‘Boycot van Israël is een eerste stap van verzet’
Foto: links een boycot-affiche tegen de apartheid in Zuid-Afrika, rechts een hedendaagse variant gericht tegen de Israëlische bezetting
Wat is het idee achter de BDS-campagne?
De BDS-campagne (Boycots, Disinvesteringen en Sancties) is in 2005 door verschillende vluchtelingenorganisaties, vakbonden, vrouwen- en boerenorganisaties opgericht. Onze drie belangrijkste eisen zijn het einde van de bezetting en het afbreken van de muur, de volledige gelijkheid en waardigheid van Joodse en Palestijnse burgers, en het erkennen van vluchtelingenrechten – in het bijzonder het recht op terugkeer.
We willen dit bereiken door de internationale gemeenschap op te roepen om Israël te boycotten, niet meer in het land te investeren en sancties aan Israël op te leggen. Onlangs hebben we een aantal belangrijke successen geboekt. Zo heeft Elvis Costello zijn optreden in Israël afgelast, en hebben twee van de grootste Italiaanse supermarktketens toegezegd om producten van Agrexco (de belangrijkste Israëlische groenteproducent) te boycotten. Veel van hun goederen worden in de bezette Westbank onder verschrikkelijke arbeidsomstandigheden geproduceerd.
Vooral van vakbonden krijgen we wereldwijd veel steun. Een van de eerste solidariteitsbetuigingen kwam van de zogenaamde triple alliance in Zuid-Afrika, die bestaat uit het ANC, de Communistische Partij en de vakbondsfederatie.
Is een boycot voldoende om het apartheidsregime te beëindigen?
Boycot alleen is zeker niet voldoende. In Zuid-Afrika was het een wereldwijde verzetsbeweging die het regime tot instorten bracht. Maar een boycot heeft hierbij een belangrijke functie. We mogen niet vergeten dat Israël op dit moment actief beloond wordt voor het schenden van internationaal recht. We richten ons met de boycot niet alleen op de VS, want Europa is de belangrijkste importeur van Israëlische goederen. De EU heeft zelfs een vrijhandelsovereenkomst met Israël. Daarom verkopen de meeste Europese supermarkten goederen uit Israël.
In hoeverre kun je de situatie in Palestina vergelijken met die in Zuid-Afrika?
Het gaat niet zozeer om de directe vergelijking. Apartheid is een juridische term die in onder andere het Statuut van Rome gedefinieerd is. Israël voldoet aan al deze criteria. Maar de situaties in Zuid-Afrika en Palestina vertonen inderdaad een aantal overeenkomsten.
De zwarte mensen in Zuid-Afrika hebben nu politieke gelijkheid, maar sociaal-economisch zijn er nog grote verschillen. Wat zou een les voor ons kunnen zijn?
De antiapartheidsbeweging was niet in staat om haar economische doelen te bereiken. Nu is de situatie veranderd in een klassenstrijd, met het verschil dat er zwarte mensen bij de heersende klasse zitten. Voor ons in Palestina zou de vraag van de landverdeling veel meer aandacht verdienen. Tijdens de Nakba in 1948 werd massaal land van Palestijnen gestolen. Dit land is nu in de handen van de Israeli Land Authority. In het bestuur zitten zes mensen van het Jewish National Fund (JNF), een koloniale instelling die sinds 1901 bestaat om land aan Joden te geven.
Hier zie je het verschil met Zuid-Afrika. Als je puur naar de Israëlische wetten kijkt, vind je weinig openlijk racisme. Ze hebben het racisme als het ware uitbesteed aan een private stichting. Het JNF probeert zich te profileren als milieuorganisatie door boompjes te planten op oude Palestijnse dorpen die door de Nakba vernietigd zijn. Als milieuorganisatie hebben zij ook in Nederland de status als ‘algemeen nut beogende instelling’. Jullie belastingscenten gaan daarheen!
Foto: Hazem Jamjoum tijdens een discussiebijeenkomst in Canada
Is er onder Barack Obama iets voor de Palestijnen verbeterd?
