Barensweeën van een nieuw Midden-Oosten
Door Dirk Wanrooij
Met name uit Suez kwamen berichten over gewonden en doden onder de demonstranten. De stad was gisteravond volledig afgesloten van de buitenwereld. Niemand werd er in of uit gelaten, telefoonlijnen lagen plat en internet was niet toegankelijk. De enkele berichten die nog wél de stad uit kwamen, gaven blijk van de ernst van de situatie: ‘Int’l media, #Suez is THE Egyptian #SidiBouzid! Ppl are being massacred by police RIGHT NOW, we need coverage!’
Dinsdagavond had het ministerie van Binnenlandse Zaken verklaard dat het Moslimbroederschap achter de protesten zou zitten. De bizarre onjuistheid van deze verklaring – de Moslimbroeders hadden zich van tevoren openlijk gedistantieerd van de demonstratie – kan alleen worden gezien als een poging om Westerse sympathie voor de protesten tegen te gaan, en de geesten klaar te maken voor geweld en repressie.
De verwachte crackdown bleef dan ook niet lang uit. Aan de brute ontruiming van het centrale plein in Caïro op dinsdagavond werd woensdag een vervolg gegeven. Waar er dinsdag overdag nog enigszins behouden werd opgetreden door de veiligheidsdiensten, gingen ze gister los. Een ieder die er ook maar uitzag als een demonstrant werd opgepakt of ondervraagd. Het lukte de ordetroepen op die manier om het protest verdeeld te houden. Maar terwijl beelden van de gebeurtenissen van dinsdag nog altijd een weg naar buiten vonden, weerklonk ook vandaag weer ‘El sha3b yoreed esqat el nezaam’ (het volk wil de verwijdering van het systeem).
Honderden demonstranten zitten inmiddels vast of zijn gewond, en er is een onbekend aantal dodelijke slachtoffers. Het lijkt erop dat daarmee een point of no return is bereikt. Voor aanstaande vrijdag, een vrije dag in Egypte, staat er een Million Man March gepland.
Mubarak weigert vooralsnog toe te geven aan de meest simpele eisen van de demonstranten en rekent op het uithoudingsvermogen van zijn veiligheidstroepen. Maar volgens de berichten zijn deze oververmoeid. Bovendien bestaan de ordetroepen in Egypte uit dienstplichtige, veelal arme jongens uit de Delta en Opper-Egypte die maar al te bekend zijn met de realiteit in het Egypte van Mubarak.
De Amerikanen, die Egypte jaarlijks van een slordige twee miljard dollar voorzien, hebben hun trouwe bondgenoot opgeroepen open te staan voor hervormingen. Maar het is de VS die jarenlang een oogje dichtkneep bij de mensenrechtenschendingen in Egypte. De oproep lijkt dan ook meer op een bezorgde uiting van een wereldmacht die in enkele weken haar positie in de regio flink verzwakt ziet. Na de pro-Westerse dictator in Tunesië, staat nu ook steunpilaar Mubarak onder ongekende druk. Vrijwel tegelijkertijd boekte Hezbollah een beslissende politieke overwinning in Libanon, en verloor de Palestijnse Autoriteit enorm veel krediet door de publicatie van de zogenaamde Palestine Papers.
Het doet me denken aan de woorden die Concoleeza Rice in 2006 gebruikte om de Israëlische aanval op Libanon te omschrijven: ‘Het zijn de barensweeën van een nieuw Midden-Oosten.’