Assad: vriend van de Palestijnen?
Door Miriryam Aouragh
Syrië ligt op een gevoelig knooppunt in het Midden-Oosten. Het grenst aan Israël, een staat die een reële bedreiging vormt. En omdat het land zijn eigen natuurlijke grondstoffen mist, is het economisch zeer afhankelijk van andere landen. Voormalig president van de VS George Bush beschreef Syrië als een ‘staatssponsor van terrorisme’, en het regime voelt zichzelf geïsoleerd. Om die redenen zoekt het aansluiting bij andere anti-Amerikaanse en anti-Israëlische bewegingen, zoals de Palestijnse Hamas en de Libanese Hezbollah, om zijn positie te versterken.
Om deze reden kiezen veel mensen de kant van het regime tegen de volksopstand, met het argument dat het Imperialisme de enige winnaar zal zijn. Ze proberen de revoluties af te schilderen als een westers complot dat het Syrische volk gebruikt als pionnen in een groter strategisch spel.
De steun van het Syrische regime voor het Palestijns verzet voeren zij aan als bewijs voor haar ‘anti-imperialisme’, en stellen dat de val ervan een tegenslag zou betekenen voor de Palestijnen. Maar hiermee zien ze het tegenstrijdige karakter van dit regime over het hoofd. Syrië heeft altijd slechts selectieve steun gegeven aan de Palestijnen waar dit de eigen belangen diende.
Toen Syrië intervenieerde in de Libanese Burgeroorlog van 1976, verpletterde ze daarbij de PLO (Palestine Liberation Organisation) en Libanees links. Het Syrische regime deed niets om de ultra-rechtse Falangistische milities te stoppen tijdens het bloedbad onder Palestijnen in het Tal-al Za’tar vluchtelingenkamp nabij Beiroet. En het weerhield de Palestijnen om zich tegen bondgenoten van Israël te verzetten in de vluchtelingenkampen van Sabra and Shatila in 1982. Het Syrische regime is dus best bereid om op sommige momenten het Palestijnse verzet te steunen, maar keert zich ertegen als het buiten zijn eigen controle dreigt te raken.
De relatie van het regime tot het imperialisme is ook tegenstrijdig. In 1991 hielp Bashars vader Hafez Assad de VS in de oorlog tegen Irak. Maar het regime bleef het verzet steunen tegen de Israëlische bezetting en was tegen de invasie van Irak in 2003, terwijl ze tegelijkertijd stilletjes de VS hielp om het Irakese verzet af te snijden van steun. Het regime bood zijn diensten aan in de ‘war on terror’, door een van de schakels te worden in het ‘global rendition program’ (het netwerk van meestal geheime en illegale transportroutes en gevangenissen waarin oorlogsgevangenen werden ontvoerd, vastgehouden en gemarteld, red.).
Het Syrische regime heeft wel enig respect verworven als enige Arabische staat die het geweld van Israël afwees. Maar dit was niet zozeer omdat het zich tegen Israëls gewelddadige gedrag verzette, maar omdat alle andere Arabische staten dit niet deden. Het heeft nergens stappen gezet die Israël daadwerkelijk uitdaagden. Dit verklaart waarom Israëlische zogenaamde experts zwijgen over de crisis van Assads regime, omdat in tijden van onzekerheid de status quo de beste optie is. Israël weet dat het niet bang hoeft te zijn voor Syrische dreigementen met militair geweld. Assad deed namelijk niets ter vergelding toen Israëlische soldaten op de Syrische grens tientallen Palestijnen neerschoten tijdens de Nakba-protesten afgelopen jaar.
Gewone mensen in Syrië zijn meer pro-Palestijns dan het regime. Dit is belangrijk om te beseffen in het licht van het argument dat als het regime valt, het voor de Palestijnen slechter zal worden. Maar als de revolutie in Syrië slaagt en deze organisch verbonden is met andere revolutionaire experimenten zoals in Egypte, dan zal een nieuw regime gebaseerd op volksmacht, meer en niet minder betrokken zijn bij de Palestijnen.
Palestijnen in Syrië
Palestijnen die in Syrië wonen, zijn grotendeels geïntegreerd in de maatschappij en hebben toegang tot onderwijs en banen. Er zijn vele steden en dorpen waar Palestijnen zich bij de protesten hebben aangesloten en in Damascus waren velen van hen bij bijeenkomsten tegen het regime. De risico’s zijn erg groot voor ze, want iedereen weet dat als het regime weer de overhand krijgt, de Palestijnen erg kwetsbaar zullen zijn voor wraakacties van de Syrische staat.
Het beschieten van Homs onder het mom van steun voor Palestina, is alleen maar schadelijk voor de Palestijnse strijd. Wat zou een gewone Syriër denken als hij hoort: ‘Ik kan je revolutie niet steunen in het belang van Palestina?’
We moeten het argument verwerpen dat de revoluties en opstanden een imperialistisch complot zijn. Er zit meer achter de simpele keuze van ‘je bent voor of tegen ons’ in naam van anti-imperialisme. Zij die de repressie steunen, lijken niet in staat om zich voor te stellen dat er een alternatief bestaat, gebaseerd op authentiek en democratisch volksverzet. Het antwoord is niet een interventie geleid door NAVO of VS, noch een oppositiegroep gesponsord door Quatar of Saoedi-Arabië, die in luxe hotels in Istanbul of Parijs zitten te beramen wat ze zullen doen. Het zijn gewone Syriërs die hun eigen geschiedenis maken.
De Arabische regimes hebben op ieder moment geprobeerd de Palestijnse beweging te beperken en te beheersen. Syrië liep hierbij voorop. De val van het regime betekent niet het einde van het verzet, zoals Hamas liet zien toen het alle banden met het regime verbrak en publiekelijk de revolutie steunde.
De motieven van de Hamas-leiding liggen waarschijnlijk niet zo dat ze simpelweg de kant kiest van de revolutie, maar ook volgen ze Qatar niet blindelings. Ze doen een gok, gebaseerd op de verwachting dat het Syrische regime zal vallen. Maar niettemin maakt dit ruimte voor grotere solidariteit tussen de Palestijnen en de Syrische revolutie.
De revoluties in de Arabische wereld zullen de Palestijnse beweging bevrijden van de beklemmende bemoeienis van deze regimes. De revolutie in Syrië is geen ‘revolutie tegen het verzet’, noch ‘een westers complot’. Het is een volksopstand die de mogelijkheid opent voor het Palestijnse verzet om opnieuw op te komen als een beweging van het volk, van onderaf.