Bedrijven hebben politiek in hun zak

Dat Shell geen belasting betaalt in Nederland is geen geheim. Inmiddels blijkt dat hetzelfde geldt voor andere Nederlandse multinationals, waaronder ook Philips en AkzoNobel.
19 augustus 2019

Het was al eerder bekend dat multinationals veel te weinig belasting hoeven te betalen, omdat gewone belastingtarieven niet op hen van toepassing zijn. In plaats daarvan maakt de Belastingdienst afspraken over wat ze moeten betalen, zo onthulde Zembla tien jaar geleden.

Maar omdat multinationals ook hun verliezen in het buitenland mogen aftrekken betalen zij feitelijk nauwelijks tot geen belasting. Via allerlei boekhoudkundige trucs is het immers eenvoudig genoeg om voldoende verliezen te laten ontstaan die vervolgens opgevoerd kunnen worden om geen belasting te betalen. En dat is dan ook de norm.

In de afgelopen decennia zijn ook de officiële belastingtarieven voor bedrijven drastisch verlaagd. Het neoliberalisme verschoof de belastingdruk van bedrijven naar werkenden en consumenten. Een veel groter aandeel van de belastinginkomsten komt nu bovendien van de btw en andere vlakke belastingen, in plaats van progressieve belastingen zoals de inkomstenbelasting. Enkele maanden geleden was Rutger Bregman wereldnieuws, toen hij in Davos hamerde op belastingen voor multinationals. En daar heeft hij groot gelijk in. Het zou uitstekend zijn als multinationals bijvoorbeeld weer dezelfde belastingpercentages gaan betalen als werkenden.

Dat zou enorm veel geld opleveren dat goed gebruikt kan worden. Bovendien zou dit de neoliberale leugen ontkrachten dat er nu eenmaal niet genoeg geld is voor zorg, onderwijs, sociale zekerheid, redelijke lonen, huisvesting en de opvang van vluchtelingen.

Maar dat multinationals niets betalen komt omdat ze macht hebben. Ze hebben de politiek in hun zak. Om ervoor te zorgen dat we collectief controle krijgen over de multinationals in plaats van andersom is belasting niet voldoende.  Het probleem is dat deze bedrijven in particuliere handen zijn. De enige echte oplossing is om ze te onteigenen en onder democratische controle te plaatsen.