14 jaar Rutte: wegbereider voor extreemrechts

Na meer dan 14 jaar als premier lijkt er vooral erg positief teruggekeken te worden op de nalatenschap van Mark Rutte. Uit een onderzoek in juni van het RTL Nieuwspanel bleek dat twee derde van de ondervraagden vond dat Rutte het ‘(redelijk) goed’ heeft gedaan. Vooral onder linkse stemmers was de waardering gegroeid.
23 juli 2024

Hoewel deze nostalgie naar Rutte in het licht van het eerste PVV-kabinet wel te begrijpen is, is hier weinig basis voor in de realiteit. Een korte blik op zijn track record laat zien dat de verrechtsing van het politieke landschap niet los te zien is van Rutte’s beleid.

Stelde Rutte zich in het begin van zijn politieke carrière in de VVD nog op als het ‘redelijke’ alternatief voor de extreemrechtse Rita Verdonk, gaf hij aan het einde het stokje over aan Dilan Yeşilgöz. Zij stuurde bewust aan op een kabinet met de PVV.

De belangen van het kapitaal stonden onder de kabinetten-Rutte altijd centraal. Publieke voorzieningen zoals zorg, huisvesting en onderwijs werden vermarkt en steeds verder uitgekleed.

Rutte combineerde deze neoliberale politiek met racistische zondebokpolitiek. Zo creëerde de VVD doelbewust een crisis in de asielopvang, om dit vervolgens te kunnen gebruiken voor een racistische campagne tegen vluchtelingen.

Marketing speelde altijd een centrale rol voor Rutte. Zo weigerde het kabinet-Rutte IV na de excuses voor het Nederlandse slavernijverleden daadwerkelijk inhoud te geven aan een herstelprogramma, maar was het aan de vooravond van PVV I wel massaal aanwezig tijdens Keti Koti.

Tot slot gebruikte Rutte zijn positie als premier om zijn nieuwe baan bij de NAVO veilig te stellen. Toen een rechter verbood nog langer onderdelen van F35’s aan terreurstaat Israël te sturen, zorgde hij voor alternatieve routes.

Rutte laat een verwoestende politieke erfenis na. Jarenlang maakte hij zich sterk voor neoliberaal afbraakbeleid waarvan alleen de bezittende klasse profiteerde. Tegelijkertijd hielp hij de weg vrijmaken voor extreemrechts, dat nu in de startblokken staat om de aanval op arbeiders verder op te voeren.