‘Nooit meer onzichtbaar’ voor de camera

In de documentaire Het Schoonmakersparlement volgt regisseur Leon Verdonschot een jaar lang vier schoonmakers. De documentaire geeft een mooi beeld van de zware strijd die de schoonmakers voeren voor meer respect en een cao, en laat zien dat strijd loont.

Door Steven Blom

In 2010 vond de langste staking sinds 1933 plaats. Een groep schoonmakers eisten hoger loon en respect voor het werk dat ze deden. Ook wilden ze ‘nooit meer onzichtbaar’ zijn. De staking werd na negen weken succesvol beëindigd. Een van de blijvende resultaten van de staking was de oprichting van het schoonmakersparlement in 2011. Iedere twee jaar worden er afgevaardigden gekozen.

De documentaire Het Schoonmakersparlement volgt vier leden van dit parlement: Nadine Douared, Solomon Nyarko, vicepresident Tim Edwards en president Khadija Tahiri. We zien ze tijdens hun werk, thuis en bij de parlementszittingen en acties. We volgen ze in hun strijd voor een nieuwe cao in 2017. Er worden acties gevoerd bij het stadhuis in Rotterdam en bij werkgevers en opdrachtgevers. Uiteindelijk wordt, voor het eerst zonder te staken, een cao-akkoord bereikt.

De documentaire begint met een voorstelrondje van de parlementsleden, die samenkomen in De Burcht in Amsterdam. Dat laat meteen zien hoe divers en multicultureel het gezelschap is. Ook zien we het enorme zelfvertrouwen en de trots van de leden, die het resultaat zijn van jarenlang strijd voeren. De leden van het parlement komen uit het hele land en vertegenwoordigen duizenden collega’s.

De documentaire laat het zware werk zien in de treinstellen, ziekenhuizen en kantoren en hoe dat ook tot ziekte kan leiden. Zo zit Khadija gedwongen thuis vanwege een nekhernia. Nadine vertelt ook hoeveel voldoening ze kan halen uit het werk.

Respect

De roep om respect was vanaf het begin een belangrijk onderdeel van de strijd. Khadija vertelt dat ze tijdens haar werk eens een gesprek opving van twee artsen die zeiden: ‘Wie was dat? Dat waren maar de schoonmakers.’

Dit laat zien hoe weinig het werk van de schoonmakers nog gerespecteerd wordt. Ze worden niet gezien als volwaardig onderdeel van het bedrijf of het ziekenhuis, maar als de schoonmaker de behandelkamer niet schoonmaakt kan de arts zijn werk niet doen.

De documentaire laat de soms ongemakkelijke momenten op het werk zien als schoonmakers bijvoorbeeld kantoorruimtes schoonmaken. Regisseur Leon Verdonschot zegt hierover: ‘Ik heb het zelf als bijbaantje gedaan. Als je een kantoorruimte binnenkomt en je zegt goedemorgen, dat er mensen zijn die opkijken en vervolgens niks zeggen. Ze zien je wel maar ze zien je letterlijk niet staan. Die ongemakkelijkheid tussen de werknemer en de schoonmaker wilde ik laten zien’.

Het mooie van de documentaire is dat we een inzicht krijgen in het schoonmakersparlement.

Schoonmakers discussiëren met elkaar over voorstellen die er vanuit de werkgevers liggen. Maar we zien ook de verkiezingen van de afgevaardigden. De documentaire is vooral een persoonlijk portret van een aantal actieve schoonmakers, dat hard werken en strijdbaarheid laat zien.

Het blijft helaas politiek gezien wat aan de oppervlakte en het mist de ‘historische context’. Dat wil zeggen: hoe verliepen de afgelopen zeven jaar qua acties, winst en verlies. Maar de documentaire laat de schoonmakers zelf aan het woord en dat alleen al maakt hem het kijken waard.

Leon Verdonschot,
Het Schoonmakersparlement
BNN VARA en Hans Heijnen 2018 /
52 minuten