Achter de NAVO-goednieuwsshow

Dat de internationale topconferentie over Afghanistan vandaag in Den Haag plaatsvindt, is het zoveelste wapenfeit in de Nederlandse ambitie om mee te mogen doen in wat minister Verhagen 'het hoogste geweldsspectrum' noemt.
31 maart 2009

No to NATO

Door Jelle Klaas

In de afgelopen jaren is het Nederlandse leger omgevormd tot een ‘offensieve expeditiemacht’ die overal inzetbaar is voor ‘het echte werk’: intensieve bombardementscampagnes, gevechtseenheden aan de grond en de bereidheid om eigen verliezen te lijden. Nederland is als een van de grootste wapenexporteurs ter wereld en onvoorwaardelijke medestander van Israël een uiterst waardevolle bondgenoot voor de VS.

De waardering vanuit Washington is dan ook groot. Richard Armitage, voormalig onderminister van Buitenlandse Zaken, zei recent dat de Nederlandse steun aan de oorlog in Irak zeker geholpen heeft bij de latere benoeming van Jaap de Hoop Scheffer tot NAVO-baas. Hij zei ook dat de VS hebben afgezien van sancties wegens toenemende mensensmokkel van Nederland naar de VS ‘vanwege de steun aan de Irak-oorlog’.

Dat met de Afghanistan-top de Nederlandse loyaliteit wederom is beloond maakt ook huidig Amerikaans onderminister van Buitenlandse Zaken Richard Boucher duidelijk: ‘Omdat Nederland een solide bondgenoot is, die betrokken is bij alles wat er in Afghanistan moet gebeuren.’

Maar wat moet er precies in Afghanistan gebeuren? De goednieuwsshow over stabiliteit en wederopbouw verhult in werkelijkheid een diepe crisis. Na de Amerikaanse inval in Afghanistan in 2001 zou de NAVO als ‘stabilisatiemacht’ orde, veiligheid en democratie komen brengen. We zijn nu bijna acht jaar verder en deze doelen zijn verder weg dan ooit. Sterker nog: de bezetting is uitgelopen op een humanitaire ramp en de NAVO staat aan de rand van een nederlaag.

Met wat Hillary Clinton een ‘big tent meeting’ noemt in Den Haag helpt Nederland de weg plaveien voor een intensivering van de war on terror. Hoewel Verhagen zegt hooguit enkele tientallen extra militairen te willen sturen is dit gezien de Nederlandse reputatie van liegen over de oorlog moeilijk te geloven. Zoals NRC-journalist Juurd Eijsvoogel aangaf: ‘Wie nog denkt dat Nederland zijn betrokkenheid bij Afghanistan vanaf 2010 stilletjes kan gaan afbouwen, zal bedrogen uitkomen. Als iedereen in de grote tent straks zijn aanhoudende inzet voor Obama’s oorlog belooft, dan kunnen de ceremoniemeesters toch moeilijk achterblijven?’

De meerderheid van de Nederlanders is echter tegen de missie in Afghanistan. Velen zijn bezorgd over de Amerikaanse oorlogspolitiek en zijn tegen de aankoop van nieuwe gevechtsvliegtuigen. Toch staat volgens de NRC een meerderheid achter het NAVO-lidmaatschap: ‘Waar Nederlanders in de jaren tachtig nog massaal verzet tegen de oorlog als verzet tegen de NAVO zagen is dat nu niet meer zo.’ Maar hoe is dit los te zien van het gegeven dat het protestgeluid tegen de NAVO nauwelijks meer te horen is bij de linkse partijen en vakbonden? Zelfs de SP met haar reputatie als anti-oorlogspartij pleitte recent in haar partijblad voor een ‘ander soort’ NAVO.

Dat is een ernstige onderschatting van wat er in dit gevechtsapparaat vanaf zijn geboortedag al mis zit. Als ‘Noord-Atlantisch’ verlengstuk van Amerikaanse machtspolitiek heeft de NAVO in haar zestigjarige bestaan staatsgrepen helpen plegen (Griekenland en Turkije), koloniale oorlogen mogelijk gemaakt (Portugal in Angola), oorlogen ondersteund (Vietnam en het Midden-Oosten), oorlogen gevoerd (Kosovo en Afghanistan) en de wereld onveiliger en instabieler gemaakt (Georgië).

Ondanks het moeras in Afghanistan is de tendens om het bondgenootschap verder uit te breiden groter dan ooit. Het enige dat een escalatie naar nieuwe oorlogen kan verhinderen is een tegenmacht. The New York Times schreef vlak na de massaprotesten tegen de Irak-oorlog dat er twee supermachten zijn: de VS en de mondiale anti-oorlogsbeweging. Die laatste moet met de grootste urgentie weer heropgebouwd worden. In Straatsburg zetten we daarin met duizenden internationale demonstranten een nieuwe, belangrijke stap vooruit.

Jelle Klaas is woordvoerder van Coalitie Stop de NAVO, een samenwerkingsverband dat de mobilisatie vanuit Nederland verzorgt naar de protesten tegen de NAVO-top in Straatsburg op 3 t/m 5 april. Kijk hier voor meer informatie.