Over het algemeen is het buitenlands beleid van de VS tegenover Israël niet veranderd. Het enige dat we misschien wel als een verandering kunnen beschouwen is dat het beleid van Bush bijna krankzinnig zionistisch was – zelfs dusdanig dat het de eigen belangen schaadde. Daarmee bedoel ik de invasies in Afghanistan en Irak. Daaruit kwamen drie pilaren van verzet voort: de strijd voor de vrijheid van Afghanistan, Irak en Palestina.
Obama pakt het wat slimmer aan. De hele betekenis van zijn toespraak in Caïro vorig jaar was het creëren van draagvlak voor zijn beleid, zonder de koers tegenover Israël feitelijk te veranderen. Verzet is nu veel moeilijker. Maar Israël weigert zelfs op de meest banale eisen van de VS in te gaan, zoals een stopzetting van de bouw van nederzettingen. Dit is gênant voor de grootste supermacht ter wereld, daarom slaan ze nu eindelijk een kritischere toon aan.
In de internationale gemeenschap heerst er een breed gedragen consensus over de tweestatenoplossing in Palestina. Tegenstanders zeggen dat daarmee slechts nieuwe zogenaamde ‘bantustans’ gecreëerd worden. Wat is jouw mening?
Als BDS-campagne doen we hier geen uitspraak over. Persoonlijk denk ik echter dat het heel moeilijk zal zijn om gelijke rechten voor Joden en Palestijnen binnen een tweestatenoplossing te bereiken. De bantustans waren kleine regio’s in Zuid-Afrika die aan de zwarte bevolking toebedeeld werden. Ondanks dat de zwarte bevolking in de meerderheid was, werd zij op hele kleine stukjes land geperst. Ze had ook geen Zuid-Afrikaanse nationaliteit, maar die van een van de buurlanden. Dat lijkt inderdaad sterk op dat wat Israël nu met ons aan het doen is. Onder deze machtsverhoudingen zal Israël altijd in staat blijven om de bovengrens te dicteren. Ik denk daarom dat de tweestatenoplossing in wezen dood is.
In hoeverre is de publieke opinie sinds de aanval op Gaza eind 2008 veranderd?
Voor het bloedbad van Gaza was het moeilijker om Israël als apartheidsstaat te bekritiseren. Nu wordt in toenemende mate duidelijk dat Israël aansprakelijk moet worden gesteld. We kunnen onszelf niet als fatsoenlijke mensen beschouwen en dit onrecht zomaar accepteren. Daarnaast is het makkelijker geworden om met mensen op straat over de Israëlische apartheid te praten. Ook meer Joodse mensen erkennen hoe beledigend het is dat deze misdaden in hun naam gepleegd worden. Het feit dat deze misdaad met verwijzing naar de grootste genocide in de 20ste eeuw wordt goedgepraat is geen overtuigend argument meer.
Wat kunnen wij in Nederland concreet doen om de Palestijnen te steunen?
Een doelwit kan Albert Heijn zijn. Deze supermarkt verkoopt paprika’s, avocado’s en andere groenten uit Israël. Ook de vegetarische producten van Tivall worden op gestolen land geproduceerd. Ook is in Nederland een campagne gaande tegen de cosmetica van Ahava. Jullie kunnen Israëlische producten aan de barcode 729 herkennen. Deze producten zijn vaak letterlijk op gestolen land geproduceerd. Een boycot hiervan is een eerste stap om je te verzetten.
Je kunt Hazem Jamjoum nog horen spreken op vrijdag 18 juni in Nijmegen, 22 juni in Vlaardingen en 29 juni in Rotterdam. Meer informatie vind je hier.
Lees meer informatie over de boycotcampagne op:
http://bdsnederland.wordpress.com
http://www.palestina-komitee.nl
Bestel ook onze nieuwe poster (zie onder)
Formaat: A2 • Prijs: los € 2 / per post € 3
Zie hier het bestelformulier
