CDA terug in het gareel: waar blijft links?
Door Maina van der Zwan
Het feit dat de onderhandelingen tot een crisis in het CDA hebben geleid, zijn deels een weerspiegeling van oprechte vrees in de achterban voor Wilders’ racistische haatcampagne. Doorslaggevender echter, zijn kille overwegingen aan de top die niets met ‘fatsoensprincipes’ te maken hebben.
CDA-kopstukken zoals Wijffels, Veerman en Lubbers die aan de rem trokken, zijn klassieke vertegenwoordigers van het grootkapitaal in Nederland. Die kijken ‘functioneel’ naar zondebokpolitiek, door de bril van regeringsdeelname. Niet de stigmatisering van moslims en allochtonen is hun zorg, maar de vraag hoe stabiel een bezuinigingskabinet kan zijn dat afhankelijk is van de gedoogsteun van de PVV.
De media hadden veel aandacht voor de ‘principiële bezwaren’ in Klinks brief tegen samenwerking met Wilders. Niemand wees op de passage waarin de CDA-minister benadrukt dat hij in de onderhandelingen bereid was om verregaande maatregelen te nemen tegen immigranten – geheel voortbordurend op de vier kabinetten-Balkenende van afgelopen acht jaar.
Nieuw racisme
In die hele periode zijn argumenten over het gevaar van islamofobie als het nieuwe racisme door het hele politieke spectrum weggewuifd. Van links tot liberaal kwamen dezelfde voorspelbare reacties: ‘Je moet Wilders geen racist noemen. Het beste is om hem geen aandacht te geven, dan valt hij vanzelf wel door de mand.’
De VVD nam het geregeld op voor ex-partijgenoot Wilders. In januari van vorig jaar stelde Rutte zelfs voor om het verbod op discriminatie te versoepelen. Meebuigen zou Wilders wel wind uit de zeilen nemen.
Nog ernstiger is dat links hierop geen antwoord had. In 2008 weigerden PvdA, GroenLinks en SP zelfs mee te doen aan de ‘Nederland Bekent Kleur’ manifestatie, omdat het ‘ongepast’ was om ‘collega-parlementariërs’ als Wilders aan te vallen. Bij elke stap die de PVV verder naar voren zette, deed links meer handreikingen naar ‘de maatschappelijke onderbuikgevoelens’ over de islam, terwijl zij met de focus op verkiezingen gezamenlijk verzet tegen het kabinetsbeleid liever uit de weg ging.
Nu rechts Wilders heeft uitgenodigd aan de onderhandelingstafel en hij elk beleidspunt kan maken of breken, geven ze hem een nog groter podium voor zijn haattirades. De rest hult zich in stilzwijgen ‘want de kiezer heeft gesproken en dat is hoe democratie werkt’. Onzin. Dit is hoe democratie stap voor stap wordt ontmanteld. Dit is een hellend vlak.
Neoliberale hervormingen
Wat voor kabinet er ook komt, de kern van de agenda zal gevormd worden door miljarden aan bezuinigingen, die voornamelijk gezocht worden in de sociale zekerheid, de gezondheidszorg en het onderwijs. In combinatie daarmee zullen de neoliberale hervormingen, het verhogen van de pensioenleeftijd, de flexibilisering van de arbeidsmarkt en meer marktwerking worden doorgezet.
In augustus kregen we al een voorproefje. Er gingen stemmen op voor een Ministerie van Veiligheid en een Ministerie van Bedrijvigheid. Donner (CDA) kortte gemeenten voor een half miljard op bijstandsuitkeringen en kondigde aan dat pensioenfondsen worden gedwongen om hun uitkeringen te korten. Tevens liet het demissionair kabinet weten op ambtenarensalarissen te gaan bezuinigen. Doel: de geesten rijp maken voor magere jaren.
Ondanks dat er genoeg alternatieven zijn indien we het geld halen bij de sterkste in plaats van de zwakste schouders, hopen links en de vakbeweging tegen beter weten in de plannen pratend van tafel te krijgen. De FNV bleef vooralsnog stil over de aanval op de pensioenen, terwijl de SP hamerde op een ‘centrum-links’ kabinet met het CDA. De LSVb stuurde Rutte een ‘liefdesbrief’ om hem te vragen ‘goed voor het onderwijs’ te zorgen.
Paringsdansen
In plaats van dit soort paringsdansen, zou links een aantal zaken in de oren moeten knopen: 1) Ongeacht de samenstelling van het kabinet, de BV Nederland is op oorlogspad. 2) Ongeacht haar samenstelling, het aanstaande kabinet zal instabiel zijn. 3) Met of zonder gedoogsteun, Wilders zal geen mogelijkheid ongemoeid laten om de maatschappelijke verbittering naar rechts te kanaliseren. Dit alles biedt zowel gevaren als mogelijkheden.
Net als in de rest van Europa bestaat de kans om de woede over afbraakbeleid, bonussen voor de top en bezuinigingen voor de rest, te bundelen in nieuwe protestbewegingen. Om de kleinere strijd die al wordt gevoerd uit te bouwen tot grotere, met dwarsverbanden tussen werkenden, studenten, uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden.
Met het stapsgewijs opvoeren van de druk van onderaf kunnen we strijd bundelen en scheurtjes in het rechtse front vergroten. De Europese actiedag op 29 september en de ‘Rekening Retour’ manifestatie op 23 oktober moeten we zien in dat traject. Maar we zijn gewaarschuwd. Als we dit nalaten – als links en de vakbeweging halfslachtig met de kansen omgaan – dan zullen dezelfde haatzaaiers van het ongenoegen profiteren en komt de rekening van de crisis niet alleen bij migranten, maar bij de hele arbeidersklasse terecht.
We mogen ons niet laten verdelen, en moeten in actie komen – tegen bezuinigingen, tegen racisme en voor een links alternatief.
• Zie hier meer informatie over de Europese actiedag op 29 september
• Zie hier meer informatie over de Rekening Retour manifestatie op 23 oktober