1968-2008 Rebel Year: barricades van mei (deel 1)

Mei 1968 was Europa in de ban van de grootste revolte in de naoorlogse periode. Het begon allemaal toen kleine groepjes studenten de confrontatie aandurfden met de oproerpolitie en steeds grotere groepen jongeren met zich mee trokken. Wat meestal vergeten wordt, is dat de studentenacties het startsein waren voor de grootste algemene staking in de geschiedenis.

Door Karwan Fatah

Frankrijk werd in de jaren zestig geregeerd door Charles de Gaulle. Hij vertegenwoordigde het oude autoritaire Frankrijk, dat als koloniale grootmacht voornamelijk in Algerije een bloedige oorlog voerde tegen onafhankelijkheidsbewegingen. Tegelijkertijd begon de Franse samenleving drastisch te veranderen. Kinderen uit de arbeidersklasse werden in de jaren zestig voor het eerst massaal naar universitaire ‘leerfabrieken’ gestuurd. De toenemende welvaart bleef voor velen onbereikbaar en het dagelijks werk was eentonig en inhoudsloos.

Dit gold niet alleen op de werkvloer, maar ook op de uit hun voegen barstende universiteiten. Collegezalen waren overvol, het onderwijs was ouderwets en de nadruk lag op concurrentie. Consumptiegoederen en reclames werden meer en meer een manier om onzekerheid en lusteloosheid af te kopen. Onder studenten, maar ook arbeiders, groeide de afstand tot de politieke macht en de afkeer van het leven dat werd samengevat als métro, boulot, dodo: reizen, werken, slapen.

In de geschiedenis van de meidagen van 1968 wordt het protest hiertegen soms als spontaan omschreven. Voor de heersende elite en pessimistische delen van links leek de opstand wel uit de lucht te komen vallen. Ze konden zich niet voorstellen dat mensen die zogenaamd apathisch waren en werden zoet gehouden met reclame en televisie nog in opstand zouden komen. Aan de basis van de beweging stonden echter allerlei georganiseerde groepen.

Op Nanterre, een van de dependances van de Parijse Sorbonne-universiteit, waren activisten al geruime tijd bezig met een aantal campagnes. Ze hielden bijeenkomsten tegen de oorlog in Vietnam en ze wilden dat mannen en vrouwen op de campus elkaar ook ’s avonds mochten bezoeken, wat verboden was. Oplopende confrontaties tussen de studenten en het bestuur veroorzaakten een cyclus van protest en bezetting van de universiteit.

Dit protest verplaatste zich naar het centrum van Parijs toen acht studenten – twee trotskisten, twee maoïsten, twee anarchisten, een situationist en een leider van de studentenbond – in het centrum van de stad zich bij een disciplinair comité moesten melden. Solidariteitsacties van medestudenten werden net zo aangepakt als de Franse staat met alle stakingen en acties deed. De CRS, de zeer gewelddadige oproerpolitie, probeerde de demonstranten hardhandig uit elkaar te slaan. De studenten reageerden door zich terug te trekken in een volkswijk naast de universiteit. De hele nacht vochten de studenten terug, terwijl buurtbewoners ze hielpen bij het bouwen van barricades en voedsel en drinken uitdeelden. De Meirevolte was begonnen.