Bezuinigingen? BASTA! Voor een linkse samenwerking die de rekening retour stuurt

Bolkestein kon rekenen op een daverend applaus toen hij bij de massale betoging in Amsterdam tegen de bezuinigingen op de culturele sector verklaarde dat hij ‘niet minder geld voor kunst en cultuur wil, maar meer’. Toen hij daaraan toevoegde dat hij daarvoor het geld wil halen bij ontwikkelingshulp werd hij door het volle Leidseplein van het podium gejoeld. Het antwoord uit de menigte sprak boekdelen: het stoppen van de rechtse bezuinigingen op de kunstsector doen we niet door het toestaan van nog een aanval op een ‘linkse hobby’.

Foto: een overvol Leidseplein tijdens de manifestatie ‘Nederland schreeuwt om cultuur’ op 20 november. Met maar liefst 100.000 deelnemers in tientallen steden was dit veruit het grootste protest in Nederland sinds jaren.

Door Jeroen van der Starre

Hoe we de bezuinigingen dan precies wel stoppen – niet alleen die op cultuur, maar het hele afbraakbeleid dat Rutte, Verhagen en Wilders in stelling brengen – dat is voor de vakbeweging en links nog verre van helder. De verklaarde ‘noodzaak’ van de 18 miljard aan bezuinigingen wordt niet weerlegd. Dat het volslagen absurd is dat de rekening van de crisis bij de lage inkomens wordt neergelegd en niet bij de veroorzakers aan de top, was nauwelijks in de verkiezingsdebatten terug te horen.

Sterker nog: het rechtse neoliberale beleid dat sinds de jaren tachtig ruim baan heeft gegeven voor de zelfverrijking in het bedrijfsleven en de oorzaak was voor de huidige crisis, wordt voortgezet en gepresenteerd als ‘enige alternatief’.

De massale kunstacties en de stakingen bij de post laten zien dat veel mensen die rechtse leugens niet zomaar accepteren. Maar om deze strijd te versterken en te verbreden zal links met een beter antwoord moeten komen dan ‘Mag het een onsje minder?’. De enige weg vooruit is door elke verantwoordelijkheid voor de crisis categorisch af te wijzen.

Een moeilijk 2011

De meeste gezinnen gaan wat Rutte betreft een moeilijk 2011 tegemoet. Wekelijks verschijnen berichten met alweer slecht nieuws. De zorgkosten stijgen veel harder dan door de regering werd verwacht. Inmiddels werd ook aangekondigd dat de gemeentebelastingen, in de vorm van de rioolheffing en de waterschapsbelasting, een stuk hoger gaan uitkomen. Ondertussen zien werknemers hun reële inkomen dalen.

Gemiddeld zijn de inkomens van werknemers afgelopen jaar gestegen met 1,13 procent – dat is minder dan de inflatie, die nu op 1,6 procent wordt berekend. De rijken doen het echter beter dan ooit. De Quote-500 heeft dit jaar met 51 miljoen euro de hoogste ondergrens tot nu toe. Het gezamenlijk vermogen steeg met 6,6 procent naar meer dan 135,5 miljard euro. De loonstijging van de gemiddelde directeur steeg met maar liefst 8 procent. De tendens van toenemende ongelijkheid wordt door het rechtse beleid versterkt.

Volgens de neoliberalen is er ‘geen alternatief’ voor het bezuinigingsbeleid, omdat ‘de staatsschuld moet worden afbetaald’. Maar die staatsschuld is juist enorm toegenomen door de reddingsoperaties van miljarden euro’s voor de financiële sector. Het is diezelfde financiële sector die voor deze rekening zou moeten opdraaien. Dat hoeft ook geen probleem te zijn gezien de winsten en hoge salarissen en bonussen die daar alweer aan de orde van de dag zijn.

