België: eenheid en solidariteit in de algemene staking
Door Mark Kilian
In november en december hadden de vakbonden al acties en stakingen georganiseerd, onder meer in het openbaar vervoer, de luchthavens, ziekenhuizen en scholen. De inzet van de acties is het stoppen van de bezuinigingen die de regering-Michel in petto heeft voor werkend België.
Solidair
Om half tien arriveren we bij actiecentrum De Roma in Antwerpen. Iets later vertrekt een fietstocht, georganiseerd door Hart boven Hard, die de stakingspiketten in de binnenstad bezoekt. De 1500 deelnemers trotseren een halve dag de miezerige regen. Zij identificeren zich grotendeels met ‘het maatschappelijk middenveld’, maar steken een belangrijke hand uit naar de stakers in industrie en publieke sector.
De fietsers stoppen bij het gemeentelijk personeel. Wouter, die spreekt voor Hart boven Hard, ziet het protest breed. Hij leest een
tienpuntenprogramma voor, dat oproept te investeren in zorg, onderwijs, bibliotheken en sport. Schaduwpremier Bart de Wever zegt dat er geen alternatief is. ‘Maar er is wél een alternatief!’ Een spreekster van vakbond ACOD benadrukt dat het verder gaat dan koopkracht. ‘Veel mensen gaan buiten de boot vallen.’
Bij het toneelhuis volgt een pleidooi voor meer rust in het leven, persoonlijke verdieping en ontwikkeling en zaken die soms geen direct economisch nut lijken te hebben, zoals kunst en cultuur. De spreekster pleit voor verscheidenheid en tegen de druk die wordt gelegd op migranten. ‘Weg van de negatieve energie, weg van wij tegen zij en naar een echte sámenleving. Niet alleen de bezuinigingen zijn slecht, maar het hele maatschappijmodel dat daaraan ten grondslag ligt.’
Drie vakbonden, liberaal, christelijk en ‘socialistisch’, werken vooralsnog eensgezind samen in een front. Ze zeggen in hun gezamenlijke pamflet dat de pensioenleeftijd 65 moet blijven, en de inflatiecorrectie (‘index’) ook dit jaar moet worden toegepast. Ze voeren een gevecht dat in veel Europese landen verloren is, inclusief Nederland. Dat zal deel van de reden zijn dat de havenwerkers ons met gemengde gevoelens ontvangen: de Socialist wordt zogenaamd in het vuur gegooid, en bij de frietkraam zeggen de stakingsposten: ‘Ge kunt gerust nemen hoor. Het is gratis, daar houden Hollanders toch van?’
Politiek
Van de linkse partijen zien we alleen de PVDA aanwezig, allen gekleed in een ABVV-jack. Partijmateriaal is verboden, en de vakbonden hebben alleenrecht op propaganda. Die gaat vooral over economische eisen, en laat politieke kwesties zoals racisme buiten beschouwing. Maar dat, volgens hun eigen folder, 42 procent van hun eigen leden in 2010 op Vlaams Belang en N-VA stemde, maakt duidelijk dat politiek de sleutel is. Migranten sympathiseren zonder uitzondering met de staking – maar doen niet evenzeer mee.
Door het verzet tegemoet te komen, zal de regering proberen het front te splitsen. Dat kan deels via economische concessies, zodat groepen arbeiders afhaken. Ook kan de nationalistische kaart worden gespeeld, door Vlamingen en Walen te verdelen, of wit en zwart.
Zowel regering als bonden zijn in deze strijd in loopgraven gedwongen, en een compromis lijkt lastig. Bovendien worden waarschijnlijk in februari opnieuw bezuinigingen aangekondigd.
In de aankomende periode zouden linkse organisaties en vakbonden zich daarom moeten beijveren om de meest vertrapte groepen te organiseren, van universiteitspersoneel tot schoonmakers – en man, vrouw, wit, jood én Marokkaan*. Elke staking die niet solide is, kan gebroken worden. Daarom gaan economie en politiek hand in hand.
15 december was een grootse dag voor werkend België, en had meer solidariteit verdiend. Alle socialisten en vakbondsleden kunnen leren van de eensgezindheid en solidariteit die deze dag uitstraalde. Dit is het gevecht voor een sociaal Europa.
*Kortheidshalve staat ‘Marokkaan’ hier voor alle nationaliteiten die België rijk is.
