Akkoord Paars-plus is aanval op positie werkende mensen

Het is onder Rutte-II een vast patroon geworden: politici vertellen glimmend voor de camera’s wat voor baanbrekend akkoord ze hebben gesloten. Hierop volgt een dagenlang mediaoffensief vol neoliberale onzin en uitspraken zoals ‘dat de politiek het wel kan’. Na een week is het stof neergedaald, wordt er gewoon zes miljard bezuinigd en zitten we nog steeds in een economische crisis.

Door Ewout van den Berg

Met het akkoord dat afgelopen vrijdag is gesloten door de PvdA, VVD, D66, SGP en Christenunie (Paars-plus) zijn de bezuinigingsposten een beetje verschoven, maar de omvang van zes miljard staat nog steeds. De coalitie bezuinigt bijna een half miljard euro extra op de ministeries, terwijl ze lastenverzwaringen doorvoert via van belastingverhogingen op water, afval en nieuwe auto’s. De vervuiler betaalt niet. Iedereen gebruikt namelijk water of zet afval aan de weg, terwijl de korting voor mensen met een duurzame auto juist niet doorgaat.

Paars-plus voegt de huurtoeslag, zorgtoeslag, kinderopvangtoeslag en het kindgebonden budget samen, in een zogenaamde huishoudtoeslag. Hierop wordt direct bezuinigd. ‘Koopkracht verbetert voor bijna alle groepen’ kopt de Volkskrant suggestief. Dit is niet waar. Verbeteringen ten opzichte van een alleen virtueel bestaande miljoenennota zijn nog steeds gewoon verslechteringen! Het is positief dat er extra geld gaat naar onderwijs, maar hiermee is de nullijn voor docenten nog niet van tafel en is het maar de vraag of de werkdruk van docenten omlaag gaat. Een kwart van dit geld gaat naar gratis boeken: die waren al gratis voor arme gezinnen, maar nu dus ook voor rijken.

Rijk versus arm

De voorgestelde wijzigingen van het belastingstelsel zijn tekenend voor de politiek van deze gelegenheidscoalitie. De afgesproken verlaging van de eerste belastingschijf geldt voor iedereen. De heffingskorting voor de vierde schijf wordt door de coalitie toch niet afgebouwd. Rijken ontvangen hiermee bijna 500 miljoen euro steun. Niks geen ‘nivelleringsfeestje’ dus. De armen worden met dit akkoord armer, en de rijken rijker.

Zware bezuinigingen uit de miljoenennota zijn blijven staan. Het kabinet haalt 1,5 miljard euro weg bij de zorg. In het akkoord dat woningcorporaties deze zomer afsloten met minister Blok staat dat corporaties de verhuurdersheffing zullen doorberekenen aan huurders: 1,7 miljard euro. Dit jaar maken we de grootste huurverhoging mee sinds 1994. Het aantal huishoudens dat onder de armoedegrens leeft, zal mede hierdoor de komende jaren stijgen, naar schatting van 27 tot 35 procent.

Zoals we eerder zagen in Zuid-Europese staten, zullen de bezuinigingen de crisis alleen maar verder verdiepen. Het IMF verwacht dat de Nederlandse staatsschuld het snelst zal stijgen van de eurozone en het begrotingstekort verder zal toenemen.

SP-leider Roemer vertolkte dan ook een breed sentiment toen hij dit akkoord ʻbijsturen op de verkeerde weg’ noemde. Er zit echter wel een bepaalde logica achter het akkoord.

Neoliberale logica

Pechtold stelde vrijdag dat dit akkoord 50.000 banen zal opleveren in de toekomst en dat ‘de overheid geen banen creëert, maar dat ondernemers dit doen’. Vandaag werd duidelijk dat volgens de neoliberale modellen van het CBP zelf, het wel 27 jaar duurt voordat die 50.000 banen er zijn!

