100% stakingsbereidheid in distributiecentrum Smiths dwingt directie over brug te komen
Foto: werknemers van het distributiecentrum van Smith lopen maandag in een zogenaamde stille tocht naar het hoofdkantoor in Utrecht (foto: Robin van Lonkhuijsen ANP)
Buiten in de kou staan 23 werknemers zich op te warmen bij een houtvuur in een leeg olievat. Ze staan pal voor de ingang van Smiths’ distributiecentrum. Voor elk van de twintig laaddeuren staat een vrachtwagen die de toegang tot de loods blokkeert. Er wordt vandaag niet gereden. Er hangen FNV-vlaggen langs de weg en het vakbondsspandoek is van veraf zichtbaar. Voorbijrijdende auto’s en vrachtwagens toeteren ritmisch uit solidariteit. De stakers heffen hun beker en groeten terug. In de blauwe vakbondstent vullen vijf anderen hun beker met koffie. Ze praten over de staking.
Waarom staken jullie?
‘De directie wil de distributie uitbesteden aan een ander bedrijf. We gaan dan onder de cao voor beroepsgoederenchauffeurs vallen. Het gemiddelde cao-loon ligt daar 15 procent lager dan het gemiddelde loon in de Smiths-cao dat we nu hebben. Dat is een flinke stap achteruit,’ legt René Steinfort uit.
Een collega gaat verder: ‘En dat is nog te rooskleurig voorgesteld. In werkelijkheid gaan sommigen er maar liefst 30 procent op achteruit. Allerlei compensaties vallen weg. Bij beroepsgoederenchauffeurs worden bijvoorbeeld overuren pas geteld nadat ze 40 uur in een week hebben gewerkt. Volgens onze huidige cao worden overuren gewoon per dag geteld: op de dag dat je overuren maakt.’
Waarom worden jullie uitbesteed? Maakt het bedrijf soms verlies?
‘Nee, het bedrijf maakt dikke winst! Niet zo lang geleden kregen we nog een enthousiaste peptalk van het management. We zitten ver boven de prognose. Dus er hoeft helemaal niet uitbesteed te worden,’ zegt Arend van Ravenhorst. Een van zijn collega’s reageert: ‘En het is ook niet eerlijk. Als wij worden uitbesteed, dan doen we nog steeds hetzelfde werk. Waarom moeten we dan minder betaald worden?’
Hoe hoorden jullie van de plannen?
‘Drie maanden geleden hoorden we van de plannen van de directie,’ zegt Rene. ‘Het zou beter zijn voor het bedrijf, zeiden ze, goedkoper. Ook een tegenonderzoek door een onafhankelijk bureau namens de OR kwam tot dezelfde conclusie. We worden dus uitbesteed. Er is toen meteen werk gemaakt van een sociaal plan; 18 van de 22 voorgestelde punten in dat plan waren akkoord. Maar niet de vier belangrijkste. De vier die gaan over geld. Dit is niet een sociaal plan maar een asociaal plan.’
Was het moeilijk om te gaan staken?
‘Het is de eerste staking bij Smiths sinds 31 jaar. Dus we zijn het niet gewend,’ legt Frans van Sonsbeek uit. Hij is 55, en al 35 jaar in dienst bij Smiths. ‘Maar we waren vastbesloten. We hebben onderhandeld met de directie, maar die wilden de plannen gewoon doorzetten en bieden ons niet wat wij verdienen. De staking is ons enige pressiemiddel. De stakingsbereidheid is 100 procent. In totaal zijn 77 werknemers gaan staken. Ik schat dat ongeveer 70 procent lid is van de bond.’
Wat is het effect van de staking?
‘Het vervoer van de goederen ligt plat en de winkels zullen dat snel merken. Bij de Albert Heijn bijvoorbeeld, onze grootste klant. Die krijgen nu niks meer binnen. Die zullen gaan klagen en de druk wordt dus groter’ zegt Oscar Havekes. ‘Toen vanochtend bleek dat er geprobeerd werd om anderen te laten rijden, is de vakbond van de onderhandelingstafel weggelopen. De directie heeft het besmette werk meteen gestaakt om de vakbond weer aan tafel te krijgen.’
‘Smiths valt onder PepsiCo, waaronder ook Duyvis, Quaker en Pepsi. De werknemers daar hebben natuurlijk van onze actie gehoord. Als chauffeur kom je daar en spreek je de mensen. Bij Smiths in Broek op Langedijk, waar de chips worden geproduceerd, zijn ze solidair met ons. Daar wordt niet geladen op de vrachtwagens,’ vult Frans aan.
Putten jullie inspiratie uit het verzet elders in Europa?
Arend: ‘Eigenlijk zou het hier moeten worden als in Frankrijk. Hier hebben we losse eilandjes maar in Frankrijk maken ze er één sterk front van. Je zou Griekenland moeten zien. Daar hoeft maar iets te gebeuren of mensen komen in actie.’ En hij vult aan: ‘Dat is een mentaliteit die we ons in Nederland opnieuw moeten aanleren.’
Frans: ‘We leven in een maatschappij waarin mensen steeds minder voor elkaar over hebben. Kijk naar die lui op de Quote 500. Die denken alleen aan zichzelf. Weet je dat je minstens 40 miljoen moet hebben om op die lijst te komen? En dat ze afgelopen jaar alleen maar rijker zijn geworden?’ Een collega reageert: ‘Waarom moeten wij opdraaien voor de staatsschuld? Laten ze die 19 miljard maar bij die Quote 500 halen. Die hebben genoeg.’
De directie van Smiths zei maandagochtend dat ze de werknemers gemiddeld 2,5 jaar wil compenseren voor de loonkorting. Maar de vakbond vond dat het bedrijf zes jaar garant moet staan. Maandagavond zegde Smiths alsnog toe de termijn te verlengen tot gemiddeld 5,5 jaar. De werknemers zijn daarop aan het werk gegaan en zullen zich nog formeel uitspreken over het akkoord.