Campagneleider Ron Meyer: ‘Wij zijn allemaal schoonmakers, dus steun deze staking’
Foto: De schoonmakers werden op 9 februari welkom geheten op het Limburgse Kasteel Cortenbach. Daar kroonden ze Hago-directeur Danklof en Vebego-topman Goedmakers tot ‘schoonmaaksjeiks’.
Kun je wat zeggen over de voortgang van de schoonmakersacties?
Wij staken nu inmiddels acht weken en hebben al heel veel gedaan. We hebben nu vijf maanden gepraat, honderden acties en petities gedaan en zeven Marsen van Respect gelopen. Als je al die kilometers bij elkaar optelt dan hebben schoonmakers tot nu toe een marathon gelopen. Doorbetaling bij ziekte wordt door de schoonmaakbedrijven nog steeds onrealistisch en onredelijk genoemd. Dus wij gaan door, met acties en de ruim drieduizend stakers.
Dit is opmerkelijk omdat veel van deze mensen deel uitmaken van het zogenaamde ‘precariaat’, die enorme groep mensen die werken met een grote onzekerheid. Zij hebben vaak meerdere banen en werken ook in de thuiszorg of in de horeca. Zij kunnen niet op die andere plek staken en desalniettemin trekken we van Groningen tot Maastricht zoveel mensen. Dat zegt iets over de vastberadenheid.
Jullie bedenken constant nieuwe tactieken. Laatst gingen jullie langs bij de ‘schoonmaaksjeiks’. Hoe ging dat?
In de eerste plaats, waarom ‘schoonmaaksjeiks’? Van de eigenaren van de vijf grootste schoonmaakbedrijven staan er vier in de Quote 500. De vijfde, daarvan valt te zeggen dat de eigenaar onder andere Goldman Sachs is. Dit zijn dus enorme bedrijven. Bedrijven als Vebego hebben meer personeel dan Philips en DSM bij elkaar.
Dat zegt ook iets over hoe onze samenleving de afgelopen 30 jaar is veranderd, vooral hoe onze economie is veranderd van een maakland naar een dienstenland. We hebben als maatschappij en als vakbond vergeten de mensen die daar werken te volgen en te organiseren. En daardoor is er in die sectoren als schoonmaak, bewaking, catering, thuiszorg, callcenters, geen enkele structuur of tegenmacht.
Daar heeft het neoliberale systeem weelderig zijn gang kunnen gaan. Met als resultaat dus dat een paar miljoen mensen onder slechte omstandigheden hard moeten werken. Nu bouwen wij weer aan een echte vakbond en de schoonmakers gaan daarin voorop.
Een aantal schoonmaaksjeiks reageerde op de handgeschreven uitnodiging waarin wij op een hele aardige toon aanbieden met hen een kopje koffie te gaan drinken. We horen al heel lang dat de koek op is bij de schoonmaakbedrijven, dus we zeiden: dan nemen we zelf wel de koffie en de koek mee. Bij de directeur van Facilicom gingen we langs, ook met de kinderen van de schoonmakers.
We hebben de tekeningen van de kinderen van schoonmakers overhandigd en uiteindelijk hem uitgeroepen tot schoonmaaksjeik. Die meneer heeft daar geroepen, net als eerder de eigenaren of directeuren van andere schoonmaakbedrijven, dat er weer onderhandeld moet worden. Dat is opmerkelijk, want de brancheorganisatie van schoonmaakbedrijven hield eerder strak vast aan hun eindbod.
De Telegraaf reageerde paniekerig begrijp ik?
Inderdaad, door De Telegraaf werd bijna panisch gereageerd toen dit werd aangekondigd. Alsof wij in de persoonlijke sfeer van mensen terecht zouden komen. Daar zeg ik vervolgens van: als je schoonmakers vijf weken laat staken voor doorbetaling bij ziekte, nou, die hebben ook kinderen en een thuis.
Kennelijk bestaat er een groot verschil tussen de familie en het thuis van mensen die al weken staken, en mag je de eindverantwoordelijken in dit land kennelijk geen brief sturen met het aanbod een kopje koffie te gaan drinken zonder dat daar panisch op wordt gereageerd.
