Brazilië: ‘Rechtse coup is een schending van de democratie’
De westerse media koppen dat de politieke crisis in Brazilië een paar slagen verdiept is. Wat is er allemaal aan de hand?
Op dit moment is er een poging tot een staatsgreep, en dat gaat niet zoals het normaal gesproken gaat met militairen op straat. Wij noemen het de ‘witte coup’, omdat het binnen het parlement gebeurt. Dat geeft de schijn dat het legitiem is, terwijl het eigenlijk een grove schending is van de democratie. Er heerst onvrede over de arbeiderspartij (PT), omdat er een economische crisis is.
Dat komt volgens de (rechtse) pers van Brazilië door de PT. De PT heeft hervormingen doorgevoerd die staan voor een betere verdeling van rijkdom, die eigenlijk verbreed moeten worden met belastingverhoging voor de superrijken, betere regelgeving voor de pers en politieke campagnes, onder andere. Maar voornamelijk een eerlijkere verdeling van de rijkdommen van Brazilië. Toen Rousseff voor haar tweede termijn werd gekozen, kwam er een periode van economische crisis en het Zika-virus. Toen zij haar hervormingsagenda wilde doordrukken maakte zij zich daardoor niet populair bij de rijken en middenklasse van Brazilië.
Doordat de rijke elite de media beheerst, is er veel gehamerd op alle fouten die de linkse regering maakte. Zo was er binnen de regering veel mismanagement, en vervreemdde de Arbeiderspartij zich van haar linkse koers door allerlei allianties te sluiten met rechtse partijen. Dit om een poging aan de macht te blijven in de context van een zeer conservatief parlement dat de pal tegenover een links beleid stond. De PT was ook betrokken bij corruptieschandalen, naast rechtse politici. Zo kreeg rechts de kans om te proberen Rousseff af te zetten. Zij is zelf bij geen enkel corruptieschandaal betrokken.
Interim-regering
De media in Brazilië zijn rechts en hebben duidelijk campagnegevoerd tegen Rousseff en de PT. Er werd gehamerd op de corruptie van de regering. De rechtse kant van de regering probeerde een compromis te sluiten met Rousseff, zodat de onderzoeken zouden stoppen, maar zij is daar niet mee akkoord gegaan, met als gevolg dat het parlement (eerst de lagerhuis en daarna de senaat), door allerlei politieke manoeuvres, haar voor 180 dagen opzij heeft gezet, na afwachting van de uitslag van de impeachmentprocedure.
De rechtse interim-regering die nu aan de macht is, is helemaal wit en mannelijk en ook door en door corrupt. Zo is er net een opname in de nationale en internationale media verschenen van kort voor de impeachment-stemmming in het lagerhuis, waarin een van de ministers die deel maakt van de interim-regering een gesprek heeft met een voormalige oliezakenman (beide genoemd in het grote corruptieonderzoek Lava Jato) waarin hij zegt dat ze de coup moeten doorzetten, omdat dat de enige manier is om de corruptieonderzoeken te stoppen. In het gesprek noemen ze verschillende rechtse politici die daar betrokken bij zijn, maar ook verschillende rechters van het hoger gerechtshof en militairen. Wij wisten al dat er sprake was van een couppoging, doordat dit al eerder gebeurd is in de Braziliaanse geschiedenis toen er linkse regeringen aan de macht waren. Door deze opname is dat alleen maar bevestigd. Dit is de nieuwste schandaal in de Braziliaanse pers.
Buitenlandse agenda
De PT had een sterke buitenlandse agenda om een samenwerking aan te gaan met het Zuiden: Rusland, China, India en Zuid-Afrika, de BRICS. Dat wordt door het Westen gezien als een tegenbeweging, dus als concurrenten. Brazilië is een belangrijk land voor internationale bedrijven, omdat zij zich graag vestigen in Brazilië . Ook Nederland is een belangrijke speler in Brazilië doordat het veel geld investeert. Daardoor komt de rechtse interim-regering héél goed uit voor de westerse bedrijven, omdat zij voor een grootschalige privatisering staan.
Dit gebeurt niet alleen in Brazilië maar door heel Zuid-Amerika, in alle landen met een linkse regering was een soort coup. Zo verliezen veel landen hun soevereiniteit zodat het westen vrije handel heeft. De PT wilde dit tegengaan en investeren in de bewoners van Brazilië, zodat de lagere klasse hogerop kon komen. De afro-Braziliaanse gemeenschap maakt 53 procent uit van de gehele Braziliaanse bevolking en het gaat daar niet goed mee. De PT investeerde in openbare scholing, ziektekosten en daar was veel tegenwerking voor. Alles waar Rousseff voor stond, haar linkse progressieve agenda, wordt nu teruggedraaid.