………………………………………………………………………………………………………………………
Hart boven Hard
Bij De Roma hebben Katrien en Mohamed deurwacht. Ze geven informatie en verkopen buttons voor Hart boven Hard. ‘Badges twee euro!’ scandeert Mohamed onvermoeibaar. Wat brengt hen hier?
Katrien: Van de grootste activist tot de moeder die bezorgd is over haar huishoudbudget, wij komen nu samen op straat.
In Nederland zien we ook dat bij de bezuinigingen op de bijstand, toeslagen, kinderopvang en andere voorzieningen, dat vrouwen heel hard geraakt worden. Hoe is dat hier en hoe vinden vrouwen hun plek in deze strijd?
(Lachend) Ik vind het niet eerlijk dat een vrouw moet antwoorden op die vraag. Maar hoe wij dat voelen: er wordt minder geïnvesteerd in het onderwijs, maar dat voelen onze mannen evenzeer hè, want die kinderen zijn ook van hen.
Voor de gezinnen in het algemeen: gas en water worden duurder. Het onderwijs wordt niet alleen duurder, maar er wordt ook minder geïnvesteerd, klassen worden groter, de gebouwen worden niet onderhouden. In Antwerpen is een chronisch tekort aan plaatsen voor kinderen.
Dan is er een aanval op het tijdskrediet: dat is een systeem waarin men tijdelijk minder kan gaan werken, bijvoorbeeld om voor de kleine kinderen te zorgen of een zieke moeder te ondersteunen, de mantelzorg en zo. In veel gevallen wordt dat ook opgenomen door de vrouw en minder door de man. Dat heeft rechtstreeks invloed op hun inkomen maar ook op hun pensioen.
Als opa’s en oma’s tot 67 werken, dan passen die op woensdag niet meer op. Als ze ziek worden en er is geen plek in de rusthuizen of de ziekenhuizen, dan zorgen de kinderen daarvoor.
Mohamed: Iemand die deeltijd werkt in België krijgt een tijdelijke toeslag, en die wordt nu met 45 procent verminderd. Dat treft vooral vrouwen, maar die besparingen treffen ook het model van het gezin. Financiële problemen zijn meestal de oorzaak van relationele problemen. We gaan op een termijn van vijf jaar de gevolgen zien als dit beleid wordt doorgevoerd.
Wat is jullie perspectief? Hoe zouden we verder moeten gaan na vandaag?
Mohamed: Twee punten. Ten eerste is na vandaag een tijdelijke maatregel nodig: stop de besparingen. De mensen willen nú leven, niet over 30 jaar. Twee: iedereen die multimiljonair is moet z’n belastingen betalen.
Katrien: ‘Ik denk, de grootste eis van Hart boven Hard is die rechtvaardige fiscaliteit. De discussies die zich binnen de vakbonden afspelen ken ik vooral vanuit de media. Maar Hart boven Hart wil opkomen voor het middenveld, voor die solidaire samenleving.
Hilde uit Borgerhout
Ik staak vandaag als maatschappelijk werker. Ik staak tegen de bezuinigingen op maatschappelijk werk en de maatregelen die de mensen verarmen. En ik vind dat er een verharding in de samenleving is, een afbouw van sociale verworvenheden en voorzieningen.
In Antwerpen zijn veel subsidies voor armoedebestrijding en andere samenlevingsproblemen weggevallen. Er is een sociaal bloedbad in deze sector wat weinig de pers heeft gehaald, er zijn heel veel mensen ontslagen. De burger weet dat niet.
Ik weet niet of het veel uithaalt, maar vind het wel nodig om te staken. Blijvend te protesteren. Ik wil dat de vakbond oproept tot actie, maar als ik dingen zie die niet door de beugel kunnen ga ik de mensen van de vakbond ook wel aanspreken.
………………………………………………………………………………………………………………………..
Nicole (PVDA): ‘de vakbond zou de naam vakbond niet meer waardig zijn als ze nu niet zouden reageren’
Nicole Naert is als lid van de PVDA verkozen in de provincieraad in Antwerpen. Als oud-bestuurder heeft ze ook ervaring binnen de vakbond ABVV.
De maatregel die de regering nu treft, met de arrogantie waarmee ze dat doen – de vakbond zou de naam vakbond niet meer waardig zijn als ze nu niet zouden reageren. Dat verwachten de militanten ook. De vakbond heeft de mensen goed geïnformeerd, maar het leeft ook.
