Conferentie 2016: antiracisme centraal
Crisis en imperialisme
De eerste sessies op zaterdag richtten zich vooral op het analyseren van de politieke en economische situatie en op het identificeren van de speerpunten voor het komende jaar. De conferentie stelde vast dat de economische crisis in een nieuwe fase terecht aan het komen is. De ongekende renteverlaging, het in omloop brengen van honderden miljarden euro’s en de staatsinvesteringen in de VS, EU en China hebben niet geleid tot duurzaam herstel en hun effect begint uitgewerkt te raken.
Terwijl de de dalende olieprijs de groei niet heeft aangejaagd in de olie importerende landen, brengt dit wel olie producerende landen in grote problemen. Deze daling komt gedeeltelijk door scherpere concurrentie, waarbij vooral Saoedi-Arabië zijn concurrenten (zoals de VS) uit de markt wil prijzen.
Een tweede reden is echter dat de slechte stand van de reële economie en de afkoeling van de Chinese economie hebben geleidt tot minder vraag naar dit soort grondstoffen. We zien, met andere woorden, dat de hoop dat de wereldeconomie de weg omhoog aan het vinden is, is vervlogen. China is er niet in geslaagd de motor van de wereldeconomie te worden. Integendeel: de wereldeconomie trekt nu ook de Chinese economie omlaag. We bewegen dus in de richting van een algemene depressie op wereldschaal.
Het recente rapport van Oxfam laat zien dat de weinige economische groei die er was uitsluitend ten goede is gekomen aan een kleine elite van ultrarijken, terwijl de overgrote meerderheid armer is geworden. Dit legt een voedingsbodem voor een verscherping van de klassenstrijd. Dit zagen we al in de westerse wereld, maar wordt nu ook meer waar voor een land als China.
Deze economische problemen leiden tot meer conflicten tussen imperialistische machtsblokken die de wereld nog minder veilig maken. We zien dit niet alleen terug in de steeds grotere bemoeienis van een hele reeks landen in Syrië en Irak en in de conflicten tussen Rusland en het Westen, maar ook in Azië. Daar is de VS steeds actiever in de strategisch belangrijke Zuid Chinese Zee, om de macht van China in de regio tegen te gaan.
Deze conflicten zullen op korte termijn niet leiden tot directe militaire conflicten tussen machtsblokken, maar op langere termijn mogelijk wel.
Extreem-rechts
Oorlog, werkloosheid en de verarming van kleinere ondernemers legt ondertussen een voedingsbodem voor de opkomst van extreem-rechts. Het is daarbij belangrijk om te onderstrepen dat die voedingsbodem gecreëerd wordt door de gevestigde politiek die verantwoordelijk is voor de sociale afbraak en die Wilders’ hetze tegen moslims legitimeert door hem na te praten. In landen als Duitsland en Nederland zien we zelfs nieuwe fascistische bewegingen ontstaan.
In landen waar links er niet in slaagt om leiding te geven aan de strijd tegen bezuinigingen en de dalende levensstandaard en vooral waar links het nalaat om principieel oppositie te voeren tegen racisme en fascisme, kan dit heel gevaarlijke gevolgen hebben: in dat geval biedt links geen perspectief voor werkende mensen, laat staan aan werklozen of zelfstandigen en kan extreem-rechts zich zonder problemen opbouwen.
Dat is in Nederland het geval. We zien een toename aan racistisch straatgeweld, aanslagen, intimidatie en bedreigingen. Zowel openlijk als in het geheim worden fascistische knokploegen georganiseerd, met als doel om door terreur en intimidatie te verhinderen dat links op straat actief kan zijn. Dat gaat nu nog om relatief kleine groepen mensen, maar aangezien hen op dit moment nog geen strobreed in de weg wordt gelegd is er een aanzienlijk gevaar dat dit verandert.
