ChristenUnie uit de spreekkamer!
Door Catherine Black
Nadat er eerder dit jaar vanuit het CDA een poging is gedaan om de abortustermijn terug te dringen en overtijdbehandelingen onder de abortuswet te laten vallen, is nu de ChristenUnie opgestaan om uitbreiding te voorkomen van genetisch onderzoek op embryo’s. Nu de drie regeringspartijen er samen niet uitkomen, willen ze een commissie instellen en daardoor honderden vrouwen langer in onzekerheid houden.
De redenen om voor uitbreiding zijn te liggen voor de hand. Ouders met een kinderwens die weten dat ze een ernstige erfelijke ziekte hebben willen die ziekte liever niet aan hun kinderen overdragen. Zij kunnen nu tijdens de zwangerschap laten onderzoeken of hun kind ook die ziekte zal gaan krijgen en staan dan voor de zware beslissing om alsnog een abortus te ondergaan. Er is een andere optie voor handen. Ouders kunnen een ivf-behandeling (kunstmatige bevruchting) ondergaan waarbij alleen de embryo’s zonder de ziekmakende genen in de baarmoeder worden geplaatst. Zo kunnen ouders hun kinderwens vervullen, zonder dat ze een groot risico lopen dat hun kind een ernstige ziekte zal gaan krijgen en zonder abortus(sen) te hoeven ondergaan.
Deze optie is op dit moment slechts voor een aantal ziektes toegestaan en er is door de staatsecretaris voorgesteld de wet uit te breiden naar bijvoorbeeld sommige vormen van erfelijke kanker. Het is geen wondermiddel of gemakkelijk traject, maar het biedt families met meerdere generaties die zijn getekend door ziekte en vroegtijdige dood de kans om die cyclus te beëindigen. De KNMG vindt dan ook dat uitbreiding van de wet een ‘waardevolle mogelijkheid is om ernstig lijden te voorkomen’.
De christelijke politiek doet zich in dit soort debatten steevast voor als moreel superieur en eigent zich het alleenrecht toe op woorden zoals ‘zorgvuldig’ en ‘principes’. Daarmee suggererend dat voorstanders onzorgvuldig of achteloos omgaan met mensenleven en geen principes hebben waaraan zij hun handelen staven. In een uitbreiding van de wet zou de boodschap verpakt zitten dat we vinden dat zieke mensen er niet mogen zijn, dat we vinden dat behandelen en verzorgen geen prioriteit hebben. Dergelijke verwijten van partijen die verantwoordelijk zijn voor de huidige stand van (gezondheids)zorg in Nederland, zijn in het beste geval storend en in het ergste geval stuitend.
Het is het argument van de glijdende schaal dat we kennen uit debatten over abortus. Als abortus legaal/gratis/toegankelijk is zullen vrouwen het lichtzinnig gaan gebruiken, bijna als een voorbehoedsmiddel, en waar zijn we dan! Overigens blijkt uit onderzoek dat dit helemaal niet het geval is. Ook wordt gesuggereerd dat als we het mensen toestaan te voorkomen dat ze een dochter met 80-90 procent kans op borstkanker krijgen, zij vervolgens ook een verzoek in zullen dienen voor haar oogkleur en lichaamslengte. Maar dit is geen makkelijke, risicoloze, succesverzekerd behandeling, die mensen lichtzinnig ondernemen. Dit zou alleen al moeten blijken uit het feit dat slechts een op de vijf ouderparen die er informatie over inwinnen ook daadwerkelijk de behandeling laten uitvoeren.
CU-kamerlid Wiegman, die ervan uitgaat dat haar leven na de dood pas echt gaat beginnen, liet zich ontvallen: ‘Gezondheid is belangrijk, maar moet niet overgewaardeerd raken. De kwaliteit van leven hangt niet enkel af van gezondheid.’ Dat zij dit vindt is één ding. Het is een tweede dat zij hiermee ouders de mogelijkheid om te kiezen en de kans om hun lijden en dat van hun toekomstige kinderen te verlichten ontzegt.
Het wordt steeds drukker in de spreekkamer van de arts. Na de manager, de farmaceut en de verzekeraar probeert ook de christelijke politiek zich een weg naar binnen te banen. De ChristenUnie is van veel kanten op felle kritiek gestuit door haar verzet tegen uitbreiding van de wet. Toch zou het naïef zijn om te denken dat er aan abortus, euthanasie of prenatale diagnostiek niet getornd kan worden. Kabinetten Balkenende hebben er een gewoonte van gemaakt verworven rechten te proberen terug te draaien. Er is geen reden om ervan uit te gaan dat het met abortus- of euthansierechten anders zou zijn. Voor baas in eigen buik geldt niet ‘eenmaal bevochten, altijd gewonnen’.
Het is te hopen dat de Tweede Kamer alsnog een uitbreiding van de wet aanneemt. De stampij die de ChristenUnie eromheen heeft gemaakt is wel ergens goed voor geweest. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer de helft van de mensen die baat zouden kunnen hebben bij PGD niet van de mogelijkheid op de hoogte zijn. Misschien na dit debat wel. Nu nog zorgen dat ze ook mogen.