Crisis en verkiezingen vereisen een aanvalsplan van links

29.000.000.000 euro – dat is het bedrag dat volgens het Centraal Plan Bureau bezuinigd moet worden. Het CPB stelt dat er drastische politieke ingrepen nodig zijn wil het begrotingstekort in 2015 onder de maximale grens van 3 procent uitkomen die in Europa is afgesproken. Met nieuwe verkiezingen voor de deur staat Nederland voor een cruciale keuze: de rekening van de crisis wordt neergelegd bij arbeiders, studenten en uitkeringsgerechtigden – of bij degenen aan de top die de crisis veroorzaakt hebben. Van rechts tot links laat politiek Den Haag horen bereid te zijn hard te zullen snoeien aan de onderkant.
29 maart 2010

Door Bart Griffioen

De forse aanpassingen zijn volgens het CPB ‘onvermijdelijk’, maar zij worden niet toegepast in de financiële wereld die aan de basis stond van de crisis. Daar worden alweer bonussen uitgedeeld en winsten gemaakt, nadat de banken in no time uit de brand werden geholpen met tientallen miljarden aan staatssubsidie. In dezelfde week dat het CPB zijn bezuinigingsalarm liet loeien, verschenen allerlei berichten over belastingontduiking bij banken en salarisverhogingen aan de top van het bedrijfsleven.

In plaats van het invoeren van een bankenbelasting om de reddingsbudgetten terug te eisen, wordt de deurwaarder van de staat op gewone mensen afgestuurd. Om op 29 miljard euro uit te komen worden onder andere de verhoging van de AOW-leeftijd, de afschaffing van de hypotheekrenteaftrek (ook voor de lage inkomens) en harde bezuinigingen op de gezondheidszorg aangekondigd. Zo stijgt in de CPB-voorstellen bijvoorbeeld het eigen risico bij de zorgverzekering van 165 naar 775 euro per persoon per jaar. Deze frontale aanval op onze levensstandaard wordt nog zwaarder in het licht van de oplopende werkloosheid en een uiterst onzekere arbeidsmarkt.

Nieuwe verkiezingen

Het perspectief voor gewone mensen bij de verkiezingen ziet er niet goed uit, en dat is niet alleen vanwege de opkomst van de PVV. Alle partijen hebben laten weten bereid te zijn stevig te snoeien. In de optelsommetjes van de politieke analisten kwam op basis van peilingen eind maart niet een ‘Wilders I’ maar een verbond van PvdA, CDA en VVD, en vooral een ‘Paars+’ als meest kanshebbende coalitie uit de bus. Als PvdA, VVD en D66 samen aan een Kamermeerderheid willen komen zouden ze de steun van GroenLinks nodig hebben.

Niet alleen staat de partij van Halsema al geruime tijd te trappelen deze ‘regeringsverantwoordelijkheid’ te nemen. Bovendien wil ze dat doen met een liberaal programma, waarin 16 miljard bezuinigd wordt door bijvoorbeeld de verhoging van de AOW-leeftijd, het verkorten van de uitkeringsduur en het ‘afslanken’ van de publieke sector. De andere partijen in Paars+ zullen gezien hun neoliberale dogma’s nog veel verder willen gaan. En alsof dit alles nog niet voldoende is: wie aan Paars denkt, denkt aan puinhopen – aldus de NRC: ‘een synoniem voor een zelfgenoegzame elite van technocratische bestuurders, de burgers verweesd achterlatend’. Zo’n kabinet zou opnieuw koren op de molen zijn van rechts-populisten.

De Socialistische Partij onderscheidt zich als enige met progressieve maatregelen die de hoogste inkomens raken. De nieuwe fractieleider Emile Roemer riep terecht op de verhoging van de AOW-leeftijd tot ‘referendum’ te maken op 9 juni – al verzuimde hij wel helderheid te verschaffen of de SP-eis ‘65 blijft 65’ breekpunt zou worden bij de formatie.

De opgave die voor ons ligt is dan ook groot: het stoppen van het hele bezuinigingsoffensief, maar ook het stoppen van extreem-rechts dat de woede over het crisisbeleid op moslims wil richten. Daarom hebben we een links alternatief nodig dat zonder blikken of blozen duidelijk maakt: de islam is niet de vijand, haal het geld waar het zit – belast de rijken.

BV Nederland

Ook de BV Nederland realiseert zich goed op welke tweesprong Nederland staat. Wat de bazenorganisaties betreft wordt er zo hard mogelijk gesaneerd aan de onderkant, liefst onder een ‘zo stabiel mogelijk’ kabinet. Voorzitter Bernard Wientjes van werkgeversorganisatie VNO-NCW is dan ook niet blij met de PVV. Maar niet omdat het bedrijfsleven zoveel geeft om moslims.