Reuters schreef eind vorig jaar dat de Shell vijf miljard dollar opzij heeft gezet om te investeren in Brazilië. Voornamelijk voor het kopen van delen van Petrobras, de Braziliaanse oliemaatschappij, die de interim regering wil verkopen. Het Nederlandse bedrijf SBM Offshore is betrokken geweest bij een heel groot corruptieschandaal met Petrobras. Dit is maar een van de gevallen die al duidelijk maakt hoe groot het belang van een rechtse overheid in Brazilië is voor internationale bedrijven en overheden. Dit gaat allemaal ten koste van de overgrote meerderheid van de bewoners van Brazilië.
Brazilië is een gewelddadig land, daar zijn voornamelijk de arme afro-Braziliaanse en de inheemse bevolking de dupe van. Zo zijn er veel inheemse mensen vermoord omdat ze protesteerden tegen de komst van nationale en internationale bedrijven. In de documentaire Cowspiracy komt naar voren dat men in het Westen niet weet over de conflicten over het land. Inheemse bevolkingen moeten plaatsmaken zodat bedrijven zich kunnen vestigen in de Amazone en andere gebieden. Dit zijn bedrijven die bijvoorbeeld handelen in soja en vlees, en daarvoor bossen omkappen met alle gevolgen van dien. De PT begon, nog wel mondjesmaat, dit terug te draaien en de bevolking van Brazilië, die sindsdien altijd vocht voor (land)rechten weer een stem te geven, maar dit wordt tegengewerkt door rechts.
Nederlandse pers
De Nederlandse berichtgeving over Brazilië is in het algemeen slecht, het is een echo van de Braziliaanse grote pers. Leden van de groep Brazilianen in Nederland tegen de Coup hebben de Nederlandse pers alternatieve berichtgeving aangeboden. Er verschijnen in de media wel berichten met zorgen over Brazilië, omdat daar in de zomer de Olympische Spelen gehouden zullen worden. Maar dat zijn zorgen geuit zonder een politieke, historische, sociaal-economische of geopolitieke context die de huidige politieke crisis verklaren. Het lijkt op een uiting van westerse arrogante over een bananenland dat het weer eens niet voor elkaar heeft.
Als Brazilianen in het buitenland proberen we de berichtgeving te veranderen. Brazilianen in Amsterdam, Utrecht, Londen, Parijs, Montreal, Buenos Aires en elders zijn op dit moment zeer actief met acties, manifesten, brieven naar parlementariërs en performances. Wij proberen van hier uit de politieke toestand te evalueren en volgen nauwlettend de enorme beweging tegen de coup in Brazilië. We hebben demonstraties en publieke evenementen georganiseerd, zodat we een betere context kunnen geven over wat er allemaal gebeurt in Brazilië. En daar komen er meer van.
Er gaat ook wel meer verschijnen in de pers, met name doordat de Olympische spelen eraan komen. Maar doordat ook de pers hier vrij liberaal is, moeten wij proberen een rijkere berichtgeving naar buiten te brengen, met oog op de gemarginaliseerde bevolking en op de verbanden tussen onze rechtse elite en de wereld. Onze groep wil ook avonden gaan organiseren met muziek, film, waarin mensen die geïnteresseerd zijn in de Braziliaanse politiek naar toe kunnen gaan, naar geïnformeerd commentaar luisteren en daarover kunnen debatteren met ons. Wij zijn zeer ongerust over Brazilië.
Maar de mobilisatie van veel Brazilianen – vrouwen, de inheemse bevolking, Afro-Brazilianen, armen, landloze boeren, arbeiders – ter verdediging van een legitieme overheid en voor een inclusief en rechtvaardig land geeft ons hoop en energie. Er is vanuit Europa nog veel te doen voor Brazilië ter ondersteuning van de beweging daar. Zo is er ook contact met andere groeperingen door Europa heen, die delen onze zorg over de ravage van neoliberalisme in de wereld en het platgooien van hardbevochten democratieën, om samen te gaan werken.
Lees ook het Manifest van Brazilianen in Nederland die strijden voor democratie en tegen de staatsgreep. Zie ook de Facebook-pagina van Amsterdam voor Democratie – Tegen de Coup.