Boodschap van de Grieken aan heel Europa: ‘stop de bezuinigingen onmiddellijk’

Bij de verkiezingen in Griekenland behaalde de linkse partij Syriza, die zich tegen bezuinigingen keert, een grote winst. Omdat er geen regering kon worden gevormd, gaan de Grieken op 17 juni opnieuw naar de stembus. Dimitris Pavlopoulos, docent aan de Vrije Universiteit en activist, geeft voor socialisme.nu zijn visie op de situatie in Griekenland.
1 juni 2012

Bij de afgelopen verkiezingen hebben Nieuwe Democratie en Pasok (die eerder het snoeibeleid van ECB en IMF doorvoerden) zwaar verloren. De radicaal linkse partij Syriza is de tweede partij geworden. Wat betekent deze uitslag?

De bevolking heeft zich duidelijk tegen het bezuinigingsbeleid uitgesproken. De vorige regering had aangekondigd op korte termijn nog 5,5 procent van het bruto binnenlands product te bezuinigen. Dat zou betekenen: ontslag voor tienduizenden ambtenaren, nog verdere matiging van lonen naar 300 euro en de afschaffing van alle cao’s.

Ook nu is de situatie al verschrikkelijk. De werkloosheid is gestegen tot 21 procent en zelfs 51 procent voor jongeren. Meer dan 100.000 middelgrote bedrijven zijn gesloten. Ambtenaren en werknemers in de private sector krijgen elke maand een nog lager salaris.

De resultaten zijn een boodschap voor de Griekse werkgevers. De Griekse grote bedrijven profiteren enorm van de crisis. Arbeidskosten zijn gedaald naar het niveau van begin jaren tachtig. En de Griekse bevolking heeft ook een boodschap gestuurd aan alle bevolkingen in Europa. Het bezuinigingsbeleid moet onmiddellijk stoppen. De boodschap van de Griekse bevolking en deels ook van de Franse bevolking is dat de EU, Merkel, Schäuble en alle bezuinigingsregeringen geen toestemming van de bevolkingen hebben om dit beleid te blijven voeren.

Wat is Syriza voor partij?

‘Syriza’ betekent eigenlijk Coalitie van Radicaal Links, maar het is geen radicale linkse partij. Syriza is tegen het bezuinigingsbeleid en wil dat Griekenland tijdelijk stopt met de aflossing van de staatsschuld, maar Syriza is ook voorstander van de deelname van Griekenland aan de EU en de euro.

Syriza is wel een partij die aan de beweging deelneemt. Ze wordt binnenkort geconfronteerd met een keuze: kunnen hun voorstellen gerealiseerd worden binnen de EU en de eurozone? Mijn antwoord is nee. Als ze ‘ja’ blijven zeggen, worden ze gedwongen tot zware compromissen die schadelijk voor de bevolking zijn.


Er komen nu nieuwe verkiezingen. Wat verwacht je daarvan?

De media, de bezuinigingspartijen en de trojka doen hun best om de bevolking te terroriseren. Hun doel is dat de bezuinigingspartijen een regering kunnen vormen om hetzelfde beleid uit te voeren. De vraag is nu wat de bevolking gaat doen. In de peilingen boekt Syriza nog meer winst en wordt de grootste partij. Maar de vraag is of de bevolking de straat op gaat.

Griekenland kent al lange tijd een hoog niveau van strijd, met algemene stakingen en werkplekken die zijn overgenomen door het personeel. Kun je daar iets meer over vertellen?

De laatste twee jaar zijn er tientallen algemene stakingen geweest en nog meer andere acties tegen het bezuinigingsbeleid. Ik kan het voorbeeld noemen van de staking in Hellenic Steelworks SA, waar de arbeiders al vijf maanden in staking zijn. Sommige acties zijn een niveau verder gegaan. Het ziekenhuis van Kilkis is overgenomen door de werknemers. De stakers van de failliete krant Eleftherotypia (de Griekse Volkskrant) zijn erin geslaagd twee keer de krant te publiceren zonder steun van de werkgever.

Maar er ligt een lange weg voor ons. Tegenover de Griekse bevolking staan niet alleen de grote Griekse werkgevers, de bezuinigingspartijen een de media, maar ook de EU, de Europese banken en alle Europese regeringen. Met de verkiezingen is een ding duidelijk geworden: elke poging om hetzelfde beleid door te voeren komt neer op een soort staatsgreep.


