk. Alle deskundigen beamen dat dit op geen enkele manier eraan bijdraagt dat mensen teruggezet kunnen worden naar hun land van herkomst. Het zal er enkel voor zorgen dat de mensen die al volledig onderaan de samenleving moeten zien te overleven, nog gemarginaliseerder worden. Zo zullen ongedocumenteerden zich na de strafbaarstelling helemaal niet meer melden bij ziekenhuizen of andere zorgverleners, maar blijven rondlopen met potentieel ernstige aandoeningen. Het voorstel is niet alleen een hard rechts en racistisch PVV-pronkstukje — het is op allerlei manieren in strijd met internationale mensenrechten en met elke notie van beschaving.

Maar, als derde, hebben we dan wel het kinderpardon en de wortelingswetgeving gekregen: na enkele jaren geworteld zijn in Nederland kan dat grond zijn voor een verblijfsvergunning. Dit is natuurlijk heel fijn voor de mensen die hierdoor een verblijfsvergunning zullen krijgen, na jaren en jaren van verschrikkelijke onzekerheid en uitsluiting. Tegelijkertijd is het nog erg onduidelijk wie er onder welke voorwaarden onder zal vallen. Het ziet er nu bijvoorbeeld naar uit dat alleen formele asielzoekers er aanspraak op kunnen maken. Zijn je kinderen nog zo ‘geworteld’ maar ben je niet als asielzoeker binnengekomen, dan kom je niet in aanmerking.

Het is vreemd om kinderen een ‘pardon’ te geven. Alle kinderen zouden rechten moeten hebben. Dat was ook het uitgangspunt van de wetgevingsvoorstellen hieromtrent. Kinderen die al jaren wachten, zijn hier op een gegeven moment zo geaard dat je ze niet meer weg kunt sturen. Dan moet je ze duidelijkheid geven in de vorm van een verblijfsvergunning. Nu lijkt het echter alsof de kinderen iets fout gedaan hebben, waarvoor ze gepardonneerd moeten worden.

Het beleid van de regering zal, op eventuele positieve effecten van het kinderpardon na, vluchtelingen over de gehele linie in een nog slechtere positie brengen. Met Opstelten en Teeven op onderwerpen als asiel en migratie kunnen we daar helemaal zeker van zijn.

Jelle Klaas is advocaat sociaal-economische mensenrechten.