Foto: Ron Meyer, campagneleider van de schoonmakers
Denk je dan met een kluitje het riet in gestuurd te worden, of dat hij die staking wel voelt en graag weer wil onderhandelen?
Dat is dus de vraag, dat zal moeten blijken nu. Ze hebben er in ieder geval gigantisch veel last van. Opdrachtgevers als Philips, de Belastingdienst, UWV, universiteiten, Essent, die hijgen de schoonmaakbedrijven continu in de nek. Ze worden helemaal gek van de staking.
Alleen, laten we wel wezen, we zijn enorm gegroeid qua aantal mensen, maar het zijn nog wel maar 3000 stakers op 150.000 schoonmakers. Daarmee kun je niet het hele land plat leggen, zo werkt het niet. Dus ze hebben er last van, maar nog niet genoeg. Daarom proberen wij in de komende weken, met de hulp van al onze vrienden en supporters, om de staking uit te breiden.
Was het idee niet dat de opdrachtgevers bijna overstag gingen? Dat daarom een akkoord is gesloten met NS en twee andere opdrachtgevers, waar nu weer gewerkt wordt?
Wij hadden drie opdrachtgevers die aangaven: ‘Wij steunen jullie eisen. Wij zijn bereid om meer te betalen voor schoonmaak’. De NS gaat bijvoorbeeld in de nieuwe aanbesteding miljoenen meer besteden aan schoonmaak. Hun aanbesteding is voor veel opdrachtgevers in het land een voorbeeld.
We hebben een afspraak gemaakt met de NS dat die de hoogstnoodzakelijke schoonmaak zou mogen doen zodat de treinen niet stil zouden komen te staan. Want het moment dat dat gebeurt, dan zouden wij ook de sympathie van Nederland verliezen. Dat was de inschatting.
Wij hebben natuurlijk nooit afgesproken dat zij uitzendkrachten konden gaan inzetten. Dat is namelijk een overtreding van de wet. Wat nu gebeurt is dat de NS uitzendkrachten inzet voor de treinen. Daarmee verkrachten zij in feite onze afspraak en dus hebben een aantal schoonmakers met de arbeidsinspectie gebeld. Zij hebben geconstateerd dat er overtredingen hebben plaatsgevonden. Dus dit krijgt nog een staartje.
Kan je wat zeggen over de ontwikkeling van de stemming onder de schoonmakers en of de groep groeit, of dat er toch mensen zijn die noodgedwongen weer aan het werk gaan?
We hebben een lied, ‘Wij gaan door’. Dat wordt volop meegezongen. Er is een enorme vastberadenheid, de staking breidt zich ook iedere week nog uit. Natuurlijk zijn er ook altijd mensen die afvallen, dat is zo in iedere staking, maar in totaal breidt de staking nog uit. We zijn op 15 januari met zo’n 2000 stakers we hebben er nu op het moment ruim 3000. De stemming is goed.
Maar staken doet pijn, doordat je je familie, huis en haard achterlaat, dat je vaak nog harder moet werken, dat je nog meer druk en spanning krijgt dan je al had tijdens je werk. Daarom heb ik ook de diepst mogelijke respect voor deze dappere strijders.
Hoe gaan jullie eigenlijk om met bedrijven waar stakingsbrekers worden ingezet, of met schoonmakers die blijven werken?
Door zo veel mogelijk met schoonmakers te spreken. Veel mensen willen meedoen, die willen wij in de ring krijgen. Je moet je alleen wel bedenken, en dat zeg ik heel eerlijk en open, dat wij niet de hindermacht van een treinmachinist hebben. Die kan de trein stopzetten en het hele land ligt plat.
Het allerbelangrijkste is in dit geval niet de hindermacht van de schoonmakers, die speelt natuurlijk wel een rol, maar het gewone mensenverhaal van de schoonmakers. Dat is waarmee de schoonmakers gaan winnen.
