Catherine Black: ‘We mogen haat nooit normaal gaan vinden’
Niet al te lang geleden leek het ondenkbaar dat de VS een president zouden kiezen die met trots en bravoure spreekt over zijn eigen daden van seksueel geweld tegen vrouwen. Die Mexicaanse immigranten ‘criminelen, drugdealers en verkrachters’ noemt. Die het bestaan van racisme tegen zwarte Amerikanen ontkent, of de schuld ervoor legt bij mensen van de Black Lives Matter beweging, terwijl zij opkomen voor het meeste basale recht; het recht om niet gedood te worden op straten waar zij wonen en leven.
Een president die alle moslims verdacht maakt als terroristen en wil registreren op basis van afkomst en geloof en Syrische vluchtelingen wil onderwerpen aan ideologische keuringen. Een president die vindt dat vrouwen die een abortus willen, een vorm van straf moeten krijgen. Een president die ontkent dat klimaatverandering het leven van mensen en natuur op aarde heel ernstig bedreigt. Een president die de winst die LGBTQ+ mensen hebben geboekt terugdraaien, door onder andere het afschaffen van same-sex marriage. Een president die enthousiaste steun heeft van de KKK.
Hij heeft zijn kabinet gevuld met miljardairs, een track-record van racisme is een pré. Hij heeft een ambassadeur voor Israël aangewezen die de misdaden van de Israëlische staat tegen het Palestijnse volk toejuicht en wil uitbreiden. Hij probeert de miljoenen Amerikanen die net voor het eerst toegang hadden tot gezondheidszorg dat recht nu al te ontzeggen.
Maar er zijn ook redenen voor optimisme. Bernie Sanders verraste vriend en vijand met de enorme steun die hij verwierf voor een sociaal, antiracistisch programma, vooral onder jonge mensen. Zij waren het die al op verkiezingsavond de straat op gingen tegen Trump. De native Americans van Standing Rock staan ondertussen aan de frontlinie van de strijd; verdedigen niet alleen hun eigen land en rechten, maar beschermen het water en land voor iedereen tegen de belangen van big business. De Black Lives Matter beweging, sterk en onapologetisch, heeft antiracisme in de VS krachtig op de kaart gezet en mensen over de hele wereld geïnspireerd.
Kick Out Zwarte Piet in Nederland heeft door grote vasthoudendheid en ondanks enorme politierepressie echte overwinningen geboekt in de aanpassing en afschaffing van deze racistische traditie. Sylvana Simons is ondanks al het racisme en tegenstand die zij te verduren heeft gekregen opgestaan als krachtige stem tegen racisme in de Nederlandse politiek. Minder bekend, maar daarom niet minder belangrijk is de overwinning die Young and United, vakbond voor jongeren, heeft geboekt met het verlagen van de jeugdloonleeftijd.
De initiatieven voor hulp en solidariteit met vluchtelingen van duizenden gewone mensen in heel Europa staat in schril contrast met die van overheden, die mensen aan grenzen heel letterlijk in de kou laten staan of laten verdrinken in hun wateren. De Women’s March on Washington en soortgelijke marsen over de hele wereld tegen Trumps presidentschap nog voor hij begonnen is, laat zien dat mensen over de hele wereld in actie willen komen.
De gevestigde politiek is medeplichtig aan de overwinning van Trump en de opkomst van Wilders, zowel de democratische partij de VS als de politiek hier. Zij hebben de voedingsbodem van groeiende inkomensongelijkheid, inkomensonzekerheid en afbraak van zorg en onderwijs gecreëerd waarop Trump en Wilders voet aan de grond krijgen. In Nederland hebben zij in plaats van zijn racisme aan de kaak te stellen, meegebogen of gezwegen. Teleurstellend genoeg geldt dit ook voor linkse partijen.
Wij zijn gewend geraakt aan Trumps onaflatende stroom van schandelijke uitspraken, maar we mogen het nooit normaal gaan vinden. Wij zijn gaan verwachten dat elke keer als Wilders zijn mond open doet hij zich racistisch uitlaat, steeds weer een schepje erboven, kijkend hoe ver hij kan gaan: ‘schoon schip’ maken, moslims deporteren, moskeeën dichtmetselen, korans met politiegeweld afpakken, en met scherp schieten bij de rassenrellen die hij voorspelt. Hier moeten wij weigeren aan gewend te raken. Anders worden wij de spreekwoordelijke kikker in de pan die niets doet als de temperatuur langzaam wordt opgevoerd. Het is hoog tijd om te springen.
Ik kan me nog heel goed herinneren dat niet al te lang geleden, veel mensen zeiden, ook veel linkse mensen: ‘Geef hem niet zoveel aandacht. Het waait wel weer over. Echt groot wordt die partij toch nooit. Natuurlijk kan hij geen premier worden.’
Realiteit
Maar de realiteit waar wij nu voor de staan is de volgende: na de verkiezingen is Wilders premier of leider van de oppositie tegen een centrum-rechts kabinet. De gevestigde politieke partijen falen op alle fronten. Zij zijn niet in staat een antwoord formuleren op Wilders’ racisme en belangen van gewone mensen. We leven een een wereld waarin acht mannen evenveel bezitten als de helft van de wereldbevolking. Dit systeem is fundamenteel gebroken, het is pervers en het is illegitiem.
Wij moeten het gaan doen. Ik weet dat veel van jullie al actief zijn in de organisaties die samen dit protest organiseren. Wij moeten de komende tijd nog meer samen optrekken, elkaar beter leren kennen en onze samenwerking uitbreiden.
Misschien voel je woede, of voel je angst, of verdriet. Misschien voel je machteloosheid, pessimisme, en hopeloosheid. Als je je zo voelt trek je dan op aan anderen die hier vandaag zijn. Voel je verbonden. Als je je strijdbaar voelt en hoopvol, neem iemand anders bij de hand. Wij zullen allemaal op verschillende momenten het juist wel of even helemaal niet zien zitten. Wij hebben elkaar nodig.
Zorg daarom dat, als je dat nog bent, je in contact blijft met een van de organisaties die hier vandaag zijn. Kom morgen om twaalf uur naar de Women’s March hier op Museumplein. Neem iemand mee.
Als laatste het volgende. Het is geen toeval dat het vrouwen zijn die leiding geven aan strijd vandaag. Black Lives Matter is het initiatief van vrouwen. Vrouwen staan centraal in leiding van Standing Rock protesten. De moed van een vrouw als Chelsea Manning: zij heeft de oorlogsmidaden van de VS aan de wereld onthuld, en is daar ongelooflijk hard voor gestraft. Gelukkig komt voor haar een einde aan de straf in zicht. En hier in Nederland is het een sterke vasthoudende vrouw als Sylvana Simons die opstaat als stem tegen racisme in Nederlandse politiek.
Ik wil afsluiten met de woorden van Amerikaanse activiste Nina Turner, die het volgende zei op recente Martin Luther King day protest: ‘We can’t have testimony without a test, and we are being tested right now for whether or not we’ve got courage enough, hope enough, fight enough and love enough to do what is necessary… We must accept finite disappointment but never lose infinite hope.’
De uitdaging waar we voor staan is is heel groot, maar ik geloof dat een andere wereld mogelijk is. Tot snel!