Kapitaalinjectie

Wie echter wel een kapitaalinjectie zouden verdienen zijn gewone gezinnen. Dat is ook mogelijk, bijvoorbeeld door de belastingen op de hoogste inkomens en op de winsten te verhogen en de voordelen voor bezitters van grote villa’s in te perken. Zulke maatregelen kunnen jaarlijks vele miljarden beschikbaar maken voor het verbeteren van de levens van mensen die het nu steeds moeilijker krijgen.

Maar het is nog hard zoeken naar een links dat daar ook daadwerkelijk voor wil knokken. Femke Halsema koos er afgelopen maand voor om niet de aanval in te zetten op rechts, maar het vuur te openen op de SP. Die partij is volgens haar ‘sociaal conservatief’, omdat ze zich nog wél verzet tegen de afbraak van sociale voorzieningen. Zelf deed GroenLinks sinds het aantreden van Rutte vooral voorstellen om de ‘hervormingen’ te verscherpen, door bijvoorbeeld ook het ontslagrecht verder te versoepelen. Halsema zegt haar ‘linkse samenwerking’ dan ook vooral te zoeken met D66 en de rechtervleugel van de PvdA.

Gevestigd links lijkt daarmee een gevaarlijke conclusie te trekken uit de laatste verkiezingsuitslag. In plaats van de belangen van de sociaal zwakkeren te verdedigen en de straat op te gaan, probeert het zich vooral te bewijzen als mogelijke coalitiepartner in een komend kabinet en kruipt daarom juist steeds dichter tegen rechts aan.

Ander geluid

Wat er ontbreekt is een links dat een ánder geluid laat horen, dat een visie heeft over hoe de levens van normale mensen daadwerkelijk verbeterd kunnen worden en juist buiten de Haagse kaasstolp laat zien wat het waard is.

Op de SP-manifestatie ‘Armoede werkt niet’ in Den Bosch, een protestbijeenkomst tegen de aanval op voorzieningen voor mensen met een arbeidshandicap, was die behoefte onder de deelnemers ook duidelijk te proeven. De roep om ‘actie’ in de zaal sloot goed aan bij de strijdbare speech van Emile Roemer, die de manifestatie ‘een eerste waarschuwing’ aan het kabinet noemde.

Toch leek de opzet van de dag vooral bedoeld om ‘samen op te trekken’ met de PvdA op parlementair niveau, zonder oriëntatie op het mobiliseren van strijd, laat staan op verzet tegen het crisisbeleid als geheel. Gastsprekers Agnes Jongerius en Job Cohen bleven in hun toespraken steken in algemeenheden en de bezoekers keerden naar huis zonder oproep tot een concreet actietraject.

Geconfronteerd met het meest rechtse kabinet sinds WOII is het echter van groot belang om aan een linkse samenwerking te bouwen die elk verzet bij elkaar brengt – van de sociale werkplaats tot de kunstsector, de post, ambtenaren en studenten – en dit verbindt met een centrale boodschap: wij gaan de crisis niet betalen; zwart en wit, haal het geld waar het zit. Dat is waar de Internationale Socialisten zich ook in 2011 voor sterk gaan maken.

Wat kun jij doen?

• Het nieuwe samenwerkingsverband Rekening Retour neemt het bouwen van een zo breed mogelijk geluid tegen de bezuinigingen als uitgangspunt. Het Platform Tegen Vreemdelingenhaat doet hetzelfde tegen racisme en zondebokpolitiek. Sluit je ook aan bij deze coalities van verzet en zie de agenda voor komende activiteiten.

• Om te voorkomen dat rechts een meerderheid krijgt in de Eerste Kamer – die ze nodig heeft om haar beleid door te voeren – moet ze de Provinciale Statenverkiezingen op 2 maart 2011 verliezen. We roepen daarom iedereen op SP te stemmen, de parlementaire partij die zich het duidelijkste uitspreekt tegen de afbraakplannen.

• Effectief verzet verlangt een uitgesproken antikapitalistisch, antiracistisch en socialistisch alternatief, dat niet het parlement maar de strijd van arbeiders en studenten als vertrekpunt neemt. De Internationale Socialisten bouwen daaraan en roepen ook jou op om bij ons actief te worden.