STOP VVD & PVV: na de stembus nu de strijdbijl
Door Bart Griffioen
Alle media spreken over een ‘ingewikkelde uitslag’, maar het is maar met welke ogen je naar de cijfers kijkt. Wie geobsedeerd is door de vraag hoe uit deze uitkomst een kabinet is te kleien – de koker waardoor zowel de pers als de partijen zelf maandenlang naar de peilingen hebben gekeken – zal het gezien de verdeling van zetels inderdaad niet eenvoudig hebben.
Maar wie kijkt naar de essentie ziet hoe het patroon van de afgelopen jaren doorzet, waarin een diep wantrouwen in het hele politieke establishment zich aftekent. Hierbij is een sterke polarisatie te ontdekken, aangejaagd door rechts en extreemrechts. De VVD (van 22 naar 31 zetels) en PVV (van 9 naar 24) zijn de grote winnaars. Wie de waan van de dag laat voor wat die is, ziet hier twee partijen die een groot deel van dezelfde neoliberale agenda hanteren.
Wilders deed zich weliswaar lange tijd met populistische trucs voor als voorvechter van de AOW en de verzorgingsstaat, maar afgelopen weken kroop de ex-VVD’er steeds meer aan tegen zijn oude partijgenoot. Vandaag liet de PVV-leider weten dat de AOW geen ‘breekpunt’ meer is. Geen grote verrassing voor wie de grondslag van de PVV kent. In haar ‘onafhankelijkheidsverklaring’ uit 2005 staat dat de overheid meer dient terug te treden – een neoliberaal principe dat Rutte als muziek in de oren klinkt.
Gevaarlijk scenario
De mogelijkheid dat deze twee partijen Nederland gaan besturen is een gevaarlijk en zorgwekkend scenario. Ten eerste omdat achter de mooie boodschap van ‘Hoop en optimisme’ die zowel Rutte als Wilders hanteren, een bezuinigingsagenda schuilgaat die de jacht wil openen op de levensstandaard van werknemers, uitkeringsgerechtigden, gepensioneerden en studenten.
Ten tweede omdat met een PVV van 24 Kamerleden uitgesproken racistische haatzaaierij nog nooit zo sterk vertegenwoordigd is geweest in het parlement. Begrijpelijk is dan ook dat moslimorganisaties verklaren zeer ongerust te zijn. Terecht zeggen zij bang te zijn dat een grotere PVV zich nog nadrukkelijker tegen de islam gaat manifesteren in de Tweede Kamer.
Maar ook met Rutte zal het stigmatiseren van moslims, allochtonen en vluchtelingen er niet bepaald minder op worden. Zijn campagne richtte zich net zo goed tegen de ‘softe’ integratiekoers van ‘theedrinker’ Cohen en ‘de toestroom van kansarme gelukszoekers’. Met Rutte komt bovendien een premier in het zadel die in 2007 zelf nog werd veroordeeld voor ‘het aanzetten tot rassendiscriminatie’. Als staatssecretaris van Sociale Zaken vroeg hij in 2003 aan gemeenten om inwoners van Somalische afkomst extra te controleren op fraude met bijstand.
Dat we met deze verkiezingen eindelijk zijn verlost van Balkenende – het CDA werd gehalveerd van 41 naar 21 zetels – lijkt dan ook het enige lichtpuntje van de verkiezingen. De kiezers hebben meedogenloos met hem afgerekend voor zijn leidinggevende rol in vier opeenvolgende en impopulaire kabinetten, die acht jaar lang neoliberaal beleid en slaafse trouw aan Washington als belangrijkste pijlers kenden. Maar dat zijn oude rechtse coalitiepartners daar nu van profiteren, maakt de vreugde van korte duur.
Linkse vertwijfeling
Op links wint alleen GroenLinks, maar met slechts drie zetels (nu 10). De PvdA is tweede partij met 30 zetels (drie zetels verlies), terwijl de SP terugvalt van 25 naar 15 zetels. Dat er toch een feeststemming op de linkse verkiezingsbijeenkomsten was te bespeuren, heeft te maken met de verhouding tot de gemeenteraadsverkiezingen. Na de dramatische terugval van de PvdA onder leiding van Wouter – ‘Vriend van de Banken’ – Bos, kon de partij zich met Job Cohen relatief gunstiger positioneren. In een begrijpelijke poging om rechts te stoppen, brachten veel mensen gisteren een strategische stem uit op de nieuwe PvdA-leider.