Foto: Schoonmakers op de koffie bij Philips op 14 februari met een geldkoffer die de bonus van CEO Frans van Houten symboliseert. Philips bezuinigde 1,3 miljoen op meer dan 200 schoonmakers, terwijl de topman in 2011 een bonus van 1,2 miljoen euro was beloofd. Philips breekt de staking door inhuur van andere schoonmakers.
Denk je niet juist dat de schoonmakers bij de NS, waar nu helaas gewerkt wordt, een flinke hindernis konden opwerpen?
Nou, in de treinen staken de schoonmakers nog, met zo’n 60 procent. Zij werpen natuurlijk een hindernis op, maar de NS trekt zich daar geen enkele donder van aan. De arbeidsinspectie zegt dan tegen ons, als we ze bellen, ‘we hebben er geen tijd voor’ of ‘er is een afspraak gemaakt’ alsof wij een afspraak konden maken die tegen de wet in gaat.
Daarmee wil ik alleen maar aangeven: natuurlijk is er een hindermacht. Maar die is niet vergelijkbaar met die van andere beroepen, zeker niet met de aantallen die je nu hebt. Daarmee bagatelliseer ik de staking niet, ik zeg alleen dat de echte kracht, gegeven de omstandigheden, zit in het verhaal, in het lastigvallen van opdrachtgevers, in naming and shaming, in het voeren van actie concreet op allerlei plekken waar ze er last van hebben, maar nog niet in de massa. Je moet het heel slim benaderen.
Wat is er nodig om deze staking te winnen?
Vastberadenheid, en de steun van een veel grotere groep mensen in het land. Zo’n 82 procent van de Nederlanders steunt de staking en vindt de eisen terecht, die sympathie moeten we gaan omzetten. Daarom zeggen we ‘wij zijn allemaal schoonmakers’ omdat we allemaal in die neoliberale wereld zitten van klinische efficiency, van het uithollen van vakmanschap.
Her en der gebeurt dat al. Bijvoorbeeld op 20 november tijdens de Dag van de Verontwaardiging. Er waren ook pogingen om schoonmakers het podium op te krijgen tijdens de recente lerarenstaking. Dat is helaas tegengehouden door de AOb-leiding. Hoe zie die steun concreet voor je?
Bijvoorbeeld dat studenten zich aansluiten. Dit zijn hun vaders en moeders. Andere beroepsgroepen zouden moeten begrijpen dat wat de schoonmakers doen niet alleen iets is voor de schoonmakers, maar exemplarisch is voor de rest van de samenleving. Je zou kunnen zeggen dat de schoonmakers de voorlopers zijn van een groter, breder verzet. Ik verwacht bijvoorbeeld dat de stakende schoonmakers actieve steun van studenten krijgen.
De eerste concrete ondersteuning is dat je met schoonmakers die nog aan het werk zijn, spreekt. Probeert ze te overtuigen. Of start een petitie uit solidariteit met de schoonmakers. Maar in de tweede plaats moet er een soort verweving plaats vinden. De schoonmaker heeft met exact hetzelfde mechanisme te maken als een basisschooljuffrouw, die ook steeds grotere klassen krijgt.
Of hetzelfde mechanisme als in de beveiliging en de thuiszorg. Die uitholling van vakmanschap en kwaliteit, die klinische efficiency, dat is iets wat je in de hele samenleving ziet. Daarom ook die leus ‘wij zijn allemaal schoonmakers’.
Een andere mogelijkheid is een gezamenlijke bezetting van een collegezaal, om eens een keer samen eens een collegetour te organiseren. Laat schoonmakers college geven aan studenten en professoren in plaats van omgekeerd. Dat laat zien wat mis is in de samenleving, en hoe zij dat veranderen. Dat is absoluut nodig om extra dynamiek erin te gooien, zodat de Opstand der Onzichtbaren een opstand van veel meer mensen wordt.
Lees hier een actieverslag van de bezetting op de Utrechtse Uithof op 27 februari
Lees meer over de schoonmakerscampagne op schoongenoeg.nu