Actie tegen de bloedige winsten van Airbus
Demonstranten tegen wapenhandel, Amsterdam, 11 april 2011 (Foto: Gerard Dusable).
Door Laura Edelmann
Grote spandoeken in de handen van veel ouderen en jongeren lieten de voorbijgangers toch even kijken, oorlogssirenes lieten hen even met verbazing luisteren. Het geluid representeerde de afschuw van oorlog die nooit te vergeten is. Bovendien liepen er activisten gekleed als ondernemers rond die hun “shares” aan voetgangers en fietsers uitdeelden – in de vorm van flyers met informatie over Airbus. Daarnaast waren er andere activisten in witte laboratoriumjassen met speelgoedwapens aanwezig die de wetenschappers uitbeeldden die de techniek voor de wapens en ‘veiligheids’-methodes voor de winst van bedrijven zoals Airbus ontwikkelen.
Deze activisten hoorden bij de groep ‘Stop the War on Migrants’ die de demonstratie hadden georganiseerd en die bewustzijn over de economische en politieke structuur achter migratie, oorlog, border-security en anti-migratie beleid willen creëren. De sprekers (Stop the War on Migrants, Stop Wapenhandel, Vredesinitiatief) spraken over het verband tussen de belangen van wapenbedrijven en het migratiebeleid van de Europese Unie.
Grensbewaking
Het is helder dat wapenbedrijven het meest van veel oorlog profiteren en ze dus enorm invloed op beleid kunnen uitoefenen. Ook het anti-migratie beleid wordt door wapenlobby’s gestuurd. De nieuwe handhaving van EU-grenzen voert tot meer investering in ‘grensveiligheid’ – een ‘veiligheid’ voor EU-burgers die door wapenbedrijven zoals Airbus, Thales, etc wordt verkocht. Dat lukt op een directe manier in landen als Servië, Hongarije en Macedonië, waar politie, surveillancetechniek en ruimtelijke obstakels zoals hekken tegen migranten worden ingezet.
Daarnaast spelen wapenbedrijven een rol in het Europese ‘ontwikkelingsbeleid’ waarbij grensbewaking wordt uitbesteed aan zogenaamde ‘derde landen’, zoals Libië, Turkije, Algerije en Senegal. Ontwikkelingsgeld uit de Europese Unie wordt naar de overheden overgemaakt om grens-beveiligingsmaatregelen met de technieken van wapenbedrijven uit te voeren. Zo wordt ontwikkelingsgeld ingezet voor grensbewaking en niet om de bevolking van deze ‘derde landen’ te helpen. Kortom: de wapenbedrijven verdienen heel veel geld aan oorlog en aan anti-migratie beleid.
Migratie is een gevolg van oorlog en grensbewaking maakt de slachtoffers van oorlog nog kwetsbaarder. Daarnaast leidt dit beleid tot racistische reacties in westerse samenlevingen, ook in landen zoals Hongarije en Polen waar bijna geen vluchtelingen aanwezig zijn. Dit laat zien dat het racisme tegen vluchtelingen het gevolg is van het haatdiscours van politici, niet door vluchtelingen. Dit racisme is alleen in het belang van rechtse politici en wapenbedrijven.
Airbus
Airbus is een echt Europees project – een Spaans, Duits en Frans bedrijf, dat graag in Nederland verblijft vanwege de belastingvoordelen. Het is het op één na grootste wapenbedrijf in Europa en het zevende in de wereld met een hoofdkwartier in Leiden. Er waren recente protesten tegen Airbus in verband met carrière-evenementen van de universiteiten in Delft en Leiden, waar potentiële nieuwe medewerkers worden geworven.
Alhoewel de jaarlijkse conferentie van dit machtige wapenbedrijf nu zo dichtbij ons is, werden de dodelijke keuzes in hun veilige en beschermde vergaderzalen gemaakt. Een spreker van het vredesinitiatief zei: ‘Ze hebben bloed aan de handen, ze ruiken het niet, ze zien het niet, maar we weten het wel!’. Zo probeerde de demonstratie het bloed aan het publiek te laten zien: de verkleedde shareholders hadden (kunst)bloed op hun handen en aan het eind vond er een ‘die-in’ plaats waar demonstranten onder witte lakens op de grond gingen liggen om op stille manier de dood van miljoenen mensen door wapens van Airbus te herdenken.
Hoewel we de aandeelhouders van Airbus niet echt konden bereiken, confronteerden we het publiek met een visueel verhaal over het bloedige kapitalisme van wapenbedrijven en de Europese Unie. Een spreker van Stop Wapenhandel – een organisatie die onderzoek over de details van wapenhandel doet – vertelde dat ze een heel klein aandeel van Airbus hebben en zo dus bij eerdere conferenties naar binnen mochten en het bestuur met kritische vragen konden confronteren.
Powned
Qua media-opkomst kon men veel fotografen van kranten zien en maar een televisie-team – Powned. Door hun aanwezigheid kwam het tot meerdere confrontaties tussen activisten, die al sinds jaren op die demonstratie gaan en slechte ervaring met Powned-filmpjes over hun demonstraties hadden gemaakt. Een oudere vrouw werd heel boos en vertelde aan mij dat de enige reden voor hun aanwezigheid was om de activisten belachelijk te maken.
Sommige gaven dus geen antwoord op de vragen van de journalist, maar hun reacties kwamen natuurlijk wel op de kanaal. Het is best curieus dat een rechts kanaal de enig is die op zo’n demonstratie filmen. Volgens de meeste demonstranten is hun bedoeling om linkse activisten als gekken weg te zetten. De journalist wist ook hoe hij frustratie onder de demonstranten kon stimuleren. Zo vroeg hij of iets veranderd is sinds het begin van dit soort demonstraties, en het vaakst gehoorde antwoord was: ‘weinig’.
Inderdaad, de grote bazen van Airbus zullen zich waarschijnlijk weinig schamen voor het bloed dat aan hun winsten kleeft. Maar volgens sommige demonstranten bestaat er ook de hoop dat kleine aandeelhouders worden bereikt, die misschien niet het hele verhaal van de wapenhandel door Airbus kenden. In ieder geval heeft de demonstratie wel iets bereikt: een divers aantal mensen verzamelde om een boodschap aan het bredere publiek te sturen en dat gebeurde op een visuele, auditieve en informatieve manier. Misschien zullen sommigen van hen nu wel nadenken over het verband tussen wapenbedrijven en oorlog, tussen wapenbedrijven en anti-migratie beleid, tussen winst en bloed.