Arbeidersprotest tegen Egyptische dictatuur
Door Hossam el-Hamalawy
Ghazl el-Mahalla is de grootste textielfabriek in het Midden-Oosten. De 27 duizend arbeiders die er werken hebben het regime eerder al gedwongen tot economische concessies. Zondag legden zij het werk plat, trokken uit de fabriek en riepen leuzen als ‘Weg met Hosni Mubarak! Jouw regime is shit!’ Toen ze de stad aan de Nijldelta introkken sloten zo’n tienduizend mensen zich bij hun demonstratie aan.
Het protest in de fabriek begon rond de eis voor een landelijk minimumloon. De demonstratie was gepland op de dag voordat de Nationale Raad voor Lonen (het overheidsorgaan dat het minimumloon bepaalt) voor het eerst sinds de jaren tachtig bijeen moest komen. Sinds 1984 ligt het minimumloon al vast op 4,90 euro per maand, terwijl de inflatie enorm is. De arbeiders eisen dat de regering het minimumloon verhoogt tot 168 euro per maand.
Het protest was in het geheim georganiseerd door linkse activisten in de fabriek. De bazen riepen de hulp in van de oproerpolitie. Op dat moment bestormden de arbeiders de poorten en verjoegen de politie. Ze trokken door de straat en zwaaiden met broden, terwijl ze scandeerden: ‘We hebben onze buik vol van bonen eten, terwijl de rijken kippen en duiven eten’. Anderen riepen slogans tegen Mubaraks zoon en opvolger: ‘Gamal Mubarak, vertel je vader dat we hem haten’.
Kamal al-Fayoumi, een vakbondsorganisator en activist van de niet erkende textielbond zei in een toespraak: ‘We eisen sociale rechtvaardigheid voor alle arbeiders in Egypte. We willen dat de rijkdommen eerlijk worden verdeeld onder arbeiders en boeren, en niet onder deze regering van zakenmannen.’
Mubaraks regime is een belangrijke Amerikaanse bondgenoot. Vorige maand trokken honderdduizenden Palestijnen uit Gaza Egypte in nadat ze het hek hadden verwoest dat er door Israël is neergezet. Mubarak heeft de grens afgesloten als deel van de Amerikaans-Israëlische belegering van Gaza. Daarmee steunt hij hun strategie tegenover Hamas, dat in 2006 de Palestijnse verkiezingen won. De Egyptische veiligheidstroepen vochten bij het hek tegen Palestijnen en verzetsstrijders. De beelden van Egyptische oproerpolitie die insloeg op Palestijnen leidden tot woedende protesten in de hoofdstad Caïro. Mubarak werd hierdoor gedwongen te onderhandelen met Hamas.
Nu verschuift het initiatief opnieuw naar de Egyptische arbeidersklasse. De demonstratie van zondag is een verdieping van de golf van stakingen die in december 2006 in Ghazl el-Mahalla begon. Een staking over bonussen werd toen het voorbeeld voor een hele serie vergelijkbare protesten, waaronder stakingen van spoorwegpersoneel, verpleegsters, arbeiders in de cementindustrie en belastinginners.
Het protest van afgelopen zondag betekent ook een verhoging van het tempo van de strijd. In eerdere stakingen vochten de arbeiders in Mahalla vooral over lokale economische eisen, en deden ze oproepen aan Mubarak om op te treden tegen de fabriekseigenaren. De leuzen tegen Mubarak en zijn familie laten zien dat de beweging een politiekere vorm begint aan te nemen. Voor het eerst sinds de broodrellen van 1977 werden landelijke eisen naar voren gebracht in een massademonstratie.
De huidige golf van strijd begon met de pro-Palestijnse demonstraties in 2000, die uitmondden in een anti-oorlogsportest van dertigduizend mensen in Caïro op 20 en 21 maart 2003. Deze demonstratie, die in Egypte de ‘Tahrir Intifada’ wordt genoemd naar het centrale plein in de hoofdstad, brak het regime van angst van Mubarak. Het verzet tegen oorlog en neoliberalisme begint een vormende invloed te krijgen op de bewegingen voor veranderingen in het Midden-Oosten.