‘Wilders beschadigt ons land’, verklaarde Wientjes in een interview met de Volkskrant in maart. Door zijn beledigingen aan het adres van Turkije voelde de werkgeversvoorzitter zich genoodzaakt met de Turkse bazen te bellen om de imagoschade te beperken. Ook het Nederlandse vertrek uit Afghanistan stuit Wientjes tegen de borst: ‘De discussie had moeten eindigen bij onze geopolitieke verantwoordelijkheid. Maar dat we ons zo terugtrekken, dat wekt opzien (…) we verliezen onze positie in de wereld.’

Wientjes’ ergernis over Wilders heeft dan ook niets te maken met enige betrokkenheid bij de positie van moslims, Afghanen of mensen aan de onderkant. Op de vraag of de neoliberale agenda van de afgelopen jaren misschien ook iets met de opkomst van de PVV heeft te maken zegt hij: ‘De mensen merken iets van de crisis als ze ontslagen worden. Verder gaat de crisis goeddeels langs de mensen heen.’

Nederland heeft daarom ‘visie’ nodig. Over het verlanglijstje voor het nieuwe kabinet verklaart Wientjes: ‘Ondernemerschap moet topprioriteit krijgen. Daar heeft het vorige kabinet overigens al goede stappen in gezet. Vooral Jan Kees de Jager – in hem herken je de ondernemer. Hij heeft een belastingtarief van 5 procent geïntroduceerd voor innovatieve bedrijven die hier produceren. In Zwitserland is dat tarief nog 7 procent. Dat soort maatregelen werkt.’

Aanvalsplan FNV-top

Geconfronteerd met deze visie van het grote bedrijfsleven en de meerderheid in Den Haag staan we op straat en in de bedrijven voor een enorme uitdaging. Momenteel wordt door de FNV-top gewerkt aan een nieuw ‘aanvalsplan’ tegen de bezuinigingen. Maar de eerste tekenen duiden op een voortzetting van dezelfde polderpolitiek die het bestuur voerde tegen de verhoging van de AOW-leeftijd. Daarmee werd volledig gekoerst op het lobbyen met het Binnenhof en de BV Nederland in plaats van het overtuigd mobiliseren van de achterban, waardoor de vakbeweging buitenspel is komen te staan.

Rotterdamse kaderleden hebben afstand genomen van deze positie van het hoofdbestuur en hebben zich verenigd in een actiecomité. In hun verklaring laten zij weten: ‘Wat wij helemaal niet begrijpen is het voorstel om met VNO-NCW als “bondgenoot” te proberen te redden wat er te redden valt van onze AOW en pensioen. Sinds wanneer zijn ondernemers bondgenoot van de vakbeweging? Heeft Wientjes niet vorig jaar nog juist op dit punt duidelijk laten zien dat hij niet betrouwbaar is en alleen op het belang van de bedrijven let? Het wordt tijd om met polderen te stoppen en uitsluitend voor de belangen van de werkende mensen en uitkeringsgerechtigden op te komen.’

‘Het geldt zeker ook voor het hele bezuinigingspakket, dat door commissies van ambtenaren is voorbereid. Wij zijn het niet die deze crisis veroorzaakt hebben en wij willen er ook niet voor opdraaien. Het geld moet gehaald worden waar het zit. Zoals bij de banken die ook miljarden aan de crisis verdiend hebben en bij de grote concerns.’

Het is dit geluid dat breder in de vakbeweging gestalte moet krijgen en in de linkse verkiezingscampagnes moet worden ingebed. Alles wat aan strijd nu bij elkaar wordt gebracht stelt ons in staat Den Haag onder druk te zetten. Dit is niet alleen belangrijk met het oog op Prinsjesdag in september, maar juist al in de aanloop naar 9 juni – welke regering er straks ook komt. Zoals het Rotterdamse actiecomité laat horen: ‘Leden moeten gemobiliseerd worden voor acties, demonstraties, stakingen tegen deze brutale aanvallen op de sociale zekerheid, de sociale voorzieningen (als zorg en onderwijs), op ons hele leven. Met andere woorden: er moet een echt aanvalsplan worden gemaakt.’

Kom ook in actie

> Bouw de solidariteit met de schoonmakers: al wekenlang vechten de stakers voor loonsverhoging, een goede cao en respect. Hun actiebereidheid en doorzettingsvermogen zijn een voorbeeld voor elke werkvloer. Als ook jij actief je steun geeft maken de stakers kans om te winnen. Lees hier meer.

> Bouw op de universiteiten en onderwijsinstellingen mee aan de actiecomités van studenten tegen de dreigende bezuinigingen op het hoger onderwijs. Lees hier meer.

> Bouw mee aan een links alternatief dat de rekening stuurt naar de rijken: kom naar het Marxisme Festival 2010 op 24 en 25 april in Amsterdam. Zie hier meer informatie.

> Lees hier ons stemadvies ‘Stop rechts: stem links’