Begin klimaatactieweek: 2000 mensen de straat op in Maastricht
Kopspandoek van de klimaatmars in Maastricht, 20 september 2019.
Het was de derde klimaatmars in Maastricht dit jaar. Het was duidelijk te merken dat de deelnemers, vooral studenten, meer ervaren beginnen te worden in demonstreren. Waar bij de vorige demonstraties soms stiltes vielen werden er nu volop leuzen geroepen. Van ‘keep coal in the ground’ tot ‘power to the people’.
Ook op de Dam in Amsterdam kwamen vrijdag duizenden mensen samen voor een manifestatie in het kader van de wereldwijde klimaatstaking. De opkomst was een grote verrassing voor de organisatoren. Het protest was pas kort van te voren aangekondigd. Ter plekke besloten activisten daarom door de stad te demonstreren. Toen de route gelopen was, besloten activisten er nog een rondje aan vast te knopen.
Bewustzijn
In de week voorafgaande aan de demonstratie in Maastricht was er een discussieavond van de lokale klimaatbeweging. Hier was te merken dat de studenten ook meer ervaren beginnen te raken in systeemkritisch denken. Eerst was de focus vooral consumentistisch, nu was er al wat (gematigde) kritiek op het kapitalisme. Een positieve ontwikkeling.
In de inleidende toespraak op vrijdag werd het privilege van rijke westerlingen benoemd en de verantwoordelijkheid die wij hebben naar armere delen van de wereld om in opstand te komen tegen klimaatverandering. Dit toont dat er een groeiend en internationalistisch bewustzijn is van de situatie, maar ook dat er nog een weg te gaan is. Westerse economieën speelden een centrale rol in het creëren van klimaatverandering, maar onze houding zou verder moeten gaan dan een collectief schuldgevoel. Het zijn Westerse bedrijven geweest, en hun onverkozen besturen, die hun zakken hebben gevuld door de fossiele economie draaiend te houden en klimaatontkenning te financieren.
Tijdens de mars sprak ik met een vader wiens dochter niet was meegekomen. Zij had er graag bij willen zijn, maar was bang voor de gevolgen op haar school. Ze was bij de klimaatmars op 10 maart in Den Haag en deed mee met de klimaatspijbelacties. Haar opleiding was het daar niet mee eens en heeft uit represaille haar studieadvies omlaag gedaan. Dit laat zien dat lang niet alle schoolbesturen zich welwillend opstellen tegenover klimaatstakers, en dat scholieren zich collectief moeten organiseren om af te dwingen dat ze kunnen staken.
Potentieel
Een tweedejaars student conservatorium vertelde me dat haar medestudenten niet af wisten van de demonstratie. Ik sprak die avond ook met een Maastrichtenaar die me vertelde dat ze pas na afloop voor het eerst van de actie hoorde, via een bericht over de opkomst op een regionale nieuwssite. Als er meer ruchtbaarheid aan de demonstratie was gegeven en er bijvoorbeeld in de weken voorafgaand was geflyerd op markten, bij scholen en op de universiteit, had de opkomst nog veel hoger kunnen zijn! Er liepen ook een aantal vakbondsleden mee. Hier moeten activisten in Maastricht op voortbouwen: werkende mensen hebben meer economisch gewicht als zij staken dan scholieren en kunnen een centrale rol spelen in het vormgeven van een rechtvaardige transitie.
De insteek van de mars was onder andere om in Maastricht de klimaatnoodtoestand uit te laten roepen. Hiervoor is de plaatselijke klimaatbeweging ook bezig met een petitie die binnenkort aan de gemeente wordt overhandigd. De gemeente heeft hier al op gereageerd; ze zien niks in zo’n symbolische actie. “Geen woorden, maar daden” zegt een woordvoerder. Dit is een opening voor de klimaatbeweging. Er moet sowieso discussie plaatsvinden over de volgende stappen. Het kan niet blijven bij alleen demonstraties. Er moet worden nagedacht over wat voor “daden” lokaal wenselijk zijn en hoe hier acties voor opgezet kunnen worden.
Samen met alle protesten over de hele wereld was dit protest een goede opmaat naar de actie vrijdag in Den Haag! Deze actie moet nog groter en breder worden.