Acties voor gerechtigheid voor de door Shell vermoorde Ogoni 9
De Ogoni 9, zoals zij nu bekend staan, waren negen Nigeriaanse activisten die betrokken waren bij MOSOP, de ‘Movement for the Survival of the Ogoni People’. Deze beweging vocht tegen de destructieve praktijken van Shell in Ogoniland, in het zuidoosten Nigeria. Door regelmatige olielekken werd de leefomgeving van de Ogonigemeenschap verwoest en de mensen werden uitgebuit. Het bedrijf verdiende er miljarden, maar de Ogoni zelf zagen hier niets van terug.
In 1993 wist MOSOP 300.000 mensen op de been te krijgen voor een massaal protest tegen de oliegigant. Vervolgens zette Shell druk op het Nigeriaanse militaire regime om verdere opstanden hardhandig neer te slaan. Er werd een agressieve repressie campagne tegen de MOSOP gestart. In 1994 werden vijftien activisten opgepakt en vals beschuldigd van (medeplichtigheid aan) moord. Na een schijnproces werden negen van hen ter dood veroordeeld.
Op 10 november 1995 werden Saturday Dobee, Nordu Eawo, Ken Saro-Wiwa, Daniel Gbooko, Paul Levara, Felix Nuate, Baribor Bera, Barinem Kiobel en John Kpuine in stilte opgehangen. Hun lichamen werden in anonieme graven gedumpt.
Shell
Tijdens de rechtszaken die door nabestaanden werden gestart, bleek dat Shell actief betrokken was bij het opsporen en veroordeeld krijgen van de activisten. In rapporten van Amnesty International staat onder andere beschreven hoe het bedrijf wapens en voertuigen aan het militaire regime leverde en met hen onderhandelde over het ‘Ogoniprobleem’. Getuigen die verklaringen aflegden in de moordzaak tegen de Ogoni 9 trokken deze terug. Ze gaven toe banen en geld aangeboden te hebben gekregen door Shell, in ruil voor een valse getuigenis.
Tot op de dag van vandaag heeft Shell geen schuld bekend en gaat de oliewinning in Ogoniland gewoon door. Verwoesting van de natuur, schending van mensenrechten, samenwerking met militaire staatsregimes om gemeenschappen te terroriseren, activisten uit te schakelen en zelfs te vermoorden; niets is te gek voor Shell.
Ter nagedachtenis aan de Ogoni 9 en om Shell ter verantwoording te roepen, werd gisteren, dinsdag 10 november, actie gevoerd bij negen iconische Shell locaties in Nederland – één voor elk van de vermoorde activisten. De acties werden opgezet door verschillende organisaties als onderdeel van de collectieve Shell Must Fall campagne.
Actie
Samen met een aantal kameraden uit Amsterdam was ik betrokken bij de organisatie van de actie bij het Shell Technology Centre in Amsterdam. Het protest in Amsterdam moest het hoofdstuk over de executies te vertellen. De Ogoni-activist Saturday Dobee stond bij ons centraal. Er was een grote galg gebouwd die voor de hoofdingang van het gebouw werd neergezet. Hierop stond geschreven: ‘Murdered by Shell – Saturday Dobee’. De galg was levensecht en erg indrukwekkend.
Ook waren er vlaggen gemaakt, die door drie klimmers aan een kunstwerk op het terrein werden gehangen. Er werd een grote banner opgehouden met daarop ‘OIL KILLS – Ogoni People not forgotten – Shell Must Fall’. Activisten uit verschillende organisaties gaven speeches, waaronder ook één van onze kameraden. Er werd 90 seconden stilte gehouden om de Ogoni 9 te herdenken. De klimmers staken rode en gele rookflares af in het kunstwerk.
De groep bestond aanvankelijk uit zo’n 15 activisten, maar al snel sloten meer mensen zich aan. De galg was vanaf de weg zichtbaar en trok veel aandacht. Mensen stopten om aan hun kinderen uit te leggen wat er gaande was. Andere voorbijgangers staken hun duim op. Er waren ook wat negatieve reacties in de vorm van geschreeuw uit voorbij rijdende auto’s en schreeuwende bouwvakkers. Daar hadden we echter weinig last van.
De beveiligers van Shell lieten ons met rust. Ook de politie, die pas tegen het einde van de actie verscheen, gaf direct aan niet te gaan ingrijpen. De klimmers moesten wel naar beneden komen, maar op dat moment waren die zelf al aan hun afdaling begonnen. Eén van de vlaggen, met daarop ‘Shell Kills’, is opzettelijk hoog in het kunstwerk achtergelaten. De actie is rustig verlopen, we hebben ons hele programma kunnen doen en er is niemand gearresteerd.
De livestream van de actie is terug te kijken op de Facebookpagina van Shell Must Fall. Bij de acties in Rotterdam en Den Haag zijn wel activisten gearresteerd. Inmiddels is iedereen weer vrij. Een overzicht van alle acties is te vinden op de website van Code Rood. Meer informatie over de Ogoni 9 en de misdaden van Shell in Nigeria is te vinden op de website van Amnesty International.