Afschaffing stufi moet startschot zijn voor nieuw studentenverzet

De studieboete is nog niet van kracht of het kabinet is alweer bezig om de volgende bezuiniging op het hoger onderwijs door te voeren. De regering bewijst hiermee opnieuw toegewijd te zijn aan het neoliberale project om een studie van een recht tot een privilege te maken. Er is dan ook geen reden om aan te nemen dat het hierbij zal blijven en studenten doen er daarom goed aan om zich te organiseren en het gevecht aan te gaan.

Foto: Studentenprotest op het Malieveld, 21 januari 2011.

Door Cihangir Civan

De bezuinigingsmaatregelen op het hoger onderwijs zijn het afgelopen jaar verder doorgevoerd. Na verhoging van het collegegeld voor een tweede studie en de studieboete voor langstudeerders, staan nu de afschaffing van de studiefinanciering voor masterstudenten en de verdere inperking van de OV-studentenkaart gepland. Het afgelopen jaar hebben de studenten zich tegen de eerdere maatregelen verzet, maar het is niet gelukt de bezuinigingen te stoppen. En dus gaat Ruttes kabinet door met zijn plannen.

Op dit moment hebben studenten voor de nominale duur van hun studie recht op een basisbeurs van 266,23 euro voor uitwonenden. Als het aan het kabinet ligt wordt die basisbeurs vanaf september 2012 afgeschaft voor de masterfase en omgezet in een lening. In het kader van de extra bezuinigingen dreigt dit een opstapje te zijn naar de volledige afschaffing van de studiefinanciering. Deze invoering van een zogenaamd ‘sociaal’ leenstelsel zal een aantal ingrijpende consequenties hebben voor huidige en toekomstige studenten.

Barrière

Studenten die hun studie niet kunnen bekostigen zullen een lening moeten afsluiten of extra moeten werken. Voor een groot deel van de studentenpopulatie zal dit een barrière vormen om hoger onderwijs te volgen. Studeren wordt minder toegankelijk voor getalenteerde jongeren afkomstig uit sociaal-economisch zwakkere gezinnen. Op deze wijze wordt de rekening van de crisis bij studenten neergelegd terwijl zij er niet verantwoordelijk voor zijn.

Voor veel jongeren is de studiefinanciering van bepalende waarde om voor studeren te kiezen. Het is niet genoeg om in alle kosten te voorzien, maar wel essentieel. Zo zegt 86 procent van de mbo’ers naar het hoger onderwijs te willen gaan. Als de stufi wordt afgeschaft zegt tweederde daarvan niet naar het hoger onderwijs te gaan. Terwijl juist studenten uit kwetsbare groepen aangemoedigd zouden moeten worden om te gaan studeren, zullen de nieuwe kabinetsplannen vooral voor hen een bottleneck worden.

Onder studenten, scholieren en ouders van studenten bestaat er veel weerstand tegen de invoering van het leenstelsel, zo blijkt uit onderzoek van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb). De conclusie van de LSVb luidt: ‘De invoering van een sociaal leenstelsel zal ertoe leiden dat een aanzienlijk deel van de toekomstige generatie studenten, de huidige scholieren en mbo’ers, niet meer naar het hoger onderwijs zal gaan. 42 procent van de scholieren en mbo’ers met de ambitie het hoger onderwijs te bezoeken, geeft aan dat zij dit niet meer willen als het huidige systeem van studiefinanciering wordt omgezet in een sociaal leenstelsel.’

Actiebereidheid

De LSVb spreekt zich terecht kritisch uit, maar het is de vraag of ze hier ook naar zal handelen. Vorig jaar organiseerde de studentenbond een demonstratie op het Malieveld tegen de invoering van de studieboete. De actiebereidheid was groot: 20.000 studenten en docenten namen deel aan de actie. Maar in plaats van door te bouwen op deze geslaagde actie, zag de LSVb af van verdere stappen. Ze gaf de strijd op voordat die goed en wel begonnen was en stond zo toe dat de studieboete werd ingevoerd – ondanks grote onvrede en actiebereidheid onder studenten.

We kunnen er daarom niet gerust op zijn dat de LSVb effectief leiding zal geven aan de strijd tegen het leenstelsel. De uitdaging voor studentenactivisten is daarom om netwerken te smeden en zelf initiatieven te nemen voor acties. Op die manier kunnen zij de LSVb en andere studentenorganisaties onder druk zetten om hun verantwoordelijkheid te nemen en op te roepen voor breder protest.

Daarin hebben we bovendien een duidelijke strategie nodig om de afbraakplannen van het kabinet tegen te houden en de druk op te voeren. Wat we van het afgelopen jaar kunnen leren is dat eenmalige acties onvoldoende zijn en dat we een langer actietraject nodig hebben om te kunnen winnen. Het is daarom van groot belang dat de studentenbeweging weer op gang komt, dat ze leert van de eerdere strijd en een langetermijnvisie ontwikkelt.

• Kom naar de actievergadering op de UvA op 1 februari
• Lees de brochure van Jeroen van der Starre: Wie rijk is mag slim zijn – neoliberalisme en verzet in het hoger onderwijs