De uitslag openbaart echter opnieuw het fundamentele probleem voor links: ze heeft de kredietcrisis en economische crisis niet kunnen ombuigen naar het eigen gelijk over het failliet van het neoliberalisme. De Volkskrant verklaart vandaag niet ten onrechte dat ‘een heldere politieke stijl en stevige polarisatie door de kiezer zijn beloond’ – maar uit linkerhoek is dit praktisch nagelaten.
Bij PvdA en GroenLinks is dat weinig verrassend, omdat ze al lang geleden elke antikapitalistische kritiek heeft opgeofferd om salonfähig te kunnen zijn voor het pluche – ten gunste van rechts. Ondanks de campagneretoriek over ‘sociaal en fatsoenlijk’ leggen ook deze partijen met hun maatregelen de rekening van de crisis neer bij degenen die ‘m niet kunnen betalen en er zeker niet voor verantwoordelijk zijn. Opvallend is dat met ditzelfde ‘sociaal-liberalisme’ Pechtolds D66 gisteren meer winst boekte.
Dat juist de SP vanuit haar profiel als linkse actiepartij van deze crisis geen gebruik heeft weten te maken zou zij zichzelf moeten aanrekenen. De analyse van dit ‘verlies met een gouden randje’ – zoals Roemer het gisteren noemde – zou niet simpelweg in de leiderschapswissel gezocht mogen worden, maar dieper moeten gaan. Pas na de nederlaag van de lokale verkiezingen in maart, durfde de SP zich weer linkser te profileren. Die lijn zou nu doorgetrokken moeten worden – naar de straat en de strijd.
Poldertraject
Hoe hard dat nodig is blijkt niet alleen uit het feit dat PvdA en GroenLinks gretig zijn naar ‘regeringsverantwoordelijkheid’ in een nieuw Paars kabinet. Het blijkt ook uit de slappe opstelling van de FNV-top. Als sluitstuk van een problematisch poldertraject rond de AOW-leeftijd, sloot zij van de week een schandalig compromis. Daarin wordt deze alsnog opgeschroefd naar 66 jaar, waarbij de deur bovendien openstaat naar verdere verhoging. Als klap op de vuurpijl verklaarde Agnes Jongerius als reactie op de verkiezingen ‘blij’ te zijn dat er ‘niet massaal gekozen is voor kille bezuinigingen’. Had de FNV-voorzitter het wel over dezelfde uitslag?
Gebrek aan realiteitszin over de crisis en de aanvalsplannen van rechts hebben links en de vakbeweging in Nederland lang genoeg op een dwaalspoor gebracht. Nu we de stembus achter ons hebben, is het tijd dat we de strijdbijl opgraven. Een ander, werkelijk sociaal Nederland, is niet iets wat gereduceerd kan worden tot catchy oneliners door spindoctors achter de schermen of door polderaars aan de onderhandelingstafel. Evenmin is het een naïeve droom die alleen voorbij de horizon bestaat.
In de rest van Europa kunnen we al zien hoe tienduizenden actie voeren, demonstreren en staken, om te voorkomen dat zij het kind van de rekening worden van deze crisis. Wat dat betreft lopen de Grieken, Spanjaarden en Portugezen niet achter op ‘Europa’ – een leugen die ook Rutte en Wilders verspreiden om de zoveelste valse nationale trots aan te wakkeren – maar laten ze ons juist zien dat we niet zo moeten treuzelen met zelf in beweging te komen.
Bovendien is het alternatief ook in Nederland reeds te zien – zoals in de heldhaftige strijd van de schoonmakers, die tegen de stroom in bewezen dat je door in verzet te komen en te vertrouwen op eigen kracht echt verschil kan maken. Dat je sterker staat wanneer je als autochtoon en allochtoon je krachten bundelt, in plaats van je uit elkaar te laten spelen. In die staking ligt de basis voor de koers die we als links o zo hard nodig hebben, willen we de rechtse bezuinigingsoorlog te lijf kunnen: zwart en wit, haal het geld waar het zit. De economie kan wel wat socialisme gebruiken.
• Bestel hier onze poster: Zeg NEE tegen de PVV
• Lees hier de alternatieve berekening Haal het geld waar het zit: rekent U even mee?
• Lees meer over het verzet tegen crisisbeleid op rekeningretour.blogspot.com
• Blijf elke maand op de hoogte: word hier abonnee van de Socialist
• Kom ook in actie en sluit je vandaag nog aan als lid van de IS