Het is een brug te ver: de lonen worden nu nog gecorrigeerd voor inflatie, dat heet ‘index’. Nu hebben ze een ‘indexsprong’ voorgesteld, waarmee we een ronde prijscompensatie overslaan. Eigenlijk zouden alle lonen moeten stijgen met 2 procent, en ze willen dat blokkeren.
Wat heeft de PVDA gedaan bij deze staking, en wat is jullie perspectief?
Wat wij willen als PVDA is dat die maatregelen ingetrokken worden. Ten eerste: de indexsprong moet weg, de koopkracht van de mensen moet blijven bestaan. Twee: de regering heeft zonder dat dat in een enkel programma stond, de pensioenleeftijd opgetrokken naar 67. Dat moet eruit. We willen dat er geld komt voor degelijke openbare diensten, en we willen dat de rijken dat betalen.
Als partij hebben we vijf jaar geleden de miljonairstaks gelanceerd. Maar 2 procent in België zou dat moeten betalen. Heel die staking heeft de vermogensbelasting terug op de kaart gezet. Dat pushen we: dat eindelijk de rijken eens betalen, het kapitaal, en niet de gewone mensen. De Wever zegt constant: “er is geen alternatief”. Maar er is wél een alternatief.
Hoe vertaalt u die strijd om die vermogensbelasting dan naar het beslissende niveau? Wordt dat vechten voor een parlementaire meerderheid of kaart u dat idee in de bonden aan? Als die het niet overnemen…?
Het volk moet dat overnemen. Je zult alleen een vermogensbelasting krijgen als de mensen overtuigd zijn dat dat haalbaar is. Uit een enquete die net is gehouden blijkt dat 85 procent van de bevolking voor een vermogensbelasting is. Ook 77 procent van de N-VA-stemmers zegt: er moet een vermogensbelasting komen in België. En daarom willen wij nu op die nagel blijven kloppen.
………………………………………………………………………………………………………………………..
Havenarbeider Pieter (lid PVDA)
Een zoektocht door het havengebied bevestigt dat de arbeiders gelijk hebben. Alles is dicht, slechts her en der rijdt een auto. En langs de stakingpiketten komen is er niet bij.
Elke dag dat we staken is een dag dat de bazen de winst kwijt zijn. Ze hadden gehoopt dat de stakingen alleen in Wallonië zouden zijn, maar ze hadden buiten de haven van Antwerpen gerekend.
De vakbondsorganisatie is hier twee keer zo hoog als in Nederland.
Ik denk misschien meer. Iedere Dokwerker, zelfs die hier niet zijn, zijn aangesloten bij de vakbond. In de haven van Antwerpen kun je alleen werken als je bij een vakbond bent. Dus het is ook een gevecht tussen de bazen en de bonden.
Als de bonden tegen ons zeggen: we staken? Alleman staakt. We betogen? Alleman betoogt. Nergens in België is dat zo, in Europa denk ik ook niet.
De meeste normale dokwerkers willen nog verder gaan hè? Wat mij betreft: onze economie draait slecht, het is een concurrentie-economie.
Gaan we dit winnen, of niet?
Als wij het been stijf houden wel. Er zijn hier veel mensen, die willen morgen ook staken. Maar da’s snijden in ons eigen vlees, ik heb zeven kinderen. Het stakingsgeld is 40 euro in plaats van 110 per dag. Maar dat hebben we ervoor over. De bonden zeggen tegen ons: we gaan effe de kerstvakantie in, en dan gaan we zien.
Op tv zeggen ze dat maar drie op de tien bedrijven staken, ze zijn een mediacampagne begonnen. Laat ze maar doen. Ik heb er totaal geen angst van. De media mogen schrijven wat ze willen, ze kunnen politie en leger sturen. Maar wij hebben reële macht hè?
We staan hier nu met 200 man, maar het kunnen er ook 4000 zijn. Er werken hier 40.000 havenarbeiders. Daarvan zijn 2-4000 losse dokwerkers, da’s de meest militante groep.
Er zijn veel niet-losse die nu thuis zitten. Mensen die vast in een bedrijf staan, hebben een persoonlijke relatie met hun baas. Normaal durven ze niet, maar die staken nu ook, want ze weten dat wij hier alles plat leggen. Er was daarnet één bedrijf open, dus wij gingen erheen met een paar wagens. Direct ging de poort weer dicht. Dat kunnen wij omdat we losse dokwerkers zijn.