1968-2008 Rebel Year – de Barricades van Mei (deel 2)
Door Karwan Fatah
Onder druk van de brede sympathie voor de studenten werd op 13 mei door de verschillende vakfederaties, waaronder de CGT, een algemene staking uitgeroepen. In een massale demonstratie stroomden de boulevards van Parijs vol, tot er ruim een miljoen mensen op straat stonden. De vakbondsleiding hoopte dat arbeiders hiermee stoom hadden afgeblazen. Maar de enorme inspiratie van deze opleving leidde er juist toe dat de politieke ideeën werden teruggebracht naar de verschillende werkplekken.
Uiteindelijk waren het activisten in de vliegtuigfabriek Sud Aviation die als eersten besloten dat hun strijd voor betere werkomstandigheden hardere actie nodig had om te winnen: ze bezetten het bedrijf. Het nieuws van de bezetting verspreidde zich snel over het land, en in de ene na de andere werkplek volgden mensen hun voorbeeld en werd de productie lamgelegd. In totaal legden in drie weken tijd tien miljoen mensen het werk neer.
Niet overal waren de stakingen en bedrijfsbezettingen even voortvarend. De Communistische Partij (PCF) probeerde de acties zoveel mogelijk in te dammen met pogingen om de stakingscomités te domineren en iedereen naar huis te sturen. Ze deden er alles aan om de studenten en arbeiders letterlijk uit elkaar te houden. Op andere plekken echter was er voldoende kracht om initiatief van onderaf te nemen. Arbeiders bezetten hun fabrieken. Ze werden gesteund door studenten en scholieren die naar ze toekwamen met eten en drinken en nachtenlang met hen discussieerden.
De stakingsgolf en de staat stonden in een impasse tegenover elkaar. De politie bleek niet in staat om in te grijpen en De Gaulle vluchtte het land uit naar een Franse legerbasis in Duitsland. Moreel verslagen kwam De Gaulle bij een van zijn generaals aan. Hij vroeg of het mogelijk was om het leger in te zetten tegen de stakers, maar de generaal liet weten dat binnen het leger pamfletten circuleerden om te weigeren tegen stakers op te treden. In Frankrijk was de beweging een tegenmacht aan het vormen. Mensen organiseerden het dagelijks leven buiten de principes van winstbejag om. Immigranten publiceerden een pamflet waarin ze schreven dat ze zich voor het eerst thuis voelden in het land.
In allerlei sectoren begonnen mensen op basis van collectieve discussies en beslissingen hun eigen werk en leven een nieuwe vorm te geven. ‘Arbeidersmacht’ werd opeens heel concreet. Toen de regering een referendum probeerde uit te roepen kon ze geen drukkers vinden die bereid waren de stembiljetten te drukken. Maar de oude wereld was nog niet verslagen. Toen De Gaulle terugkwam in Frankrijk riep hij nieuwe verkiezingen uit. De reformistische partijen en vakbonden raakten in de ban van de nieuwe verkiezingen. Vooral de PCF en de vakbondsbureaucratie deden hun uiterste best om respectabel over te komen en te bewijzen dat zij de stakers weer aan het werk konden krijgen. Het gebrek aan een onafhankelijk en daadkrachtig netwerk van onderaf leidde ertoe dat ze hier uiteindelijk in slaagden. Binnen enkele weken na de meidagen was de revolutie in haar voortgang gestopt.