Bedrijfsbezetters in de hoofdrol in nieuwe documentaire Workers' Republic
Waarom wilde je deze film maken?
Het maken van films is altijd mijn grootste ambitie geweest. Zoals meer linkse filmmakers, raakte ik geïnspireerd door Michael Moore en door de Britse regisseur Ken Loach. Toen een groep arbeiders besloot hun fabriek in Chicago te bezetten kon ik eindelijk mijn wens vervullen om een verhaal te vertellen over arbeidersstrijd. Ik heb altijd bewondering gehad voor gewone mensen die het gevecht winnen van diegenen die het geld en de macht hebben.
Ik heb veel onderzoek gedaan naar de geschiedenis van arbeidersstrijd in de VS, de strijd voor de 8-urige werkdag en de strijd voor gelijke rechten voor zwarten en vrouwen. Het idee dat er radicale sociale verandering mogelijk is wordt de meeste Amerikaanse studenten uit het hoofd gepraat, dus het heeft mij ook tijd gekost om de verbanden te leggen. Uiteindelijk ontwikkelde ik klassebewustzijn en realiseerde me dat ik een marxist was. Sinds 1997 ben ik lid van de International Socialist Organization.
Je woont zelf in Chicago, dus je kon van dichtbij meemaken wat er gebeurde. Hoe heb je de bezetting ervaren?
Ik werd gebeld dat er iets zou gebeuren bij een fabriek in Chicago. Het zou een klassieke fabrieksbezetting worden maar ik dacht niet dat het mogelijk was dat arbeiders echt zo radicaal waren. Zeker niet in een tijd waarin de Democraten net de verkiezingen hadden gewonnen, wat normaal gesproken leidt tot passiviteit in strijd. Toen ik eenmaal arriveerde, was meteen duidelijk dat dit geen doorsnee actie was. Deze arbeiders gingen uit van het ‘yes, we can’-idee uit de verkiezingen en combineerden dat met de woede die er heerste over de miljarden waarmee die herfst de banken gered waren.
Wat voor stad is Chicago?
Chicago is een van de meest gesegregeerde steden in Amerika. Er is een grote gemeenschap van minderheden. Het grootste deel daarvan komt uit Spaanstalige landen zoals Mexico. Het grootste deel van de bevolking is zwart. Latino’s en zwarten moeten vaak de rijken dienen of hun ziel verkopen aan de Democraten om enige macht te hebben in Chicago. Opmerkelijk aan de bezetting was hoe de onderlinge verschillen werden overwonnen en de arbeiders de valse tegenstelling op basis van ras doorprikten en elkaar als onderdeel van dezelfde werkende klasse zagen. Niet tegen elkaar vechtend, maar zij aan zij.
De hele bezetting duurde maar een paar dagen. Hoe verklaar je de moed en creativiteit die zo snel los kwam onder de arbeiders?
De arbeiders hoefden hun fabriek maar zes dagen te bezetten om hun eisen ingewilligd te zien worden, maar het proces dat eraan vooraf ging was veel langer. De strijd begon al toen ze merkten dat er materieel uit de fabriek werd gehaald. Een paar arbeiders volgden de vrachtwagens die de machines transporteerden, ze zorgden ervoor dat iemand dag en nacht de wacht hield bij de poort en het vrachtwagenpark, omdat ze wisten dat daar een deel van het materieel verstopt was. Wekenlang wisten ze niet wat hun lot zou zijn, maar ze hielden rekening met het ergste. Ze organiseerden regelmatig geheime bijeenkomsten om te bespreken wat ze zouden doen als de fabriek zou sluiten.
Hoe belangrijk waren de solidariteitsacties bij de fabriek?
De solidariteitsacties kwamen meteen van de grond. Ze lieten zien hoe groot de woede was onder gewone mensen over het redden van de banken terwijl miljoenen vreesden voor hun baan. De bezetters wisten niet hoe lang hun gevecht zou duren, maar toen ze zagen hoeveel steun ze kregen, wisten dat ze door moesten gaan tot het eind.
In tegenstelling tot Nederland laten de vakbonden veel ruimte aan individuele leden om zelf bijeenkomsten te organiseren en de tactiek te bepalen. Wat vind je van de rol van de bonden?
De arbeiders van Republic Windows and Doors zijn aangesloten bij een kleine vakbond die vanuit deze sector is ontstaan en daarom hun contactpersonen veel vrijheid en zelfstandigheid geeft. Andere arbeiders worden door deze leden betrokken bij en getraind in het organiseren van strijd. Bovendien wordt er een open discussie gestimuleerd over alle onderwerpen. Arbeiders onderhandelen zelf over hun loon en de vakbond als geheel vergeet ook zijn belangrijkste middel niet: staken. De focus van de vakbond op de zelforganisatie van de arbeiders is een van de factoren die de bezetting makkelijker maakte.
Bijna zeventig procent van de werknemers is van Latijns-Amerikaanse en Afro-Amerikaanse afkomst. Je zou de bezetting kunnen zien als een verlengde van de strijd die migranten voeren voor gelijke rechten. Hoe kijk jij hier tegenaan?
Racistisch rechts heeft in de VS altijd latino’s als tweederangsburger benaderd, wat heeft geresulteerd in het antwoord van miljoenen latino’s die de straat op gingen voor gelijke rechten. Veel van de mensen van de vakbond bij Republic deden hieraan mee. Een groot deel van de moed in de latino-gemeenschap komt voort uit de strijd tegen razzia’s en deportaties en voor arbeidersrechten en vrijheid voor alle migranten.
Wat is de belangrijkste les uit je film?
De belangrijkste les is dat radicale strijd altijd werkt. Dat is altijd zo geweest. Dat beamen ook de bezetters. Ze zouden het zo weer doen als het nodig zou zijn. Van grote revoluties tot het gevecht voor gelijke rechten, strijd is de enige manier om te winnen.