De farce van democratie
De NAVO rapporteerde vierhonderd aanslagen op de verkiezingsdag. Er kwamen 26 mensen om het leven bij 73 aanslagen verspreid over vijftien provincies. Dat president Karzai zei ’tevreden’ te zijn over het verloop laat zien hoe laag de verwachtingen voor Afghanistan inmiddels zijn. Hoe de verkiezingsopkomst precies was is nog onduidelijk. Wel is bekend dat deze veel lager is dan de 70 procent in 2004.
De lage opkomst is deels te verklaren door de verslechterende veiligheidssituatie. De aanslag op het NAVO-hoofdkwartier in Kabul, waarbij zeven doden en negentig gewonden vielen, was slechts één van de vele. Het jaar 2009 is nog niet om, maar het is voor de NAVO nu al het bloedigste jaar sinds de inval in 2001: 295 soldaten kwamen om het leven. ‘De Taliban hebben de overhand’, gaf de Amerikaanse generaal McChrystal begin augustus toe.
Toch is de lage opkomst vooral een uitdrukking van gebrek aan vertrouwen in het huidige systeem. Parlementslid Malalai Joya verklaarde: ‘Bij de mensen op straat is het algemeen sentiment dat alles is besloten door de VS en de NAVO en de echte winnaar al is uitgekozen door het Witte Huis en het Pentagon.’
Krijgsheren
In 2004 werd Karzai verkozen met de belofte de macht van de krijgsheren aan banden te leggen en de corruptie uit te roeien. Maar in plaats daarvan hebben de krijgsheren nu zowel regeringsposten als het verkiezingsproces gekaapt. Karzai heeft deals gesloten met een reeks krijgsheren om zijn herverkiezing veilig te stellen. De bekende oorlogsmisdadiger Dostum is gratie verleend, in ruil voor de steun van zijn achterban. Krijgsheer Fahim is nu vice-presidentskandidaat. Ahmed Wali Karzai, de half-broer van de president en vertegenwoordiger van de provincie Kandahar, bood lokale leiders 20.000 dollar in ruil voor hun stem. Hij wordt ook in verband gebracht met drugshandel.
Aantijgingen van verkiezingsfraude komen dan ook niet uit de lucht vallen. Abdullah Abdullah, Karzais voornaamste tegenstander in de
verkiezingsstrijd, heeft honderden klachten ingediend bij de kiescommissie. Hij liet de media beelden zien van Karzai-aanhangers die stapels stembiljetten voor hem invulden. Stembiljetten werden te koop aangeboden voor tien dollar per stuk. Veel van de speciaal voor vrouwen ingerichte stemlokalen zijn niet opengegaan, zowel in het door de Taliban gedomineerde zuiden als in Centraal-en Noord-Afghanistan.
Ondertussen is de situatie voor de gewone Afghanen er onder de bezetting niet op vooruit gegaan. Bij de inval in 2001 was Afghanistan een van de armste landen ter wereld. De belofte van wederopbouw was groot. Oxfam waarschuwt in een nieuw rapport echter dat de hulp ernstig tekort schiet en veel van het geld verdwijnt door corruptie. De VS geeft dagelijks 100
miljoen dollar uit aan ‘veiligheid’, maar het hele humanitaire budget van alle landen tezamen is minder dan 7 miljoen per dag.
Grace Ommer van Oxfam zegt hierover: ‘Het geld moet meer naar lokale organisaties en gemeenschappen of naar ontwikkelingsorganisaties, die efficiënter zijn en vaak een grotere impact hebben.’ Afghanistan behoort ook na acht jaar bezetting nog tot de armste landen ter wereld, met meer dan 40 procent van de bevolking onder de armoedegrens. Oxfam waarschuwt dat in grote gebieden ernstige voedseltekorten zijn, waarbij voor 7,3 miljoen mensen honger dreigt. De moedersterfte in Afghanistan is de hoogste ter wereld: elk half uur sterft een zwangere vrouw.
Militaire interventie
Ondertussen eist ook de uitbreiding van de militaire interventie zijn tol. Obama wil de troepenmacht in Afghanistan voor het einde van dit jaar uitbreiden van 57.000 naar 68.000. Hij rechtvaardigt zijn strategie met woorden die zo uit mond van zijn voorganger Bush hadden kunnen komen: ‘Zij die Amerika aanvielen op 11 september smeden plannen om dat opnieuw te doen. Als zij aan niet aangepakt worden, ontstaat door de opstand van de Taliban een nog grotere veilige haven van waaruit Al-Qaida plannen kan smeden om meer Amerikanen te doden. Deze oorlog is essentieel om onze bevolking te verdedigen.’
Tot nu toe heeft deze surge van de VS in het eerste half jaar van 2009 het aantal burgerslachtoffers met 25 procent doen stijgen. Ook de bombardementen met drones – onbemande vliegtuigen – in het grensgebied met Pakistan hebben geleid tot honderden burgerslachtoffers en een overweldigende vluchtelingenstroom. Dit heeft kwaad bloed gezet, en de Taliban doen daar hun voordeel mee.
Toen de VS in 2001 Afghanistan binnenvielen, was er zo goed als geen bereidheid onder de bevolking om de zittende regering te verdedigen. Maar acht jaar later heeft de voortdurende bezetting het tij voor de Taliban doen keren. De Afghaanse verkiezingen zijn geen mijlpaal op weg naar vrede en stabiliteit, maar een bloedig bewijs dat democratie nooit uit de loop van een geweer zal komen.