Brussel is er niet voor ons
Door Hans Lammers
Deze visie is uiteengezet in de door Agnes Jongerius geschreven nota FNV Europavisie – Blijven bouwen aan een sociaal Europa. Daarin wordt terecht gepleit voor investeringen in werkgelegenheid en goede banen en worden de bezuinigingen op sociale voorzieningen afgewezen. Ook wordt de toename van de ongecontroleerde macht van de Trojka bekritiseerd.
De Trojka is het samenwerkingsverband tussen het Internationaal Monetair Fonds (IMF), de Europese Centrale Bank (ECB) en de Europese Commissie. Sinds het uitbreken van de economische crisis heeft de Trojka veel macht naar zich toegetrokken door financiële ‘steun’ te bieden op voorwaarden die de levensstandaard van miljoenen mensen verslechtert.
Als antwoord hierop eist het Europees Verbond van Vakverenigingen (EVV) onder andere een belasting op financiële transacties, het instellen van een minimumvennootschapsbelasting van 25 procent en het aanpakken van belastingontwijking door multinationals.
Dit zijn belangrijke eisen, maar ze tasten de macht van de financiële markten en de multinationals niet wezenlijk aan. Daarvoor zijn verdergaande eisen nodig, zoals arbeidstijdverkorting met behoud van loon, nationalisering van de banken en hogere belastingen op topvermogens en op de winsten van multinationals.
Het probleem is dat de EVV en de FNV een fundamentele kritiek op het economisch beleid van de Europese Unie (EU) uit de weg gaan. In hun analyse gaan ze ervan uit dat hun eigen uitgangspunten overeenkomen met de werkelijke bedoelingen van de EU. Volgens hen is de Trojka slechts ‘doorgeschoten’. Maar de sociale paragraaf van de Europese Unie is altijd al een dode letter geweest. Wat er aan sociale regelgeving is, komt grotendeels voort uit de nationale regelgeving van lidstaten.
De belangen van gewone mensen zijn nooit het uitgangspunt geweest bij de Europese integratie. De invoering van de euro was vooral een middel om centrumlanden meer te laten exporteren naar zuidelijke landen. Dit werd gefinancierd met behulp van leningen van noordelijke banken. Sinds het uitbreken van de crisis is de Trojka vooral bezig geweest met het beschermen van de belangen van diezelfde banken ten koste van de bevolking van zuidelijke landen.
In de nota van de FNV wordt terecht opgemerkt: ‘Wij hebben als geen ander belang bij een andere vormgeving van de Europese integratie.’ Daarvoor is het echter noodzakelijk om te erkennen dat het de uitgangspunten van de EU zelf zijn die botsen met de belangen van gewone mensen.