Bezetting VU succesvol – gezamenlijke strijd loont
Door Maina van der Zwan
In de nachtelijke uren bouwden de bezetters niet alleen een gezellig feestje, maar bedachten ook een strategie om het College van Bestuur (CvB) verder onder druk te zetten. Er werden duizenden pamfletten gemaakt waarin zij aan studenten en universiteitspersoneel uitlegden waarom de VU een slechte werkgever was, voor schoonmakers èn voor haar eigen medewerkers:
Schoonmaakwerk wordt uitbesteed aan de laagste bieder, cateringpersoneel wordt gedwongen te werken voor lager loon en bovendien wordt 35 procent van het ondersteunend personeel bedreigd met ontslag. Dat gaat ons allemaal aan. Het gaat om de kwaliteit van het werk aan de VU, dus ook om de kwaliteit van onderwijs. Daarom voeren we hier actie en daarom zijn dit onze centrale eisen:
1. Dat het College van Bestuur een brief stuurt aan de werkgeversorganisatie van schoonmaakbedrijven, waarin het toezegt de cao-eisen van de schoonmaakbond door te bereken in de contracten.
2. Dat de zes stakende schoonmakers op de VU van wie het contract is beëindigd per direct hun baan terugkrijgen.
3. Dat de personeelsleden van het cateringbedrijf een werk- en arbeidsvoorwaardengarantie krijgen.
De bezetting ging dus over meer dan alleen de schoonmaak-cao. Met de derde eis werd een brug geslagen naar het personeel van de VU en met die boodschap gingen groepjes schoonmakers en sympathisanten volle collegezalen af. Soms werden ze geweigerd, maar in de meeste gevallen werden ze warm onthaald en liep een korte uitleg uit op lange discussies over de vergaande liberalisering in het onderwijs.
Schrijnend voorbeeld hiervan is de situatie van het kantinepersoneel. Na decennia voor de VU gewerkt te hebben, wordt hun werk nu overgeheveld naar een cateringbedrijf en dreigen hun arbeidsvoorwaarden ondergebracht te worden in de horeca-cao. Daarmee zouden zij de facto van vaste contracten naar flexwerk worden gedegradeerd, met alle slechtere arbeidsvoorwaarden van dien.
Marco, een van de koks in de kantine, vertelde maandagavond aan schoonmakers dat hij vorige week donderdag precies 12,5 jaar voor de VU werkte, maar dat niemand dat uberhaupt was opgevallen. Daarom werd hij in een grote bijeenkomst door de schoonmakers in het zonnetjes gezet met een volle bos rozen: ‘Je baas respecteert jou misschien niet, maar de schoonmakers respecteren je wel’.
Ondertussen was de bedrijfsledengroep van de Abvakabo aan de VU bezig om een eigen activiteiten te organiseren. Zij hadden zich de vorige dag al solidair verklaard met de bezetting en riepen nu personeel op om ’s middags naar een openbare actiebijeenkomst in de foyer te komen: ‘Wij roepen medewerkers en studenten van de VU en andere universiteiten op om zich te organiseren en gezamenlijk te strijden voor een betere universiteit.’ De opkomst was overweldigend. Tweehonderdvijftig mensen verzamelden zich om naar een serie inspirerende toespraken te luisteren. Schoonmakers, sympathiserende activisten en personeelsleden van de VU wisselden grieven en ervaringen uit.
Toen kwam het nieuws dat het CvB aan de eisen van de bezetters had voldaan. In een overvolle zaal werden de resultaten medegedeeld. De brief waarin het CvB afstand neemt van de schoonmaakbedrijven en hen oproept weer te gaan onderhandelen, werd ter plekke voorgelezen. Solomon, een stakende schoonmaker van de VU, vertelde het luid gejuich het belangrijkste resultaat. Alle stakers van wie de contracten niet waren verlengd zouden per direct weer in dienst genomen worden. Hier gaat een krachtige boodschap vanuit: Kom aan een van ons en je komt aan ons allemaal.
De derde eis van de bezetters, dat de personeelsleden van het cateringbedrijf een werk- en arbeidsvoorwaardengarantie moeten krijgen, lag lastiger. Het CvB heeft onder druk aangegeven dat er financiële ruimte is om daaraan te voldoen en bereid is met de Abvakabo hierover te onderhandelen. Maar dat is nog geen garantie en de bezetters vertrouwden de toezegging niet, noch voor het kantinepersoneel, noch voor de stakende schoonmakers.
Vanuit de zaal werd geroepen dat we moesten blijven bezetten totdat de contracten waren getekend. Na een hectische en verwarrende discussie verscheen Josja van der Veer, directeur facilitaire zaken van de VU, met de de brieven waarin de contractverlenging werd gegarandeerd. Toen dit was gedaan en een van de organizers beloofde terug te komen als het kantinepersoneel zelf actie zou voeren voor behoud van hun arbeidsvoorwaarden, kwam de bezetting abrupt ten einde.
Het was de dynamiek van kruisbestuiving tussen universiteitspersoneel en stakende schoonmakers die het CvB heeft gedwongen met deze concessies te komen. Hier werd strijd niet alleen in woorden, maar ook in daden verbreed. Precies daar zijn ondernemers en besturen bang voor. En het geeft te denken. Als anderhalve dag bezetten en een paar openbare bijeenkomsten dit al kunnen bereiken, wat zouden we met meer doorzettingsvermogen en meer gezamenlijke acties kunnen bereiken?
Het zijn belangrijke lessen voor de schoonmakers en andere sectoren die worden geconfronteerd met afbraak en verslechteringen. Deze slag hebben we gewonnen, maar de oorlog woedt in alle hevigheid voort.
Lees ook: Hoe kunnen de schoonmakers winnen?