Britse antifascisten mobiliseren met succes

De tragische moord op drie kinderen in de Engelse plaats Southport was de aanleiding tot dagenlange gewelddadige rellen door extreemrechts. Na massale demonstraties van antiracisten kwam hier een eind aan. Maar hoe kunnen we extreemrechts stoppen?

Op 29 juli stak een 17-jarige jongen in Southport in op de bezoekers van een dansworkshop voor kinderen. Hierbij kwamen drie kleine meisjes om en raakten tien mensen gewond.

Een dag na deze afschuwelijke gebeurtenis verspreidden figuren als de fascist Tommy Robinson via social media de leugen dat de dader een islamitische asielzoeker was die met een bootje naar het Verenigd Koninkrijk was gekomen. Hiermee gaven ze het sein voor een golf van racistisch geweld dat dagenlang doorging.

In Southport vielen honderden gewelddadige racisten een moskee aan met bakstenen en brandende voorwerpen. Ze scandeerden racistische leuzen en de naam van Robinson. In de dagen daarna breidden de rellen zich mede via extreemrechtse Telegramgroepen uit naar tal van andere plaatsen, met name in Engeland en Noord-Ierland. Racisten belaagden moskeeën en stichtten brand bij hotels waar asielzoekers werden gehuisvest. Ook migratierechtadvocaten en vluchtelingenorganisaties werden het doelwit van extreemrechts.

Antiracisten, onder andere georganiseerd in Stand Up to Racism, kwamen al snel in actie om deze fascistische aanvallen te stoppen. In de eerste dagen stonden antiracisten in sommige plaatsen tegenover honderden fascisten. Maar op woensdag 7 augustus gingen in het hele land 25.000 antiracisten de straat op om de fascisten te stoppen.

In de meeste plaatsen kwamen de fascisten niet opdagen of brachten ze slechts kleine groepjes op de been. Een van de leuzen van antiracisten luidde dan ook ‘there are many, many more of us than you’ (‘wij zijn met veel meer dan jullie’).

Voedingsbodem

De rellen vonden plaats in een tijd waarin extreemrechts al in opkomst was. Al voor de moorden in Southport wist Robinson op 27 juli 15.000 aanhangers op de been te brengen in Londen. Robinson probeerde al in 2009 een fascistische straatbeweging op te bouwen met de English Defence League. Die viel na talloze antifascistische mobilisaties en negatieve media-aandacht in stukken uit elkaar.

Nu er sinds kort een extreemrechtse partij, Reform UK van Nigel Farage, in het parlement zit, probeert Robinson het opnieuw. Jarenlange sociale afbraak en normalisering van racisme hebben hiervoor een voedingsbodem geschapen.

In hun veertien jaar aan de macht hebben Conservatieve regeringen de sinds Margaret Thatcher al zieltogende publieke sector nog verder afgebroken. Daardoor leven miljoenen mensen in armoede zonder veel hoop op verbetering. De nieuwe Labour-regering van Keir Starmer weigert de gehate beperking van kinderbijslag tot de eerste twee kinderen ongedaan te maken. Ook heeft Labour al nieuwe bezuinigingen aangekondigd, onder andere op de energietoeslag voor ouderen.

Politici hebben jarenlang de woede over armoede en sociale afbraak afgewenteld op moslims, migranten en vluchtelingen. De Conservatieve ex-premier Rishi Sunak beloofde ‘de boten [met migranten] te stoppen’ en probeerde asielzoekers uit te zetten naar Rwanda.

Labour heeft het Rwanda-plan stopgezet, maar minister Yvette Cooper van Binnenlandse Zaken gaat zelf op de racistische toer door een ‘zomerblitz’ van deportaties aan te kondigen. De pas gekozen Labour-parlementariër Sarah Edwards beloofde het asielhotel in haar district te sluiten. Ook dit hotel werd door fascisten belaagd.

Wat nu?

De Labour-regering ziet de racistische rellen voornamelijk als een verstoring van de openbare orde. Labour riep haar eigen parlementari- ërs en gemeenteraadsleden op om niet deel te nemen aan antiracistische demonstraties, maar te vertrouwen op de politie. Premier Starmer heeft een nieuwe politie-taskforce gelanceerd tegen ‘extreemrechtse haat’, maar ook tegen ‘gewelddadige ordeverstoringen’ in het algemeen.

Dit is geen oplossing, maar juist een deel van het probleem. De politie staat zelf bekend om haar racisme. De vorige Conservatieve regering richtte zich de afgelopen jaren met name tegen het inperken van links activisme. Vorig jaar werd er een nieuwe wet aangenomen die de politie meer bevoegdheden geeft om op te treden tegen ‘ontwrichtende’ acties.

Deze wet wordt met name ingezet tegen klimaatactivisten. Op grond hiervan zijn in juli vijf klimaatactivisten van Just Stop Oil veroordeeld tot gevangenisstraffen tot vijf jaar. Ook Palestina-activisten staan binnenkort terecht.

Dat de fascisten nu in het defensief zijn gedrongen is te danken aan de massale antiracistische acties. De dreiging is daarmee echter nog niet voorbij. Het is cruciaal om nu een massale antiracismebeweging op te bouwen die lokaal en landelijk de fascisten van de straat kan drijven.