Maar de afgelopen jaren hebben laten zien dat bedrijven weigeren om te investeren, en dat de staat met bezuinigingsbeleid de crisis juist verdiept. Het voorstel om de ontslagbescherming af te breken en de ww-duur te verkorten, is geen antwoord op de crisis. De coalitie probeert hiermee de machtsverhoudingen tussen kapitaal en arbeid in korte tijd nog verder in het voordeel van de eerste groep om te buigen.

Bedrijven kunnen door de afbraak van ontslagbescherming ook beter slechtere arbeidsvoorwaarden afdwingen van werkers. Tegelijk worden werklozen door de beperking van de ww-duur gedwongen elke baan te accepteren. Dit zet de lonen verder onder druk en dwingt meer mensen werk te accepteren onder hun niveau. Dit helpt alleen de winsten, ten koste van gewone mensen.

Dit kabinet gebruikt de toename van flexibele arbeid om de rechten van alle werkenden uit te hollen. In de neoliberale newspeak van Pechtold: ‘Flexibel wordt minder flexibel, vast wordt minder vast.’ De voorgestelde wijziging – na twee jaar tijdelijk, recht op vast – betekent in de praktijk echter dat mensen nu na twee, in plaats van drie jaar op straat staan. Dit akkoord genereert geen banen maar meer werkloosheid en een toename van het aantal flutbanen.

Staak de afbraak

Dit akkoord is een directe provocatie van de vakbeweging. In het voorjaar ging Heerts – ondanks het mandaat van het toenmalige ledenparlement – akkoord met de beperking van de ww-duur en de ontslagbescherming. Hij zei toen ook dat het bezuinigingspakket voor 2014 van tafel was. Later kondigde hij aan het akkoord op te zeggen als de ww-duur verder beperkt werd.

Nu wordt er niet alleen zes miljard euro extra bezuinigd, maar dreigen de rechten van werkende mensen nog sneller te worden afgebroken. Dit hebben we er ook aan te danken dat binnen de top van de vakbeweging de lijn van Heerts domineert. Het kabinet kan nu zeggen dat een half jaar eerder versoepelen van het ontslagrecht geen wezenlijke verandering is en daarin hebben ze nog gelijk ook. De fundamentele wijziging is al geaccepteerd.

Dit kabinet vertrekt niet vanzelf, daarvoor is verzet nodig. Het sociaal akkoord is eenzijdig opengebroken, en Rutte en de werkgevers spelen een bikkelhard spel. Eerder schoof de FNV al de datum 30 november naar voren voor een ‘demonstratieve bijeenkomst’. Dit is onvoldoende. Er moeten regionale actiecomités worden opgericht binnen de vakbond die lokaal kunnen mobiliseren voor de actie. Eerder nog beloofde Heerts dat er niet gestaakt zal worden richting 30 november. Maar om echt druk uit te oefenen, zijn stakingsacties juist centraal. Het voorbereidende kaderberaad in Utrecht op 23 oktober zou dit in het actietraject moeten meenemen.

We kunnen dit kabinet alleen stoppen als we ook met de logica breken dat bezuinigingen ʻnoodzakelijkʼ zijn, en dat de rechten van werkende mensen het probleem zijn. Juist de top van de bedrijven weigert te investeren in werkgelegenheid, en sluist liever miljarden naar aandeelhouders of belastingparadijzen. We zouden deze rijkdom moeten aanwenden om publieke voorzieningen niet alleen in stand te houden, maar zelfs uit te breiden.

We mogen geen genoegen nemen met de belofte dat er 50.000 banen worden gecreëerd in 2040, terwijl we weten dat er de komende jaren een veelvoud aan zorgwerkers op straat wordt gezet door dit kabinet. Oprutte dus met de bezuinigingen!

Kom op woensdag 23 oktober om 13.00 naar de Jaarbeurs in Utrecht voor het kaderberaad. Op de website van Abvakbo FNV vindt je meer informatie.