De staat kiest de kant van deze groepen door hen te beschermen tegen antiracisten, niet in te grijpen tegen fascistische groepen en extreem lage straffen op te leggen als racistische geweldplegers worden opgepakt en vervolgd. Effectief verzet tegen extreem-rechts kan daarom alleen van links komen, maar moet op een brede basis worden georganiseerd en aansluiten bij het breed levende sentiment dat racisme veel te veel ruimte heeft gekregen in de Nederlandse maatschappij.
Daarnaast is het van groot belang dat de strijd tegen racisme en fascisme wordt gekoppeld aan de strijd tegen bezuinigingen en armoede. Alleen een solidaire strijdbeweging voor een betere toekomst voor iedereen zou een concreet en geloofwaardig alternatief kunnen vormen voor zowel extreem-rechts als het neoliberale ‘midden’, al is zo’n brede linkse strijdbeweging helaas nog ver weg.
De spagaat van de SP
Een andere belangrijke discussie tijdens de conferentie ging over de ontwikkelingen in de SP. De partij stagneert in de peilingen en verliest leden. In plaats van harde oppositie in de kamer en activisme op straat en de werkvloer kiest de leiding voor het neerzetten van de partij als een ‘betrouwbare regeringspartij’. Dit leidde tot over het boord gooien van een aantal linkse standpunten (zoals uittreding uit de NAVO). Om door de PvdA als regeringspartner gezien te worden werd het verzet tegen het kabinet gedempt omdat de PvdA sinds 2007 tot nu in de regering zit, met uitzondering van de periode oktober 2010 tot april 2012.
De spagaat tussen het activisme en parlementarisme van de SP wordt steeds zichtbaarder en leidt tot discussies binnen de SP zelf. Dit gold ook voor Syriza, dat een veel linkser programma en een veel activistischer basis had. Ook de SP zal of meer ‘linkse bagage’ weggooien onderweg naar de regering en in de regering, of een strategie moeten ontwikkelen die gericht is op het opbouwen van een tegenmacht, geworteld in de strijd op de werkvloer en op straat.
De conferentie benadrukte dat de SP ondanks deze ontwikkelingen naast de vakbond een belangrijke factor is in het verzet tegen de neoliberale afbraak en de oorlogspolitiek van het kabinet. Voor ons is kritiek een manier om links als geheel te versterken en geen enkel obstakel om waar mogelijk samen met de SP en SP’ers in actie te komen. Duizenden SP’ers willen dat de partij de ‘beuk erin gooit’ zoals Ron Meyer het vaak verwoordt. Dat willen we samen doen, met zoveel mogelijk andere organisaties en activisten.
Prioriteiten
Voor een kleine revolutionaire organisatie is het stellen van heldere prioriteiten en het maken van soms pijnlijke keuzes van groot belang. Daarbij is het in de huidige krachtsverhoudingen niet op elk terrein mogelijk om een echt verschil te maken.
De conferentie heeft besloten om de strijd tegen racisme en extreem-rechts en voor solidariteit met vluchtelingen tot hoofdfocus van de organisatie te maken. Dat wil niet zeggen dat we niet over andere belangrijke zaken schrijven of andere acties per definitie aan ons voorbij laten gaan, maar wel dat we juist op dit terrein willen investeren in het opbouwen van coalities met andere groepen, partijen en organisaties om een antiracismebeweging op straat op te bouwen.
De achtergrond van deze keuze is tweeledig: ten eerste is antiracisme al decennia lang de grote zwakke plek van links in Nederland. Voor de Internationale Socialisten is het daarom altijd een belangrijk aandachtspunt geweest: van de strijd tegen de opkomst van fascistische groepen in de jaren ’90 tot de strijd tegen het racisme van Pim Fortuyn, Rita Verdonk en Geert Wilders in de jaren 2000 en verder.