Wat vind je dat links in Griekenland moet doen?

Links moet nieuwe vormen van organisatie vinden voor de bevolking die gebaseerd moeten zijn op directe democratie. Zulke initiatieven zijn al zichtbaar en moeten nog verder verspreid worden: volksvergaderingen in steden, in wijken in arbeidsplaatsen. De beweging moet echter een stap verder gaan: die moet manieren vinden om de maatschappij te organiseren zonder de dilemma’s van de bezuinigingspartijen, zonder de winst van de banken en de grote bedrijven de prioriteit te geven.

Natuurlijk is de machtsstrijd cruciaal. Die wordt de komende maanden nog crucialer. In eerste instantie is de houding ten opzichte van de staatsschuld en de EU belangrijk. De eerste stappen zijn: De staatsschuld negeren, de euro en de EU onmiddellijk verlaten en de banken en grote bedrijven nationaliseren. De bevolking moet de regie over de economie krijgen. Zolang banken en de financiële wereld onafhankelijk opereren is dat onmogelijk. Zolang grote bedrijven, zoals telecommunicatie, spoorwegen en elektriciteit, geprivatiseerd zijn of worden kan de economie geen andere koers volgen. Daarnaast moeten de bezuinigingen onmiddellijk stoppen, omdat ze tot een diepere recessie leiden.

De andere kant van de polarisatie van de Griekse maatschappij is het feit dat de nazi-partij Gouden Dageraad voor het eerst in het parlement komt. Hoe gevaarlijk is deze ontwikkeling? Hoe staat het met strijd tegen racisme en fascisme in Griekenland?

De grote tegenvaller van de verkiezingen was de grote winst van de militante nazi-partij, de Gouden Dageraad. Dit is een partij van criminelen die migranten aanvalt, terroriseert en mishandelt, met de steun van de vorige regeringen en de politie. Er is geschat dat 50 procent van de politieagenten op deze partij heeft gestemd. De Griekse elite heeft de nazi-partij nodig als een tegenwicht voor links en vooral voor de beweging.

De Gouden Dageraad is er om de bevolking te overtuigen dat het probleem niet ligt bij de bezuinigingen, de EU en het IMF, maar bij de migranten. De 7 procent die de Gouden Dageraad bereikte is zeker zorgwekkend. Er zijn in Griekenland een heleboel acties georganiseerd tegen de Gouden Dageraad. Maar de belangrijkste strijd is tegen het establishment dat ruimte geeft aan de fascisten.

Wat vind je van de manier waarop er door Europese politici wordt gesproken over ‘de Grieken’? Wat vind je dat de rol van links in Europa moet zijn ten aanzien van Griekenland?

De belachelijke argumenten over ‘luie Grieken’ die de crisis hebben veroorzaakt omdat ze geen belastingen betalen en vroeg met pensioen gaan hebben maar een doel: de bevolking van Noord-Europa overtuigen de bezuinigingen in hun eigen land te accepteren om de ramp van Griekenland te vermijden. Maar Griekse toestanden is precies wat Nederland zal krijgen met het Kunduz-akkoord.

Griekenland is maar een proefkonijn van Europa. Wat in Griekenland nu is uitgevoerd zal straks min of meer in heel Europa doorgevoerd worden. De logica van de bezuinigingen blijft hetzelfde: de bevolking moet zijn inkomen en rechten inleveren om de euro te behouden, te banken te blijven financieren en de winst van de grote bedrijven te verhogen.

De propaganda tegen ‘de Grieken’ heeft nog een doel. De Europese politici moeten straks hun kiezers uitleggen waarom zij de rekening van de Griekse staatsschuld moeten betalen. Met de leningsafspraken komt binnenkort tweederde van de onbetaalbare Griekse staatsschuld in de handen van Europese overheden. Dit betekent dat als Griekenland failliet gaat (en dat duurt niet lang …) komt dit bedrag voor rekening van de Europese bevolkingen.

Europees links moet af van de logica dat het de EU en de euro niet fundamenteel mag bekritiseren. We moeten samen met een strijdvoorstel komen dat een weg uit de crisis voor de belangen van alle bevolkingen zal bereiken. Als links de EU en de euro blijft steunen, blijven we ver weg van deze oplossing. Er moet een strijdbare beweging komen die niet alleen tegen de bezuinigingen strijd, maar ook voor een andere samenwerking van bevolkingen en nationaal georganiseerde bewegingen tegen ‘hun’ Europese Unie.