Maar of het lukt om strijdbewegingen op te bouwen is grotendeels afhankelijk van bredere maatschappelijke krachtsverhoudingen. Na de moord op Theo van Gogh bleek het bijvoorbeeld bijzonder moeilijk om met anderen aan een antiracismebeweging te bouwen. Dat lijkt nu te veranderen: steeds meer mensen beginnen in te zien dat racisme en extreem-rechts een belangrijke bedreiging zijn en zijn bereid om in actie te komen. Hoewel veel van deze mensen nog allerlei pacifistische illusies hebben, zijn er meer mogelijkheden ontstaan om op dit front eenheid te smeden met andere partijen en die mogelijkheden willen we met beide handen aanpakken.
Discussies
Een van de belangrijke punten van onenigheid was de vraag wat onze opstelling zou moeten zijn ten opzichte van het referendum dat GeenStijl heeft georganiseerd over het associatieverdrag met Oekraïne. Een ruime meerderheid was voor een boycot van dit referendum, omdat het een stap is in de normalisering van GeenStijl en hun racistische haatzaaierij. De reden is dat dit referendum niet gaat over de EU als zodanig (zoals het referendum in 2006) of over een uittocht uit de EU (zoals het Britse referendum), maar Oekraïne op chauvinistische manier de maat neemt.
Dit referendum draagt daarom bij aan de meest agressieve tendensen binnen het neoliberale kamp in de Europese kernlanden, dat zich wil ontdoen van de ‘ballast’ van de periferie, door bijvoorbeeld het Schengenverdrag te willen opblazen en het ‘vluchtelingenprobleem’ daarmee over de schutting van de zwakkere Europese landen wil gooien.
Ten aanzien van Oekraïne kiezen zij een vergelijkbare houding. De meerderheid op de conferentie vond daarom dat een ‘nee’-stem, net als een ‘ja’-stem onverenigbaar is met het socialistische principe van internationale solidariteit en wezen erop dat we ook niet tegen toetreding van bijvoorbeeld Turkije zouden zijn – ook al zouden we de Turkse bevolking aanraden om het vooral niet te doen.
Een aantal leden kon zich hier niet in vinden en wezen terecht op de desastreuze gevolgen van het associatieverdrag voor de bevolking van Oekraïne en de imperialistische agenda achter het verdrag.
De conferentie stemde ervoor om op te roepen niet te stemmen in het referendum en de straat op te gaan tegen racisme, maar ook om deze discussie in de komende tijd zowel binnen de organisatie als met andere delen van links voort te zetten.
Andere besluiten
Naast deze belangrijke politieke discussies werd gesproken over het opbouwen van de verschillende afdelingen in het land en werden lessen en ervaringen uitgewisseld. De nieuwe leiding kreeg als opdracht mee om werk te maken van een meerjarenplan om diversiteit binnen de organisatie en haar leidende organen te vergroten. Ook werden voorstellen aangenomen om scholing in socialistische theorie in de organisatie systematischer aan te pakken en consequenter terug te laten komen in De Socialist en op socialisme.nu en meer aandacht te besteden aan het concreet uitwerken van onze antikapitalistische systeemkritiek.
Dankzij de opvallend grote deelname van verschillende (nieuwe) leden bij de soms felle discussies kunnen we terugkijken op een heel geslaagde conferentie. Na een lang weekend vol discussies en goede gesprekken zijn we uitgekomen op een grote eensgezindheid om de strijd met vol enthousiasme voort te zetten in het komende jaar. De geslaagde actie van feministen tegen Wilders in Spijkenisse en het verslag hiervan door twee van onze leden die er betrokken bij waren droeg hier nog eens extra aan bij. Op naar de volgende actie!
Komende momenten
» 6 februari • Demonstratie: Vluchtelingen welkom, racisme niet! • Amsterdam
» 20 februari • Demonstratie: Utrecht tegen racisme en voor solidariteit • Utrecht
» 19 maart • Demonstratie: Samen tegen racisme en discriminatie! • Amsterdam
» 21 en 22 mei • Marxisme Festival 2016 • Amsterdam